دولت معادن را غیر اقتصادی کرده است

معدن به عنوان یک سرمایه ملی با هر اتفاق و افت و خیزی می‌تواند کاملا غیر اقتصادی شود، باید به این نکته توجه داشت که یک معدن در کنار تمام مزایا و درآمدزایی‌ها قطعا با ضررهایی نیز همراه است که قطعا میزان منفعت یک معدن در شرایط فعلی کشور از میزان زیان آن بیشتر خواهد بود.

علیرضا علیزادگان در گفت‌وگو با گسترش نیوز، اظهار کرد: به جرات می‌توان گفت که تنها و بزرگ‌ترین مشکل معادن ایران مسائل زیست‌محیطی است. به عبارت بهتر یک محدوده معدنی به عنوان مثال به مساحت ۲۰ کیلومتر مربع را تعیین و ثبت می‌شود که به هنگام عملیات اکتشاف، اداره منابع طبیعی شاید برای ۱۰ هکتار مجوز اکتشاف صادر شود. در واقع سنگ‌اندازی‌هایی که سازمان محیط‌زیست و اداره منابع طبیعی می‌کنند بزرگ‌ترین معضل معدنداران به حساب می‌آید.

وی افزود: مشکلات محیط زیستی هر معدن با دیگر معادن متفاوت است و محدوده، میزان آلایندگی و نوع منطقه ازجمله عوامل موثر در تقابل محیط‌زیست و معدانداران محسوب می‌شود. راهکارهای برای کاهش این تقابل وجود دارد اما معمولا سازمان محیط‌زیست و اداره منابع طبیعی یک طرفه قضاوت می‌کنند. به عبارت بهتر زمانی که یک خودرو تولید می‌شود با وجود تمام مزیت‌هایی که دارد و برای صنعت و زندگی یک وسیله مفید محسوب می‌شود اما با این وجود خودرو هر چقدر با کیفیت نیز باشد باز هم به دلیل سوزاندن سوخت فسیلی آلایندگی برای محیط ‌زیست خواهد داشت خواهد داشت.

معدنکاری نیز تبعات خاص خود را دارد

علیزادگان ادامه داد: در واقع معدن نیز مانند خودرو محسنات و مزایای بیشتری نسبت به مضرات آن دارد به گونه‌ای که می‌توان به طور کلی از آسیب‌های احتمالی چشم پوشید. معدنکاری مساوی است با تخریب محیط ‌زیست و عملیات معدنکاری به هر روشی که انجام شود در نهایت منطقه آسیب خواهد دید و باید جایی که کنده و تخریب شود تا بتوان به عواید و سود مورد نظر دست یافت. به عبارت بهتر برای به‌دست آوردن چیز مطلوب و کسب سود باید تبعات آن را نیز در نظر گرفت، که متاسفانه سازمان‌های دولتی مربوطه برای درک این موضوع علاقه‌ای نشان نمی‌دهند.

این معدندار عنوان کرد: مسئولان توقع دارند که معدنکاری انجام شود اما در مقابل تخریبی حاصل نشود که به صورت عملی و منطقی این امکان وجود ندارد. ناگفته نماند که این تقابل در تمام کشورهای آسیایی و اروپایی دارای معدن دنیا وجود دارد اما با این تفاوت که آنها راه‌‌حلی برای حل این مشکل یافته‌اند و چالش‌های دو طرفه را به حداقل رسانده‌اند و شرایط ایران به طور کلی از لحاظ فرهنگی، آداب و رسوم و روش‌های معدنکاری و قوانین قابل مقایسه با هیچ کشوری نیست و دلیل عمده عدم حل مشکلات این چنینی نیز به همین مسائل برمی‌گردد.

وی ابراز کرد: مجوز معدنی یا باید به طور کلی و از پایه صادر نشود و در صورت صدور مجوزهای مورد نظر باید عواقب آنها را نیز پذیرفت و در نیمه مسیر مانع ایجاد نشود چراکه این موانع و سنگ‌اندازی‌ها می‌تواند آسیب بیشتری به حوزه معدن کشور وارد کند تا اینکه به طور کلی عملیات معدنکاری شروع نشود. به جرات می‌توان گفت مشکلات اعظم صنعت معدن موضوعات مربوط به محیط‌زیست است و در حوزه اکتشاف و استخراج و تامین تجهیزات و ماشین‌آلات معضل خاصی وجود ندارد. ما خود پروانه بهره‌برداری از معدن را دریافت کرده‌ایم و در ادامه مجوزهای لازم برای احداث کارخانه را نیز اخذ کردیم اما در مرحله صدور مجوزهای مربوط به محیط‌زیست به بن‌بست جدی برخورد می‌کنیم.

قوانین خلق‌الساعه معادن را فلج کرده است

علیزادگان تاکید کرد: یکی از قوانین جدی که در این حوزه مطرح بوده این است که هیچ کارخانه‌ای از فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهر تهران اجازه فعالیت صنعتی ندارد. اگر معدنی در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران قرار گرفته باشد و مجوز بهره‌برداری برای آن نیز صادر شده چطور می‌تواند فعالیت نداشته باشد؟ و یا به معداندار هشدار داده می‌شود که کارخانه فرآوری را به خارج از شعاع تعیین شده انتقال دهد که این موضوع موجب غیراقتصادی شدن یک معدن می‌شود.

این معدندار عنوان کرد: در بین انواع معادن، معدن مس کمترین میزان آلایندگی را دارند به ویژه در بخش‌هایی که هیدرومتالورژی کار می‌کنند. این نوع روش در تمام دنیا از نظر میزان آلایندگی مورد تایید است و هیچ مشکلی برای محیط‌زیست ندارد. در واقع هیچ دودی وجود ندارد و تمام موادی که فرآوری می‌شود در نهایت بازیافت می‌شود، به عبارت بهتر باطله معدنی وجود دارد.

وی یادآور شد: معادن مس نیز خود به دو گروه سولفیدی و اکسیدی تقسیم می‌شوند. مس‌های سولفیدی به روش فلوتاسیون که یک روش قدیمی نیز است، فرآوری می‌شوند و در ادامه عملیات ذوب انجام شده و در پایان تسویه می‌شوند اما مس‌های اکسیدی به صورت مستقیم وارد مرحله هیدرومتالورژی می‌شوند و مرحله ذوب در این روش حذف شده و در نتیجه آلودگی برای هوا و محیط‌زیست نیز ندارند.

علیزادگان در پایان خاطرنشان کرد: معدنداران از دولت توقع دارند که مشکلات محیط‌زیست و منابع طبیعی را تا جایی که امکان دارد تسهیل کنند که معدندار با این نوع مسائل دست و پنجه نرم نکنند که این نوع تقابل‌ها موجب می‌شود تولید با وقفه انجام شود. در واقع زمانی که معدندار می‌تواند کار خود را امسال راه‌اندازی کند به دلیل عدم صدور مجوزهای سازمان‌های مرتبط با محیط‌زیست کار خود را در سال‌آینده آغاز می‌کند و عملا معدن به یک منبع غیر اقتصادی بدل می‌شود.