تامین ارز بر عهده کدام نهاد است؟

وحید شقاقی شهری، اقتصاددان با انتقاد از اینکه نباید بانک مرکزی را تامین‌کننده ارز بدانیم، اظهار کرد: متاسفانه به اشتباه هجمه‌ای بر علیه بانک مرکزی درباره تامین ارز شکل گرفته است. برهمین اساس رئیس کل بانک مرکزی باید به مردم اعلام کند که مسئولیت تامین ارز را ندارد، بلکه در سیاست‌گذاری ارزی و توزیع بهینه منابع ارزی نقش دارد.

وی تصریح کرد: تامین ارز بر عهده وزارتخانه‌های مرتبط با امر تولید و صادرات محصولات نفتی و غیرنفتی است، اما در اذهان عمومی جا انداخته‌اند که بانک مرکزی مسئول کنترل ارز است در صورتی که اینکونه نیست. من اگر جای آقای دکتر همتی بودم به صراحت اعلام می‌کردم که وظیفه من تامین ارز نیست، تا مردم این را بدانند.

به گفته شقاقی، بانک مرکزی ارز را از نهادهای تامین‌کننده می‌گیرد و سعی می‌کند بر پایه ضرورت و اولویت‌ها تخصیص دهد. با توجه به اینکه درحال‌حاضر تامین ارز با مشکل مواجه است، سیاست‌های ارزی بانک مرکزی هم تحت الشعاع قرار گرفته است.

این اقتصاددان همچنین اشاره‌ای هم به متغیرهای بیرونی و درونی اقتصاد که بر سیاست‌های بانک مرکزی تاثیرگذار است داشت و در اینباره گفت: دو گروه متغیر در اقتصاد داریم؛ متغیرهای درون اقتصاد مانند متغیرهای رشد پایه پولی، ضریب فزاینده پولی، رشد نقدینگی و رشد اقتصادی که قابلیت مدیریت و تغییر دارند. گروه دوم هم متغیرهای بیرونی اقتصاد که خارج از دسترس هستند و نمی‌توانیم اثرگذاری در آن داشته باشیم.

وی ادامه داد: درحال‌حاضر، کرونا به عنوان چالش نوظهور در اقتصاد دنیا بر تمام اقتصادها تاثیر رکودی خود را داشته است و در ایران نیز موجب کاهش بیش از ۳۰ درصدی صادرات غیرنفتی شد که خود این موضوع تاثیر بسیاری بر سیاست‌های ارزی بانک مرکزی داشت، چرا که ناترازی ارزی را تشدید و سیاست‌های مورد هدف را مختل می‌کند.

شقاقی یکی از علل محقق نشدن هدفگذاری بانک مرکزی در نرخ ارز را کرونا دانست و افزود: اما در ادامه دار شدن این اپیدمی خودمان مقصر هستیم که به خوبی موفق به کنترل و مهار آن نشدیم. به طور قطع با مدیریت کارآمد می‌توانستیم اثرات مخرب کمتری از کرونا را بر رکود و منابع ارزی کشور شاهد باشیم.

سهم متغیرهای درونی اقتصاد را بیشتر کنیم

این اقتصاددان همچنین سیاست‌های تحریمی امریکا را به عنوان متغیر بیرونی دیگر که بر سیاست‌های بانک مرکزی اثرگذار است عنوان کرد و گفت: تحریم و همچنین انتخابات امریکا جزو عوامل بیرونی هستند که هم از زاویه اثرگذاری واقعی و هم از زاویه انتظارات و جو روانی بر اقتصاد ایران اثرگذاری دارد.

به گفته وی، امریکا از همه جوانب تحریم‌ها را بر اقتصاد ایران تحمیل کرده و مورد دیگری نمانده است؛ اما در ایجاد جو روانی هم بیکار ننشسته است و به عنوان نمونه اعلام می‌کند که ۱۸ بانک دیگر ایران مورد تحریم قرار گرفتند تا جو روانی آشفته شود که در نهایت بر سیاست‌های ارزی اثرگذار خواهد بود.

شقاقی راهکار این مشکلات را در تقویت و افزایش سهم و نقش عوامل داخلی می‌داند و معتقد است: اگر برای تحقق سیاست‌های ارزی بتوانیم قاچاق کالا را کاهش دهیم، واردات را ساماندهی کنیم و صادرات غیرنفتی را توسعه ببخشیم طبیعتا از متغیرهای بیرونی کمتر آسیب می‌بینیم. همچنین با انجام اعتبارسنجی تجار و حُسن شهرت می‌توانیم از هدررفت منابع ارزی کشور جلوگیری کنیم و با روش‌های تعاملی صادرگنندگان را به بازگشت ارز صادراتی به کشور ترغیب کنیم.

این اقتصاددان تاکید کرد: متاسفانه اتفاقی که در اقتصاد ایران رخ داده این است که سهم عوامل داخلی کمرنگ تر شده و به همین دلیل اقتصاد ما به شدت نسبت به عوامل بیرونی واکنش نشان می‌دهد.