عراق برای کارگران ایرانی رسماً فرش قرمز پهن کرد
موج جدید مهاجرت نیروی کار ایرانی، از پزشکان و مهندسان تا کارگران ساده و خدماتی، زنگ خطری برای اقتصاد کشور است. سمیه گلپور، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگری، ریشه این بحران را در مشکلات اقتصادی، دستمزدهای ناکافی، ضعف آموزش مهارتی و سیاست‌گذاری‌های نادرست می‌داند.
سمیه گلپور، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگری، با هشدار درباره گسترش مهاجرت نیروی کار ایرانی، می‌گوید این پدیده دیگر محدود به نخبگان و متخصصان نیست و حالا کارگران ساده و مشاغل خدماتی را نیز در بر گرفته است. او تأکید می‌کند که ناکافی بودن دستمزدها نسبت به هزینه‌های معیشتی، افراد را به ترک کشور و جست‌وجوی حداقل‌های زندگی در کشورهای دیگر سوق داده است. به گفته گلپور، حتی دارندگان مدرک دکتری به مشاغلی مانند نگهبانی روی آورده‌اند و در نهایت مهاجرت را به ماندن ترجیح می‌دهند.
ریشه‌های اقتصادی و سیاست‌های ناکارآمد
گلپور ریشه اصلی این موج مهاجرت را «کاملاً اقتصادی» می‌داند. او می‌گوید: «طبق ماده ۴۱ قانون کار، دستمزد باید با سبد معیشت و نرخ تورم متناسب باشد، اما در عمل، حتی با مزایایی مانند حق مسکن، دستمزدها نصف خط فقر است.» این در حالی است که کارگران ایرانی در کشورهای همسایه، مانند عراق، برای همان مهارت‌ها سه تا چهار برابر حقوق دریافت می‌کنند. برای مثال، یک کارگر ساختمانی حرفه‌ای در عراق می‌تواند ماهانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد، در حالی که در ایران این رقم بسیار کمتر است.
پیامدهای مهاجرت برای ایران و کشورهای مقصد
مهاجرت گسترده نیروی کار ایرانی نه‌تنها سرمایه انسانی کشور را تضعیف می‌کند، بلکه در کشورهای مقصد نیز مشکلاتی ایجاد می‌کند. گلپور می‌گوید: «همان‌طور که ورود کارگران افغان به ایران دستمزدها را کاهش داد، کارگران ایرانی در کشورهایی مانند عراق با پذیرش دستمزدهای پایین‌تر، بازار کار بومی را تحت فشار قرار می‌دهند.» این روند باعث کاهش دستمزد کارگران محلی و ایجاد نارضایتی در کشورهای میزبان شده است.
ضعف نظام آموزشی و کمبود مهارت
یکی دیگر از عوامل تشدید مهاجرت، ضعف نظام آموزشی در ارائه مهارت‌های کاربردی است. گلپور انتقاد می‌کند که نظام آموزشی ایران، از مدرسه تا دانشگاه، مهارت‌محور نیست و بسیاری از فارغ‌التحصیلان حتی توانایی‌های اولیه مانند انجام کارهای فنی را ندارند. سازمان فنی و حرفه‌ای نیز با شهریه‌های بالا و دهک‌بندی نادرست، دسترسی کارگران کم‌درآمد به آموزش را محدود کرده است. این موضوع کیفیت تولید و خدمات را کاهش داده و دستمزدها را پایین نگه داشته است.
بی‌توجهی مجلس و دولت به کارگران
گلپور با اشاره به ضعف نظارت مجلس و سیاست‌های نادرست دولت، می‌گوید: «دهک‌بندی‌های ناعادلانه هزینه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای را برای کارگران غیرقابل تحمل کرده است. همچنین، موضوع بیمه رانندگان پلتفرم‌های اینترنتی با وجود اهمیت آن، در مجلس کنار گذاشته شد.» او معتقد است که دولت به‌عنوان «کارفرمای بزرگ» با جلوگیری از افزایش دستمزدها، به مهاجرت نیروی کار دامن می‌زند. برای مثال، پرستاران ایرانی به دلیل پیشنهادهای بهتر کشورهای اروپایی، ترجیح می‌دهند مهاجرت کنند.
راهکار؛ اطلس اشتغال و اصلاح قانون کار
برای مهار این بحران، گلپور پیشنهاد ایجاد یک «اطلس اشتغال» را مطرح می‌کند که نیازهای بازار کار و استعدادهای جوانان را هماهنگ کند. او همچنین خواستار به‌روزرسانی قانون کار، برگزاری جلسات منظم شورای عالی کار، تقویت آموزش‌های مهارتی و کاهش تصدی‌گری دولت در اقتصاد است. تا زمانی که این اصلاحات انجام نشود، موج مهاجرت نیروی کار ادامه خواهد داشت و سرمایه انسانی کشور بیش از پیش تضعیف خواهد شد.
ارسال نظر