آمار پنج‌ماهه گمرک ایران نشان‌دهنده کاهش ۶ درصدی ارزش صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۴ است، در حالی که ارزش واردات همچنان از صادرات پیشی گرفته و کسری تجاری ۲.۱ میلیارد دلاری را رقم زده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که تداوم این روند می‌تواند فشار بر ذخایر ارزی و ثبات بازار ارز را افزایش دهد.

تجارت غیرنفتی ایران در پنج‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ با رسیدن به ۷۶.۵ میلیون تن و ارزش تقریبی ۴۴ میلیارد دلار، رشد اندکی در حجم نشان داد، اما ارزش آن تحت تأثیر کاهش ارزش صادرات و واردات کاهش یافت. داده‌های گمرک حاکی از تداوم نابرابری در مبادلات تجاری با اروپا و تمرکز صادرات بر مشتقات نفتی است که می‌تواند چالش‌هایی برای صادرکنندگان ایجاد کند.

روابط تجاری ایران و چین در اوج خود قرار دارد و آمارها نشان می‌دهد هم صادرات نفت و هم تجارت غیرنفتی ایران با چین رکورد زده‌اند. طی سه دهه گذشته، حجم تجارت غیرنفتی دو کشور بیش از ۱۱۳ برابر شده و ایران در فروش نفت به چین، تراز تجاری مثبت خود را حفظ کرده است.

در نشست اخیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، دولت و بانک مرکزی مکلف شدند با هدف تقویت تولید ملی و کاهش نوسانات ارزی، سیاست‌های لازم برای تک‌نرخی کردن ارز و اجرای نظام شناور مدیریت‌شده را تدوین و اجرا کنند.

تجارت خارجی ایران در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۴ فراز و فرودهای چشمگیری را تجربه کرد؛ صادرات غیرنفتی به ۴۸.۸ میلیون تن و ارزش ۱۶.۵ میلیارد دلار رسید که گرچه از نظر وزنی رشد ۱.۵ درصدی داشت، اما از نظر ارزشی ۵.۵ درصد کاهش نشان داد. چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان همچنان مقصد اصلی کالاهای ایرانی‌اند و ۷۲.۵ درصد سهم صادرات را در اختیار دارند. در مقابل، واردات با کاهش ۱۴ درصدی ارزش مواجه شده و طلا نیز با بیش از یک میلیارد دلار، نقش پررنگی در سبد وارداتی کشور داشته است.

وزارت خارجه استرالیا با اعلام قطع روابط دیپلماتیک با ایران، فعالیت سفارت خود در تهران را تعلیق کرد. این تصمیم که می‌تواند مبادلات تجاری و همکاری‌های دوجانبه را به شدت محدود کند، نگرانی‌هایی را درباره انزوای بیشتر ایران در صحنه جهانی به دنبال داشته است.

رئیس کل گمرک ایران اعلام کرد در سال نخست دولت چهاردهم، تجارت خارجی کشور به ۱۲۹ میلیارد دلار رسید و صادرات غیرنفتی با ۱۴ درصد رشد به ۵۹ میلیارد دلار افزایش یافت. وی از ترخیص ۹۳۰ هزار تن روغن، ۹۴۹ هزار تن گندم و رشد ۵۰ درصدی درآمد مالیات بر ارزش افزوده خبر داد. عسگری همچنین گفت در پنج ماه نخست امسال، ۱۹ هزار خودرو، ۱۴ تن طلا و بیش از ۳.۵ میلیون دستگاه گوشی آیفون وارد کشور شده است. او تأکید کرد در جریان جنگ ۱۲ روزه، گمرکات با افزایش ساعات کاری و تغییر رویه‌ها، توانستند سرعت ترخیص کالاهای اساسی را ۸۷ درصد بالا ببرند.

در حالی گمرکات اجرایی بر اساس مصوبه سال ۱۴۰۱ هیات دولت امکان ترخیص شمش استاندارد یک کیلوگرمی را دارند، که واردات شمش غیر استاندارد و طلا به شکل مصنوعات نیازمند مجوز بانک مرکزی است.

تجارت ایران و قطر با رشد خیره‌کننده ۶۶ درصدی در چهار ماهه نخست ۱۴۰۴، نه‌تنها نشان‌دهنده عمق روابط اقتصادی دو همسایه است، بلکه فرصتی طلایی برای ایران فراهم کرده تا از قطر به‌عنوان سکویی برای نفوذ به بازارهای منطقه‌ای استفاده کند. آیا این جهش، آغازگر تحولی بزرگ در صادرات ایران خواهد بود؟

اداره کشاورزی دهوک در اقلیم کردستان عراق از ممنوعیت واردات سیب زمینی به استان خبر داد.

داده‌های گمرک ایران نشان می‌دهد که چین با جذب ۴.۸ میلیارد دلار کالای غیرنفتی، بزرگ‌ترین مقصد صادرات ایران در بهار ۱۴۰۴ بوده است. صادرات غیرنفتی کشور با حجم ۴۸ میلیون تن و ارزش ۱۷.۵ میلیارد دلار، رشدی ۴ درصدی در حجم و ۸.۱ درصدی در ارزش نسبت به سال گذشته تجربه کرده و ۱۰ کشور از جمله عراق، امارات و ترکیه در صدر فهرست مشتریان ایران قرار دارند.

تجارت خارجی ایران در چهار ماه نخست سال با حجم ۳۴.۲ میلیارد دلار، کاهش ۵ درصدی صادرات و افت ۱۰ درصدی صادرات پتروشیمی را تجربه کرد؛ اما گمرک با بازگشت به روال عادی و آغاز بازسازی زیرساخت‌ها، به دنبال تسریع فعالیت‌های تجاری است.

سیاست «واردات در مقابل صادرات خود» به یکی از مسیرهای اصلی تأمین ارز برای واردکنندگان تبدیل شده است. اما در عمل به مسیری برای ایجاد بی‌نظمی در اولویت‌بندی‌های تجاری کشور و ضربه به بازار صادراتی برخی کالاها تبدیل شده است.

رئیس کل گمرک ایران از اسکن کامل تمام کانتینرهای وارداتی با استفاده از مدیریت ریسک خبر داد و اعلام کرد که در چهار ماهه نخست سال جاری، تجارت خارجی کشور به ۳۴ میلیارد دلار رسیده است. همچنین در جنگ ۱۲ روزه اخیر، ترخیص کالا از بندر امام خمینی(ره) با رشد ۹۰ درصدی به ۱.۳ میلیون تن رسید.

رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان هشدار داد: اگر ایران اکنون بازار افغانستان را جدی نگیرد، ترکیه جایگاه ما را در این فرصت طلایی سرمایه‌گذاری خواهد گرفت. صادرات به افغانستان در سه ماهه نخست امسال ۳۱ درصد رشد کرده و زمینه‌های کشاورزی، صنعت و ساخت‌وساز آماده حضور تجار ایرانی است.

بهنام ملکی، کارشناس اقتصادی، با اشاره به دعوت اخیر گروه ویژه اقدام مالی (FATF) از ایران برای ارائه اطلاعات بیشتر، این اقدام را نشانه‌ای از بهبود تعاملات مالی ایران با جهان دانست. او تأکید کرد که پیوستن به FATF می‌تواند از سوءاستفاده صرافی‌های واسط در کشورهایی مانند ترکیه و امارات جلوگیری کرده و مبادلات تجاری ایران را امن‌تر و کارآمدتر کند.

تجارت ایران و آمریکا در نیمه نخست ۲۰۲۵ به شدت سقوط کرد و به تنها ۱۷.۸ میلیون دلار رسید، کاهشی ۵۷ درصدی نسبت به سال گذشته! با روی کار آمدن دولت تندرو دونالد ترامپ و تشدید سیاست‌های ضدایرانی، آیا این افت تجارت نشانه‌ای از انزوای اقتصادی ایران است یا استراتژی جدید تهران برای تمرکز بر بازارهای منطقه‌ای؟

سرمایه‌گذاری‌های متقابل ایران و عراق، دریچه‌ای به بازار ۴۸ میلیون نفری عراق و ۴۸۰ میلیون نفری کشورهای عربی تا شمال آفریقا باز کرده است. با طرح‌های جدید اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق و افزایش سرمایه‌گذاری‌های عراقی‌ها در ایران به ۷۰۰ میلیون دلار، فرصت‌های بی‌نظیری برای همکاری اقتصادی بین دو کشور ایجاد شده است.

در بحبوحه جنگ ۱۲ روزه‌ای که بیم جهش ارزی و اختلال در تأمین کالاهای اساسی را به همراه داشت، اقتصاد ایران با مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ، از بحران احتمالی عبور کرد. از عملکرد سریع دولت و بانک مرکزی در مهار نوسانات نرخ ارز گرفته تا واردات بی‌سابقه طلا در سال ۱۴۰۳ و تداوم تأمین ارز برای کالاهای حیاتی، همگی نشان از آمادگی زیرساخت‌های اقتصادی کشور دارد. در این میان، همدلی مردم، نقش آفرینی رسانه‌ها و آرامش روانی ایجادشده از سوی سیاست‌های مالی، همچون سپری مقاوم در برابر تهدیدهایی چون «مکانیزم ماشه» عمل کرده‌اند؛ تهدیدی که به گفته کارشناسان، دیگر اثر جدی بر اقتصاد ایران ندارد.