آیا چین عناصر نادر خاکی را یک سلاح می‌داند؟

امیلی دو لا برویر یکی از بنیانگذاران Horizon Advisory است، وی یک مشاوره استراتژیک مستقل مستقر در ایالات متحده متمرکز بر رقابت ژئوپلیتیک، اقتصادی و فناوری، جایی که وی چندین برنامه تحقیقاتی در چین را هدایت کرده است و ابزارها و تکنیک‌های تجزیه و تحلیل جدید را توسعه داده است. دی لا برویر همچنین یکی از اعضای ارشد موسسه غیرانتفاعی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها با تمرکز بر سیاست چین است.

فلزات کمیاب خاکی چیست، کاربرد اصلی آنها چیست و چرا اینقدر ارزشمند هستند؟

۱۷ عنصر خاکی کمیاب وجود دارد، از جمله سریم، دیسپروزیوم، اربیوم، یوروپیوم و گادولینیوم. عناصر نادر و محدود در صنعت است که در آیفون‌ها، باتری‌های وسایل نقلیه الکتریکی و دستگاه‌های تست کرونا استفاده می‌شود.

در سطح جهان ذخایر شناخته شده‌ای از عناصرکمیاب خاکی وجود دارد. دو کشور ایالات متحده و چین دارای بیشترین ذخایر طبیعی این عناصر هستند، اما امروزه مهم‌ترین عناصر خاکی کمیاب در چین استخراج و پردازش می‌شود و این کشور بر این ذخایر تسلط دارد.

اخیرا Horizon Advisory گزارش هایی در مورد تسلط چین بر بازار جهانی فلزات خاکی کمیاب ارائه کرده است، این گزارش‌ها تا چه حد واقعی است؟

گزارش‌ها دو سطح مهم از یافته‌های جدید را نشان می‌دهد. نخست، چینی‌ها در مورد تسلط بر عناصر نادر خاکی قصد دارند از منابع برابر امریکا برای اهداف قهرآمیز استفاده کنند که اکنون پکن این کار را انجام می‌دهد، ضمن اینکه چین‌ به طور گسترده تر و در چارچوب اقدامی تشدید آمیز به اختلافات ژئوپلیتیکی پاسخ می‌دهد؛ و تسلط بر این عناصر نادر را به عنوان ورودی استراتژیک در مسابقه بزرگ قدرت تنظیم می‌داند.

دوم، ما در گزارش خود دامنه و عمق برنامه‌ریزی دولت چین در صنعت خاکی کمیاب را شناسایی می‌کنیم. نخستین پروژه و برنامه‌های صنعتی چین در زمینه عناصر نادر خاکی به سال ۱۹۵۳ برمی گردد که از آن زمان از مهم‌ترین برنامه‌های برجسته صنعتی چین بوده است.ضمن اینکه چین می‌خواهد از راه تسلط بر عناصر خاکی کمیاب و همچنین زنجیره‌های صنعت، کشورهای وابسته به خاک‌های نادر را زیر تسلط خود آورد.

دولت چین چگونه موفق شده است این انحصار را ایجاد کند؟

گزارش‌ها بیانگر است که چین حدود ۷۰٪ از ذخایر شناخته شده نادر در جهان را در اختیار دارد و ۸۰٪ -۹۰٪ تولید محصولات کمیاب را تشکیل می‌دهد. این تابعی از موقوفات منابع طبیعی است. همانطور که رهبر سابق چین دنگ شیائوپینگ به طور مشهور اعلام کرد: "خاورمیانه نفت دارد و چین سرزمین عناصر کمیاب است".

با این حال، تسلط چین بر عناصر نادر در عملکرد حمایت دولت از تولید داخلی و سرمایه‌گذاری در خارج از کشور است. پکن همچنین با وجود عوارض جانبی زیست محیطی، از آربیتراژ نظارتی برای ایجاد یک محیط مجاز برای استخراج و فرآوری نادر زمین استفاده می‌کند.

پکن همچنین به صنعت عناصر کمیاب یارانه می‌دهد. تحقیقات چین در منطقه خودمختار مغولستان که منبع اصلی تولید عناصر نادر در چین است، نشان داد که سود این بخش در سال ۲۰۱۵ کمتر از ۱ میلیارد یوان بوده است، در حالی که یارانه‌های دولت بیش از ۱ میلیارد یوان بوده است.

یک گزارش تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد می‌گوید: " چین، بزرگترین تولید‌کننده عناصر نادر در جهان است و کشف معادن نادر در خارج از چین بدون شک تأثیر زیادی در توسعه آینده صنعت خاکی کمیاب خواهد داشت."

گزارش فوق می‌افزاید ۵۱٪ سهام یک شرکت استخراج معدن استرالیا در آوریل ۲۰۱۱ توسط دفتر پیش‌بینی زمین شناسی غیر آهنی شرق چین تأمین شده است.

اگر چین از سلطه خود در بازار به عنوان یک سلاح ژئوپلیتیک استفاده کند، ایالات متحده چقدر آسیب پذیر است؟

طبق برآوردهای رایج، بیش از ۸۰٪ واردات عناصر خاکی کمیاب ایالات متحده از ۲۰۱۴-۲۰۱۷ از چین انجام شده است. با این حال، این وابستگی فراتر از آن است. پکن دارای انحصار موثر در پالایشگاه‌ها و کارخانه‌های فرآوری خاکی‌های کمیاب است و حتی پروژه هایی که واشنگتن برای تقویت توانایی‌های ایالات متحده در آن سرمایه‌گذاری می‌کند به چین مرتبط است. به عنوان مثال، شرکت‌های امریکایی هستند برای پردازش زمین‌های کمیاب به تجهیزات یا ورودی‌های چینی اعتماد می‌کنند.

دولت امریکا می‌تواند برای تشویق تولید داخلی چه کاری انجام دهد؟

ایالات متحده باید با تشویق و تقویت ظرفیت داخلی وهمچنین اعطای تخفیف مالیاتی و بودجه برای شرکت‌های استخراج، فرآوری و بازیافت امریکا بازنگری کند و همچنین در توسعه فن آوری‌های جدید و منابع جایگزین سرمایه‌گذاری کند. ایالات متحده باید این کار را با متحدان و شرکای مورد اعتماد خود که وابسته به چین هستند و در معرض خطر تسلط بر سرزمین‌های کمیاب خود قرار دارند، انجام دهد.

اما ایالات متحده، متحدان و شرکای آن باید این کار را به روشی محافظت شده انجام دهند. منابع تأمین خاک کمیاب باید به عنوان قابل اعتماد و پایدار تأیید شوند. آنها نباید از نظر سرمایه، تجهیزات، فناوری یا سرمایه‌گذاری به چین وابسته باشند.