رد پای دلالان در ایجاد آشفتگی بازار ارز / دلار تقلبی دسته گل جدید این افراد

دلار یکی از رایج‌ترین ارز‌ ایرانی‌ها برای سرمایه‌گذاری و دادستد است که به دلیل ارزش بالای این پول در کشور طرفداران زیادی دارد. پیش از سال ۱۳۸۶ ظاهر دلار و سکه با آن چیزی که اکنون در بازار وجود داشت، متفاوت بود. البته اگر سری به بازار سکه و دلالان بازار دلار بزنید متوجه می‌شوید، علاوه بر تفاوت ظاهری، قیمت آن‌ها نیز متفاوت است. در روزهای نوسان شدید بازار ارز بحث دلار سفید و آبی دوباره داغ شده و ترس از دلار تقلبی به جان خریداران افتاد. عده‌ای پایین‌تر بودن قیمت دلار سفید را علتی توجیه‌کننده برای وجود نسخه‌های تقلبی آن در بازار می‌دانستند. یکی از مصداق‌های بارز این موضوع آشوبی است که دلالان به این واسطه در بازار ارز ایجاد می‌کنند. آن‌ها به بهانه اینکه احتمال تقلبی بودن دلار سفید نسبت به دلار آبی بیشتر است، دلار سفید را ارزان‌تر از دلار آبی می‌خرند و تمایل بیشتری به خرید دلار آبی دارند؛ در حالی که این دو نوع دلار تفاوتی از نظر ارزش ندارند، بلکه تنها ظاهر آن‌ها تفاوت دارد.  

بالاخره دلار آبی بخریم یا سفید؟

همانطور که قبلا هم گفته شد ارزش دلار سفید( سبز) با دلار طرحی جدید یعنی اسکناس آبی رنگ آمریکایی تفاوت ندارد اما همان‌طور که دلالان بازار ناصرخسرو بازار دارو را محاصره کرده و سود‌جویی می‌کنند، منفعت‌طلبان بازار ارز نیز به تدریج از تفاوت ۲ دلار یادشده سود کلانی به جیب زدند. در ابتدا دلار آبی و سفید تفاوت جزئی در ظاهر با یکدیگر نداشتند اما رفته‌رفته با دلال‌بازی‌های رایج دلار آبی گران‌تر و با ارزش بیشتر فروخته شد و دلار سفید نیز بساط تقلب را در بازار ارز پهن کرد. عده‌ای اسکناس سفید را جعل کردند و به مردم فروختند. دلالان نیز از یک سوی دیگر عرصه را بر بازار تنگ کردند.

به طور کلی این اسکناس‌ها در خارج از ایران ارزشی یکسان دارند اما ارزی ریالی آن‌ها با زیرکی دلالان بیشتر شد. البته عده‌ای معتقدند احتمال وجود تقلب در دلار آبی کمتر است؛ زیرا گران‌تر بودن اسکناس ۱۰۰ دلاری آبی چندان نیز بی‌حکمت و بی دلیل نیست. آن‌ها معتقدند جزئیات فنی به کار رفته در این اسکناس به نسبت دلار سفید بیشتر است و ۱۰۰ دلاری های آبی کمتر تقلبی از آب در می آیند. توصیه این عده بر خرید دلار آبی یا حتی به قیمت گران‌تر بودن آن است! هر چند که خود آمریکایی‌ها نیز در سال ۲۰۰۹ برای جلوگیری از تقلب دلار سفید، دلار آبی را با نوار امنیتی آن چاپ کردند اما دلالان ایرانی در این زمینه روی دست آمریکایی‌ها زدند و تقلبی اسکناسشان را چاپ کردند.

چگونه دلار اصل را از تقلبی تشخیص دهیم؟

دلار آبی برای تشخیص اصل بودن نیازی به دستگاه تستر پول ندارند، زیرا درست در وسط اسکناس یک نوار امنیتی ۳ بعدی وجود دارد. اگر با دقت به نوار آبی روی اسکناس نگاه کنید و اسکناس را به سمت عقب و جلو کج کنید، می‌بینید که زنگوله‌ها و اعداد ۱۰۰ روی نوار آبی به طرفین حرکت می کنند، اگر اسکناس را پهلو به پهلو کنید آنها به سمت بالا و پایین حرکت می کنند. نکته جالب درباره این اسکنان این است که  نوار آبی به جای آن که چاپ شود، داخل کاغذ کار گذاشته شده که این موضع امنیت آن را بالاتر می‌برد. امروزه در هنگام داد و ستد دلار با ارزهای دیگر مانند ریال ایران، دلار سفید با قیمت کمتری خریداری می شود که نوار آبی وجه تمایز موثری از دلار سفید ایجاد کرده است.

تفاوت ظاهری برای زیبایی یا امنیت؟

اگر بخواهیم از جنبه ظاهری، ۲ دلار آبی و سفید را مقایسه کنیم، تفاوت‌هایی در آن‌ها نمایان است. نه این که این تفاوت‌ها برای زیبایی ارز طراحی شده باشند، البته شاید در نظر زیباتر به نظر برسند اما نوار کار گذاشته در اسکناس جهت امنیت و ایمنی بیشتر قرار داده شده است. از دیگر تفاوت‌های ظاهری این ۲ نوع اسکناس می توان به رنگ بارز آن‌ها، تغییر فونت عدد ۱۰۰ به صورت متفاوت در قسمت بالا، پشت و روی اسکناس ها، قرار دادن یک خط آبی پهن جهت افزایش امنیت درست در وسط اسکناس، و تصویر بنجامین فرانکلین بدون دایره و حاشیه‌ اشاره کرد.

تقاضا؛ عامل آشفتگی بازار ارز

این موضوع مهم و اساسی که چرا و چگونه باید بر بازار ارز و دلالان نظارت شود تا سواستفاده آن‌ها به حداقل برسد و در این گرانی دلار آمریکایی مردم آسیب کمتری ببینند، نکته مهمی است که هنوز بانک مرکزی و دولت نتوانسته به خوبی آن را مدیریت کند. برای اطلاع بیشتر این موضوع نظر کامران سلطان‌زاده؛ کارشناس بازار ارز را جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

کامران سلطان‌زاده؛ کارشناس بازار ارز در ابتدا گفت: دلارهایی که در صرافی ها مبادله می‌شوند، از چرخه و سیستم ارزی بانک‌های کشور تامین می‌شوند و همه دارای ارزش ذاتی هستند. برخورد سلیقه‌ای در‌مورد ‌خرید آن‌ها یعنی معامله ارز ‌نو و کارکرده‌، سکه سال ۱۳۸۶ و سکه قبل سال ۱۳۸۶ باید تحت نظارت قرار گیرد. بورس‌بازی( دلال‌بازی) بازار ازاد به تبعیت از تقاضای کاذب به وجود آمده است. این در حالی است که خرید و فروش ارز در تمام کشورهای توریستی نیز به وسیله  بانک‌ها و صرافی‌های بزرگ انجام می‌شود.  

این کارشناس بازار ارز گفت: در کشور ما اختلاف نرخ دلار برای معامله نهایت دلاری ۵۰ الی ۱۰۰ تومان است که این میزان نیز در میان دلالان غیررسمی تبادل می‌شود. این در حالی است که در معامله صرافی‌های رسمی برابری نرخ را شاهد هستیم.