طلسم بازار مسکن در پاییز شکسته شد (۱۴ آبان ۱۴۰۴)
بازار مسکن پس از یک دوره طولانی رکود، به بازگشت رونق نیاز جدی دارد. رکود طولانی مدت باعث کاهش معاملات، کمبود جریان نقدینگی و کاهش انگیزه سازندگان شده است. وقتی بازار مسکن فعال نباشد، نه تنها صنعت ساخت و ساز، بلکه صنایع وابسته مانند مصالح ساختمانی، تجهیزات و خدمات ساختمانی نیز با افت شدید مواجه می‌شوند. این امر به کاهش اشتغال و کاهش درآمد خانوارها منجر می‌شود و اثرات منفی گسترده‌ای بر اقتصاد کلان دارد.
برای بازگرداندن رونق، ضروری است هم عرضه و هم تقاضا در بازار مسکن مدیریت شوند. دولت و نهادهای مرتبط می‌توانند با ارائه تسهیلات مناسب به سازندگان و ایجاد شرایط جذب سرمایه‌گذاران، انگیزه ساخت و ساز را افزایش دهند. همزمان، با ارائه بسته‌های حمایتی به خریداران واقعی و تقویت قدرت خرید خانوارها، امکان بازگشت تقاضای موثر به بازار فراهم می‌شود. این تعادل بین عرضه و تقاضا، پایه‌ای‌ترین عامل برای ایجاد رونق پایدار در بازار مسکن است.
یکی از مهم‌ترین ابزارها برای خروج بازار مسکن از رکود، تسهیل دسترسی به منابع مالی و وام‌های بانکی است. افزایش سقف تسهیلات، کاهش نرخ بهره و تسریع در پرداخت وام‌ها می‌تواند انگیزه خرید واحدهای مسکونی را افزایش دهد و فشار مالی بر متقاضیان را کاهش دهد. همچنین، ایجاد زیرساخت‌های شفاف برای دریافت وام و نظارت بر نحوه تخصیص آن، باعث افزایش اعتماد مردم و سرمایه‌گذاران به بازار می‌شود.
بازار مسکن بدون سرمایه‌گذاری جدید و پروژه‌های زیرساختی نمی‌تواند رونق بگیرد. توسعه مناطق جدید، ایجاد شهرک‌ها و نوسازی محله‌های قدیمی، علاوه بر افزایش عرضه، زمینه اشتغال و جذب سرمایه را نیز فراهم می‌کند. مشارکت بخش خصوصی و همکاری با سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و سرعت اجرای پروژه‌ها را بالا ببرد.
رونق پایدار در بازار مسکن تنها با سیاست‌گذاری بلندمدت امکان‌پذیر است. دولت‌ها باید برنامه‌های ۵ تا ۱۰ ساله برای تأمین زمین، کنترل قیمت‌ها، تنظیم بازار و ایجاد شفافیت در معاملات تدوین کنند. بدون برنامه‌ریزی دقیق، بازگشت رونق ممکن است کوتاه‌مدت و ناپایدار باشد و دوباره رکود طولانی را رقم بزند.
اهمیت سیاست‌گذاری بلندمدت
استفاده از فناوری‌های نوین در بازار مسکن و ارائه اطلاعات شفاف درباره قیمت‌ها، پروژه‌ها و وضعیت بازار، باعث کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری و افزایش اعتماد مردم می‌شود. سامانه‌های جامع ثبت معاملات و اطلاعات دقیق از پروژه‌ها می‌تواند هم به متقاضیان و هم به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات صحیح و به موقع اتخاذ کنند.
بازگشت رونق به بازار مسکن، علاوه بر اثرات اقتصادی، پیامدهای اجتماعی نیز به همراه دارد. کاهش نارضایتی و استرس خانوارها، افزایش رفاه عمومی و بهبود کیفیت زندگی شهری، از مزایای بارز آن است. رونق بازار مسکن می‌تواند اعتماد عمومی به سیاست‌های دولت در حوزه اقتصاد و مسکن را تقویت کرده و زمینه رشد اقتصادی پایدار را فراهم کند.
بازار مسکن همچنان در روند رکودی قرار دارد و بسیاری از واحدهای عرضه‌شده هنوز فروش نرفته‌اند؛ قیمت‌های بالا و موقعیت نامناسب برخی املاک، خریداران مصرفی را برای ورود به معاملات، ترغیب نمی‌کند. منصور غیبی، کارشناس بازار مسکن گفته است که مراجعه متقاضیان خرید و فروش مسکن به دفاتر مشاوران املاک اندکی افزایش یافته اما فروشندگان نیز همچنان مردد هستند و اقدامی جدی برای فروش ملک خود نکرده‌اند. او معتقد است که تعداد فایل‌های موثر، مناسب و قابل اعتماد ملکی در مناطق مختلف، اندک است.
نیت فروشندگان برای فروش ملک، هنوز قطعی نشده است
بررسی‌ها نشان می‌دهد، در حالی که بازار مسکن در شرایط رکودی قرار گرفته، تورم مسکن طی سه ماه گذشته افزایشی بوده است. رشد تورم در سه ماه متوالی، عمدتا ناشی از افزایش نرخ تورم عمومی در سطح کشور بوده و در وضعیت معاملات صفر، بازار مسکن را دچار پدیده رکود تورمی کرده است. در مقابل، بازارهای موازی نظیر طلا و سکه بازدهی مثبتی داشتند و رشد کردند. اما با توجه به شرایط موجود در کشور، رفتار متقاضیان و آینده بازار مسکن چگوننه خواهد بود؟
منصور غیبی، کارشناس بازار مسکن مطرح کرد: «مطالعات میدانی نشان می‌دهد که مراجعه متقاضیان خرید و فروش مسکن به بنگاه‌های اقتصادی، از جمله مشاوران املاک و میزان پرسش درباره قیمت‌ها افزایش یافته است.»
او افزود: «مردم علاقه دارند از قیمت واقعی ملک خود آگاه شوند. در واقع، پس از گذشت یک دوره رکود عمیق که البته همچنان نیز ادامه دارد، مردم تمایل دارند وضعیت قیمتی ملک خود را درک کنند و اگر قصد خرید یا فروش برای افزایش متراژ آپارتمان خود را دارند، با گزینه‌های موجود آشنا شوند.»
این کارشناس بازار مسکن در ادامه اضافه کرد: «این تکاپوی ذهنی، روانی و حتی فیزیکی در میان مردم، به‌ویژه در مراجعه به مشاوران املاک و بازدید از ملک‌هایی که برای خرید در نظر دارند، قابل مشاهده است.»
غیبی ادامه داد: «با این حال، واقعیت آن است که هنوز فروشندگان و مصرف‌کنندگان واقعی، اقدام جدی برای درخواست یا ثبت ملک خود به منظور فروش قطعی در آژانس‌های املاک نکرده‌اند.» او افزود: «از این رو، به‌نظر می‌رسد، تعداد فایل‌های موثر، مناسب و قابل اعتماد در مناطق مختلف کم است. این مساله نشان می‌دهد که نیت فروشندگان برای فروش ملک خود هنوز قطعی نشده است.»
بازگشت رونق به بازار مسکن
غیبی در ادامه بیان کرد: «مشاهدات و بررسی‌های ما نشان می‌دهد، در حال حاضر، فایل‌ها و املاک موجود در بازار، عمدتا مربوط به ماه‌های گذشته هستند و هنوز فروش نرفته‌اند. این خانه‌ها معمولا با ضعف‌هایی مانند موقعیت مکانی نامناسب، نور ناکافی یا دسترسی ضعیف مواجه هستند و مدت‌هاست در بازار مسکن باقی مانده‌اند.»
ورود فروشندگان با فایل‌های باکیفیت و دارای موقعیت مکانی مناسب، شرط بازگشت تکاپوی خرید و فروش به بازار مسکن است
این کارشناس بازار مسکن درباره آینده این بازار توضیح داد: «اگر در آینده نزدیک شاهد ورود فروشندگان با فایل‌های باکیفیت و دارای موقعیت مکانی مناسب باشیم، می‌توانیم آن را نشانه‌ای از تکاپوی خرید و فروش دوباره در بازار مسکن بدانیم و چنین وضعیتی می‌تواند نویدبخش و امیدوارکننده باشد.»
این کارشناس بازار مسکن همچنین در در ادامه تاکید کرد که در صورت بروز آرامش نسبی در بازارهای موازی، احتمال بازگشت رونق به بازار مسکن وجود خواهد داشت.
