ضد حال تاریخی رفیق ایران به آمریکا

این فرود، فراتر از یک رویداد فنی ساده، پیامی سیاسی و اقتصادی با خود دارد. از زمان سقوط دو فروند هواپیمای ۷۳۷ مکس و متعاقب آن تعلیق جهانی پرواز این مدل، روابط بوئینگ با بازار چین دچار وقفه‌ای عمیق شده بود. دولت چین نیز که بزرگ‌ترین بازار هوایی در حال رشد جهان را در اختیار دارد، تا مدت‌ها از صدور مجوز برای ورود مجدد این مدل خودداری می‌کرد. اما اکنون و در شرایطی که فشارهای اقتصادی ناشی از رقابت با ایرباس و افزایش نیاز ناوگان داخلی چین به نوسازی هواپیماها به اوج رسیده، نشانه‌هایی از نرم‌شدن مواضع پکن قابل مشاهده است.

تحویل این هواپیما می‌تواند آغازی برای موج جدیدی از قراردادها میان بوئینگ و شرکت‌های هواپیمایی چینی باشد؛ قراردادهایی که نه تنها برای احیای سهم بوئینگ از بازار آسیا حیاتی‌اند، بلکه پیام روشنی نیز به واشنگتن درباره ظرفیت‌های دیپلماتیک تجارت هوافضا مخابره می‌کنند. در دنیای امروز، هواپیما دیگر فقط یک وسیله حمل‌ونقل نیست، بلکه نماد فناوری، قدرت چانه‌زنی و بازیگر مهمی در معادلات ژئوپولیتیکی است.

از این منظر، ورود مجدد بوئینگ ۷۳۷ مکس به چین، می‌تواند به عنوان یکی از گام‌های کوچک اما استراتژیک در بازسازی پل‌های ارتباطی میان اقتصادهای بزرگ جهان تلقی شود. به‌ویژه در دوران پساکرونا، که بازسازی ناوگان هوایی و افزایش ظرفیت پروازی اولویت نخست بسیاری از کشورهاست، چین نیز نمی‌تواند نسبت به نوسازی ناوگان خود بی‌تفاوت باقی بماند.

در این میان، ایرباس نیز که در سال‌های اخیر بخش عمده‌ای از بازار چین را در اختیار گرفته، به‌دقت تحرکات بوئینگ را زیر نظر دارد. رقابت پنهان میان این دو غول هواپیماسازی نه تنها بر قیمت‌ها و فناوری‌ها تأثیر می‌گذارد، بلکه بر سیاست‌های صادراتی و حتی جهت‌گیری‌های دیپلماتیک کشورهای مختلف نیز سایه افکنده است. از همین رو، فرود یک بوئینگ نو در چین، ممکن است ساده به نظر برسد، اما در دل آن، پیام‌هایی پیچیده‌تر از آنچه دیده می‌شود، نهفته است.

بوئینگ در آوریل، تحویل هواپیماهای جدید به چین را با افزایش تعرفه‌های دو اقتصاد بزرگ جهان علیه یکدیگر، متوقف کرده بود و در پایان ماه مه اعلام کرد که تحویل‌ هواپیماها در ژوئن پس از کاهش موقت تعرفه‌ها به مدت ۹۰ روز، از سر گرفته خواهد شد.

این هواپیما با برند شرکت هواپیمایی «ژیامن» (Xiamen)، پس از ترک سیاتل در روز جاری و توقف برای سوخت‌گیری در «هاوایی» و «گوام» هنگام عبور از اقیانوس آرام، در مرکز تکمیل بوئینگ در «ژوشان» در نزدیکی شانگهای، قطب تجاری چین، فرود آمد.

داده‌های اپلیکیشن ردیابی «فلایت رادار ۲۴» نشان می‌دهد که بوئینگ در ابتدا، این هواپیما را در مارس به «ژوشان» منتقل کرده بود، قبل از اینکه در اواسط آوریل، خطوط هوایی چین دریافت هواپیماهای جدید بوئینگ را متوقف کردند.

چین حدود ۱۰ درصد از سفارش‌های تجاری بوئینگ را تشکیل می‌دهد و بازار مهم و رو به رشد صنعت هواپیمایی است. حداقل سه جت ۷۳۷ مکس در آوریل توسط بوئینگ از «ژوشان» به آمریکا بازگردانده شدند؛ جایی که قرار بود قبل از تحویل به شرکت‌های هواپیمایی چینی، آخرین مراحل ساخت را طی کنند. اولین جتی که بازگردانده شد، همان جت ۷۳۷ است که روز جاری به زمین نشست.

بوئینگ پیش از این اعلام کرده بود که مشتریان چین به دلیل تعرفه‌ها، هواپیماهای جدید را تحویل نمی‌گیرند و به دنبال فروش مجدد ده‌ها هواپیما است، با این حال، این شرکت هواپیماسازی، با وجود تمایل به کاهش موجودی، هواپیماها را به مشتری دیگری تحویل نداده بود.

خبرگزاری رویترز گزارش کرد پکن در مورد دلیل توقف تحویل بوئینگ اظهار نظری نکرده اما گفته است که شرکت‌های هواپیمایی چینی و بوئینگ به شدت تحت تاثیر تعرفه‌های اعمال شده آمریکا قرار گرفته‌اند. در آوریل، بوئینگ اعلام کرد که قصد دارد در ادامه سال، ۵۰ جت به چین تحویل دهد که ۴۱ فروند از آنها در حال تولید بوده یا از پیش ساخته شده‌اند.