کاهش قیمت کالای اساسی با خروج اتباع از ایران
با خروج اتباع غیرقانونی از تهران، تقاضا برای کالاهای اساسی، به‌ویژه آرد کاهش چشمگیری یافته است. کاهشی که به گفته مسئولان به بیش از ۵۵۰۰ تُن رسیده و اثرات آن نه‌تنها در مصرف نان، بلکه در بازار مسکن نیز خود را نشان داده است.
به گفته مسئولان، خروج اتباع غیرقانونی از کشور باعث شده تقاضا برای بعضی اقلام اساسی، به‌ویژه آرد، به شکل قابل‌توجهی کاهش یابد. این موضوع نه‌تنها بر هزینه‌های یارانه‌ای دولت اثر گذاشته، بلکه در بازار مسکن نیز ردپای خود را برجای گذاشته است.
اکنون پرسش اصلی این است که رابطه کاهش مصرف آرد با خروج اتباع تا چه حد می‌تواند بر معادلات اقتصادی و تنظیم بازار در پایتخت اثرگذار باشد؟
با خروج اتباع مصرف آرد در کشور کاهش یافت
آنطور که محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، درباره کاهش مصرف آرد گفته، با خروج اتباع غیر قانونی تقاضا کالاهای اساسی در استان تهران به شدت کاهش پیدا کرده و در بحث آرد بیش از ۵۵۰۰ تُن کاهش مصرف رخ داد که اثرات آن در شهر ملموس است. با توجه به این شرایط، این پرسش ایجاد می‌شود که چه رابطه‌ای میان کاهش مصرف آرد و خروج اتباع از ایران وجود دارد؟
دلیل اصلی کاهش مصرف آرد در کشور چه بود؟ / نان غذای اصلی اتباع غیرمجاز بود و حتی بیش از حد متعارف مصرف می‌شد
حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران، درباره کاهش مصرف آرد در تهران به دلیل خروج اتباع از کشور توضیح داد: یکی از موضوعاتی که در بحث تنظیم بازار اهمیت دارد، بحث پایش و کنترل کالاهای اساسی، به‌ویژه آرد و نان، است. بعد از خروج تعداد قابل توجهی از اتباع، مصرف آرد هم کاهش پیدا کرد.
او افزود: در زمینه تخصیص بودجه و برنامه‌ریزی هزینه‌های استان، بر اساس بودجه کل کشور، رقمی مشخص برای یارانه آرد در نظر گرفته می‌شود. طبق آمار، میزان مصرف آرد به دلیل اینکه نان غذای اصلی این افراد بود و حتی بیش از حد متعارف مصرف می‌شد، بالا بود، اما با خروج اتباع، مصرف آرد کاهش یافته است.
نرخ اجاره‌بها در جنوب شهر کاهش پیدا کرده است
رستگار با اشاره به خروج اتباع و تأثیر آن بر بازار مسکن عنوان کرد: در محدوده جنوب شهر، قیمت واحدهای مسکونی کاهش پیدا کرده است. زیرا واحدهایی که در اجاره این افراد بود، اکنون خالی شده و نرخ اجاره‌بهای آن هم روند نزولی پیدا کرده است.
چنین اتفاقاتی بر بازار به صورت مقطعی تأثیرگذار هستند / مهم‌ترین عامل بهبود وضعیت عرضه در بازار، تولید است
رئیس اتاق اصناف تهران درباره ادامه‌دار بودن سیر نزولی قیمت‌ها و بهبود وضعیت عرضه تشریح کرد: چنین اتفاقاتی بر بازار به صورت مقطعی تأثیرگذار هستند، اما مهم‌ترین عامل بهبود وضعیت عرضه در بازار، تولید است. اگر کمبودی در بازار ایجاد شود، این کمبودها باعث افزایش قیمت می‌شوند.
اصناف و بخش خصوصی باید در تصمیمات دولت حضور داشته باشند
این فعال صنفی برای بهبود وضعیت توزیع کالا، به‌ویژه کالاهای اساسی، پیشنهاد داد: عرضه و تقاضا عامل تعیین‌کننده در قیمت کالا هستند. همچنین، بخش خصوصی و اصناف، مسئول و متولیان امور شهری و اقتصادی مردم هستند و در تصمیماتی که در مراکز دولتی و حاکمیتی گرفته می‌شود، اصناف و بخش خصوصی باید حضور داشته باشند. چرا که اصناف و اتحادیه‌ها به واقعیت‌های اقتصادی، صنفی و کسبی جامعه آگاه‌اند. امید است که این همکاری میان اصناف، اتحادیه و دولت گسترش پیدا کند.
براساس این گزارش، کاهش مصرف آرد پس از خروج اتباع غیرقانونی هرچند در ظاهر به‌عنوان یک موفقیت در کنترل تقاضا مطرح می‌شود، اما در واقع پرسش‌های مهمی را درباره وابستگی بازار به متغیرهای بیرونی ایجاد می‌کند.
اگر کاهش مصرف به حضور یا خروج یک گروه خاص گره خورده باشد، این نشان‌دهنده ضعف در سیاست‌گذاری پایدار و نبود برنامه‌ریزی دقیق برای تنظیم بازار است. همچنین، تأثیرات کوتاه‌مدت بر بازار مسکن و اجاره‌بها به‌روشنی بیانگر شکنندگی ساختار اقتصادی شهری است.
در چنین شرایطی، اتکای بیش از حد به تحولات جمعیتی نمی‌تواند راه‌حل اساسی باشد، بلکه توجه به تولید، مدیریت عرضه و حضور مؤثر اصناف و بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌ها، تنها مسیر واقعی برای ایجاد ثبات در بازار کالاهای اساسی و بخش مسکن خواهد بود.
