عراق اجازه خروج محموله‌های ایران را نداد
در حالی‌که مرز بین‌المللی مهران یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های تجاری و مسافری ایران به عراق محسوب می‌شود، دپوی ۵۶ هزار تن کالا در این مرز به دلیل عدم صدور مجوز خروج از سوی طرف عراقی، به چالشی جدی در مسیر صادرات به سوریه و اردن تبدیل شده است. مقام‌های گمرکی ایران و عراق در نشست مشترک، بر لزوم حل این مشکل از طریق رایزنی دیپلماتیک و رعایت توافقات مرزی تأکید کردند.
سهراب کمری، مدیرکل گمرکات ایلام، در نشست شورای مبادلات مرزی مهران با حضور مدیر گمرک زرباطیه عراق اعلام کرد: «۵۶ هزار تن کالا شامل میلگرد و شمش آهن با مقصد سوریه و اردن در مرز مهران دپو شده‌اند. با وجود انجام کامل تشریفات گمرکی، مقام‌های عراقی هنوز اجازه خروج این محموله‌ها را صادر نکرده‌اند.»
او افزود: «این حجم از کالا فضای قابل توجهی از محوطه بازارچه مرزی مهران را اشغال کرده و موجب اختلال در روند صادرات شده است.»
آمار صادرات و ترانزیت از مهران
کمری همچنین از صادرات یک‌میلیون و ۴۲۵ هزار تن کالا به ارزش ۸۶۶ میلیون دلار در هفت‌ماهه نخست سال جاری از طریق مرز مهران خبر داد. به گفته او، ۶۷ هزار تن کالای ترانزیتی نیز از این مرز به خارج از کشور صادر شده است.
وی یادآور شد: «درآمد گمرک مهران از ابتدای سال تاکنون حدود ۵۵ میلیارد تومان بوده و پروانه گذر موقت برای ۵٬۳۳۷ خودرو شخصی صادر شده است.»
موضع طرف عراقی درباره محدودیت‌های ورود
عمید هاتف، مدیرکل گمرک زرباطیه عراق، در این نشست خواستار رعایت مفاد توافقات میان دو مرز مهران و زرباطیه شد؛ به‌ویژه در زمینه قیمت حمل کالاها و تردد کامیون‌ها.
او گفت: «روزانه ۴۰۰ خودرو از دستگاه ایکس‌ری عبور می‌کنند و تلاش داریم با ایجاد مسیر دوم، سرعت تردد را افزایش دهیم. گمرک زرباطیه به‌صورت ۲۴ ساعته فعال است و ترخیص خودروها انجام می‌شود؛ تأخیرها بیشتر مربوط به ترخیص‌کاران است.»
محدودیت‌های قانونی و فضای پایانه
هاتف درباره ورود میلگرد به عراق توضیح داد: «ورود این کالا تنها از طریق دو مرز امکان‌پذیر است و کالاهای دپو شده در مهران باید از مرزهای خسروی یا چزابه وارد شوند. حل این موضوع نیازمند رایزنی از طریق سفارت عراق است.»
او افزود: «محوطه پایانه زرباطیه محدود است و به همان اندازه به خودروها اجازه عبور داده می‌شود تا از ایجاد ازدحام جلوگیری شود.»
استاندارد کالاها و تغییر در روند صدور گواهی
مدیر گمرک زرباطیه عراق همچنین گفت: «ارزیابی استاندارد کالاها توسط شرکت‌های تخصصی انجام می‌شود و آزمایشگاه مرزی نیز همان روز مواد غذایی را بررسی می‌کند. پیش‌تر گواهی استاندارد از بغداد با تأخیر ۱۰ روزه صادر می‌شد که اکنون این روند اصلاح شده است.»
مهران؛ گذرگاه راهبردی تجارت و زیارت
مرز بین‌المللی مهران در استان ایلام، به‌عنوان مهم‌ترین گذرگاه رسمی ایران، از سال‌های پس از جنگ تحمیلی به کانون مبادلات تجاری و تردد مسافران تبدیل شده است. این مرز به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و نزدیکی به بغداد، کربلا و نجف، نقش کلیدی در صادرات کالاهای صنعتی، پتروشیمی، کشاورزی و مصالح ساختمانی و همچنین جابه‌جایی زائران عتبات عالیات ایفا می‌کند.
