یکی از سؤالات رایج دربارۀ شرکتهای دانش بنیان، نحوۀ تشکیل و ثبت آنهاست. نکتۀ مهم و قابلتوجه این است که شرکتهای دانشبنیان از مزایا و گاه معافیتهای خاصی بهرهمند میشوند؛ بنابراین، برای تشکیلشان هم نکات خاصی وجود دارد. در ادامه، مهمترین نکات مربوط به تشکیل و ثبت شرکتهای دانشبنیان را بررسی میکنیم. با ما همراه باشید.
گسترش نیوز: مطابق ماده ۱ قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوریها و اختراعات مصوب ۱۳۸۹، شرکتها و مؤسسات دانشبنیان به شرکتها یا مؤسسات خصوصی یا تعاونیای گفته میشود که با این اهداف تشکیل میشوند:
همافزایی علم و ثروت؛
توسعۀ اقتصاد دانشمحور؛
تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری)؛
تجاریسازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزۀ فناوریهای برتر و با ارزش افزودۀ فراوان، بهویژه در تولید نرمافزارهای مربوط.
ثبت شرکت دانشبنیان
برخلاف بعضی از تبلیغات و وعدههایی که ممکن است داده شود، از ابتدا شرکتی با عنوان شرکت دانشبنیان ثبت نمیشود. همچنین، اشخاص حقیقی نمیتوانند چنین شرکتی ثبت کنند. برای تشکیل این شرکت، باید ابتدا یک شرکت یا مؤسسه بهصورت عادی در اداره کل ثبت شرکتهای سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ثبت شود.
برای بهرهمندی از مزایا و تسهیلات قانونی شرکتهای دانشبنیان، هیچ تفاوتی در نوع شرکت یا مؤسسۀ ثبتشده وجود ندارد. همچنین اشخاص حقیقی با تابعیت غیرایرانی بهشرط داشتن بخشی از سهام شرکت (نه تمام آن) میتوانند از حمایتهای قانونی مربوط به شرکتهای دانشبنیان استفاده نمایند.
مزایا و تسهیلات دانشبنیان شدن یک شرکت
بهموجب مادۀ ۳ قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانشبنیان، حمایتها و تسهیلات قابلاعطا به شرکتها و مؤسسات دانشبنیان موضوع این قانون عبارتاند از:
معافیت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرک، سود بازرگانی و عوارض صادراتی بهمدت ۱۵ سال (البته بنابر مادۀ ۷ آییننامه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانشبنیان، شرکتهای دانشبنیان «تولیدی نوع ۲» (صنعتی) و «نوپا نوع ۲» مشمول معافیت مالیاتی نخواهند بود)؛
تأمین تمام یا بخشی از هزینۀ تولید، عرضه یا بهکارگیری نوآوری و فناوری با اعطای تسهیلات کمبهره یا بدون بهره بلندمدت یا کوتاهمدت برطبق عقود شرعی؛
اولویت استقرار واحدهای پژوهشی، فنّاوری و مهندسی و تولیدی شرکتها و مؤسسات دانشبنیان موضوع این قانون در محل پارکهای علم و فنّاوری، مراکز رشد، مناطق ویژۀ اقتصادی و یا مناطق ویژۀ علم و فنّاوری؛
اولویت واگذاری تمام یا بخشی از سهام مراکز و مؤسسات پژوهشی دولتی قابلواگذاری براساس ضوابط قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاستهای کلی اصل چهلوچهارم قانون اساسی به شرکتها و مؤسسات دانشبنیان موضوع این قانون؛
ایجاد پوشش بیمهایِ مناسب برای کاهش خطرپذیری محصولات دستاوردهای دانش، نوآوری و فنّاوری در تمام مراحل تولید، عرضه و بهکارگیری؛
تسهیل شرایط مناقصه در موضوعات مرتبط با ماده ۱ این قانون و تمهید امکان مشارکت شرکتها و مؤسسات دانشبنیان موضوع این قانون.
مدت اعتبار ارزیابی شرکتهای دانشبنیان
مدتزمان تأیید شرکتهای دانشبنیان ۲ سال است. بعد از ۲ سال، بسته به نوع شرکت ازلحاظ دارا بودن اظهارنامه و درآمد درجشده در اظهارنامه مالیاتی، شرکت وارد فرآیند ارزیابی مجدد و تمدید خواهد شد.
شروط محصولات شرکتهای دانشبنیان
کالاها و خدمات شرکتهای دانشبنیان برای تخصیص تسهیلات قانونی، ارزیابی میشوند. ارزیابی این محصولات با سه معیار اصلی انجام میشود: سطح فنّاوری، مرحلۀ تولید و طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه.
مطابق ماده ۱ آئیننامه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانشبنیان، معیارهای ارزیابی عبارتاند از:
مرحله تولید: کالاها باید حداقل در حدّ نمونۀ آزمایشگاهی ساخته شده باشد. نمونۀ آزمایشگاهی به نمونۀ اولیه محصول گفته میشود که در محیط آزمایشگاهی، کارکردهای اصلی محصول نهایی را دارد ولی ممکن است هنوز دارای ایرادهایی باشد و به محصول نهایی تبدیل نشده باشد. خدمات نیز باید دارای اسناد فروش باشند.
سطح فنّاوری: لازم است محصول شرکت در حوزۀ فناوریهای بالا قرار گیرد؛ یعنی دانش فنّی طراحی محصولْ پیچیدگی فنّی بالایی داشته باشد. پیچیدگی فنّی بالا یعنی: الف. بهسختی قابلکپیبرداری باشد؛ ب. نیازمند تحقیق و توسعۀ قابلتوجه باشد؛ ج. منجر به ایجاد خواص یا کارکردهای پیچیدهای در محصول شده باشد.
طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه: انجام طراحی قابلتوجه در محصول یا فرآیند تولید یا تجهیزات تولید محصول باید مبتنی بر یکی از این موارد باشد: الف. تحقیق و توسعه بر اساس ایده و طراحی داخلی؛ ب. تحقیق و توسعه با استفاده از روش مهندسی معکوس؛ ج. ابتدا انتقال فنّاوری از طریق خرید تجهیزات، لیسانس و…؛ سپس انجام تحقیق و توسعه و ایجاد تغییر اساسی.
انواع شرکتهای دانشبنیان
پیش از توضیح انواع شرکتهای دانشبنیان، گفتنی است که فهرست کالا و خدمات دانشبنیان در وبسایت کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و مؤسسات دانشبنیان قابلدسترسی است.
مطابق مواد ۲ تا ۶ آییننامه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانشبنیان، انواع شرکتهای دانشبنیان عبارتاند از:
دانش بنیان نوپا نوع ۱
شرکتهای نوپا که اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشتۀ خود را ندارند یا دارای درآمد عملیاتی در اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشتۀ خود نیستند، بهصورت شرکت «نوپا نوع ۱» تأیید میشوند. البته این شرکتها برای تأیید شدن باید «کالاها یا خدمات یا فرآیند تولید یا تجهیزات تولید» مندرج در «فهرست کالاها و خدمات دانشبنیان سطح ۱» را حداقل در حدّ نمونۀ آزمایشگاهی و با دارا بودن همۀ معیارهای ماده ۱ قانون، بسازند و ارائه کنند.
دانش بنیان نوپا نوع ۲
شرکتهای نوپا که اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشتۀ خود را ندارند یا دارای درآمد عملیاتی در اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشتۀ خود نیستند، بهصورت شرکت «نوپا نوع ۲» نیز میتوانند تأیید شوند. شرط تأیید این نوع شرکتها هم این است که «کالاها یا خدمات یا فرآیند تولید یا تجهیزات تولید» مندرج در «فهرست کالاها و خدمات دانشبنیان سطح ۲» را حداقل در حدّ نمونۀ آزمایشگاهی و با دارا بودن همۀ معیارهای ماده ۱ قانون، بسازند و ارائه کنند.
دانش بنیان تولیدی نوع ۱
زمانی شرکت دانشبنیان تولیدی نوع ۱ تأیید میشود که حداقل ۵۰ درصد از درآمد عملیاتی یک سال مالی گذشته شرکت (که در اظهارنامه مالیاتی شرکت اظهار شده است)، ناشی از فروش کالاها یا خدمات دانشبنیان مندرج در «فهرست کالاها و خدمات دانشبنیان سطح ۱» و حائز همۀ معیارهای ماده ۱ قانون باشد.
دانش بنیان تولیدی نوع ۲ (صنعتی)
شرکتهای متقاضیای که در اظهارنامه سال مالی گذشته خود دارای درآمد عملیاتی هستند، در صورت فعالیت در حوزههای فنّاوری برتر، با دارا بودن یکی از شرایط بندهای زیر، بهصورت شرکت «تولیدی نوع ۲» تأیید میشوند:
شرکت، «کالاها یا خدمات یا فرآیند تولید یا تجهیزات تولید» مندرج در فهرست کالاها و خدمات دانشبنیان سطح ۱ یا سطح ۲ (مندرج در وبسایت کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکتها و مؤسسات دانشبنیان) را حداقل در حدّ نمونۀ آزمایشگاهی و مشروط به دارا بودن همۀ معیارهای ماده ۱ قانون، بسازد و ارائه کند؛
شرکت، مجری حداقل یک پروژۀ «مهندسی، پیمانکاری و ساخت» (EPC) باشد، مشروط به اینکه حداقل ۱۰ درصد از نرخ قراردادهای پروژه، ناشی از بخشهای حائز همۀ معیارهای ماده ۱ قانون باشد.
درآمد عملیاتی به درآمد ناشی از فروش کالا یا خدمات شرکت گفته میشود که در ردیفهای فروش خالص، درآمد ناخالص پیمانکاری/ ارائۀ خدمات و سایر درآمدهای عملیاتی (در صورت سود و زیان اظهارنامه مالیاتی شرکتها) درج میشود.
فرآیند ارزیابی شرکتهای متقاضی
شرکتها و مؤسسات ابتدا در سامانه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانشبنیان ثبتنام میکنند. دبیرخانه کارگروه ارزیابی، پس از بررسی اولیه اسناد و مدارک شرکت، آن را به کارگزار ارجاع میدهد. کارگزار نیز پس از ارزیابی شرکت متقاضی، اطلاعات خود را در سامانه دبیرخانه کارگروه ارزیابی قرار میدهد. دبیرخانه نیز پس از بررسی فرآیند ارزیابی و صحت اطلاعات و تطبیق آنها با آییننامه ارزیابی، نتیجه را به کارگروه ارزیابی ارائه میکند. پس از بررسی نهایی پرونده در کارگروه، نتیجه به دبیرخانه اعلام میشود و نهایتا در کارتابل شرکت قرار میگیرد. پس از تأیید نهایی، اسامی شرکتهای تأییدشده در صفحه اول سامانه «pub.daneshbonyan.ir» قابلمشاهده است.
منبع: چطور
