گفتگوی اختصاصی گسترش نیوز:
خبر رسمی درباره قیمت واقعی برنج اعلام شد
رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران گفت: با اجرای مصوبه جدید دولت و ورود گسترده محموله‌های برنج وارداتی موجب فروکش‌کردن بخش بزرگی از التهاب بازار شده است. اکنون قیمت برنج هندی به حدود ۵۵ هزار تومان و قیمت مصوب برنج پاکستانی به ۶۶۳۰۰ تومان رسیده و انتظار می‌رود با ادامه روند واردات، حباب قیمتی برنج ایرانی نیز در هفته‌های آینده کاهش یابد.
در ماه‌های اخیر بازار برنج، حبوبات و روغن از جمله متلاطم‌ترین بخش‌های بازار مواد غذایی کشور بوده است و بسیاری از مصرف‌کنندگان با افزایش ناگهانی قیمت‌ها، کمبود برخی اقلام و چندنرخی شدن آن‌ها مواجه شده‌اند. در همین حال، تصمیمات جدید دولت برای ساماندهی بازار کالاهای اساسی و انتقال کامل شبکه توزیع برنج وارداتی به ساختار رسمی اصناف و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، نگاه‌ها را بیش از گذشته به عملکرد اتحادیه‌های صنفی معطوف کرده است.
خبرنگار گسترش‌نیوز در گفت‌وگو با رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، آخرین وضعیت بازار برنج هندی، پاکستانی و ایرانی، نحوه توزیع، قیمت‌ها، دغدغه‌های نظارتی و مشکلات موجود در فرایند عرضه را بررسی کرده است.
شبکه توزیع جدید برنج و اثر مصوبه تازه بر بازار
رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران در ابتدای گفت‌وگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت: طبق مصوبه جدید، شبکه عرضه برنج وارداتی به‌طور کامل تغییر کرده است و اکنون تمام واردکنندگان موظف‌اند محموله‌های خود را به سازمان توسعه بازرگانی تحویل دهند تا توزیع از مسیر رسمی و قابل‌کنترل انجام شود. شبکه توزیع از این پس شامل دو بخش اصلی اصناف و فروشگاه‌های زنجیره‌ای است، شبکه اصناف تحت پوشش اتحادیه بنکداران مواد غذایی و سوپرمارکت‌ها قرار دارد و از این پس این واحدها برای تأمین کالاهای اساسی از جمله برنج، مستقیماً از شبکه رسمی توسعه بازرگانی خرید خواهند کرد. شبکه دوم نیز فروشگاه‌های زنجیره‌ای و میادین میوه و تره‌بار هستند که آن‌ها نیز از همین مسیر تامین می‌شوند و این دو شبکه عملاً پوشش کامل مصرف‌کنندگان نهایی را برعهده دارند.
به گفته رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، سیاست جدید دولت مبنی بر تجمیع شبکه توزیع و خروج واسطه‌های غیررسمی سبب شده است که عرضه برنج هندی به شکل گسترده و پایدار ادامه یابد. در حال حاضر دو نوع برنج هندی در بازار رسمی عرضه می‌شود: نوع اول با عنوان جی تی سی ۱۵۰۹ است که با قیمت ۴۹۸۰۰ تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد و نوع دوم برنج هندی ۱۱۲۱ است که قیمت نهایی آن برای مصرف‌کننده حدود ۵۹۸۰۰ تومان تعیین شده است. کنگری تأکید می‌کند که این سطوح قیمتی در مقایسه با هفته‌های گذشته بسیار پایین‌تر است و همین موضوع موجب فروکش‌کردن بخش قابل‌توجهی از التهاب بازار برنج شده است.
کاهش التهاب بازار برنج هندی و نقش عرضه گسترده
کنگری در ادامه به اثر مستقیم عرضه فراوان برنج هندی بر آرام‌شدن بازار اشاره می‌کند. به گفته او تا دو هفته پیش قیمت برنج هندی در بازار عمده‌فروشی به حدود ۸۴ هزار تومان رسیده بود و این وضعیت نگرانی‌های زیادی را میان مصرف‌کنندگان ایجاد کرده بود؛ اما با اجرای سیاست جدید و ورودی‌های گسترده محموله‌های هندی، قیمت در کف بازار اکنون به حدود ۵۵ هزار تومان رسیده است.
وی این کاهش شدید قیمت را نتیجه هم‌خوانی عرضه و تقاضا می‌داند و معتقد است که تجربه اخیر بار دیگر نشان داد که هرگاه عرضه کافی انجام شود و شبکه توزیع به‌طور شفاف عمل کند، بازار به سرعت به تعادل بازمی‌گردد. او تاکید می‌کند که اگر جریان ورودی برنج هندی همچنان ادامه یابد، ثبات قیمت‌ها در هفته‌های آینده پایدار خواهد بود و نگرانی از جهش‌های قیمتی کاهش می‌یابد.
رئیس اتحادیه بنکداران با اشاره به این مسئله که عرضه این محصول اکنون بدون وقفه پیش می‌رود، اظهار می‌کند که تداوم تخصیص ارز و واردات، مهم‌ترین عامل آرامش بازار در کوتاه‌مدت بوده است.
چالش بازار برنج پاکستانی و ثبت سفارش‌های جدید
اما یکی از بخش‌های نگران‌کننده بازار، وضعیت برنج پاکستانی است. کنگری توضیح می‌دهد که به دلیل توقف واردات در یک دوره زمانی و کمبود عرضه، قیمت برنج پاکستانی جهش کم‌سابقه‌ای را تجربه کرده است. این کالا که قیمت مصوب آن حدود ۶۶۳۰۰ تومان تعیین شده، در بازار آزاد تا بیش از ۱۸۰ هزار تومان هم معامله شده است.
وی این اختلاف قیمت شدید را نتیجه کمبود عرضه و افزایش تقاضا عنوان می‌کند و می‌گوید که خوشبختانه ثبت سفارش‌های گسترده‌ای برای واردات انجام شده و بخشی از این محموله‌ها اکنون رسیده و طی روزهای آینده وارد شبکه توزیع خواهد شد. بر اساس توضیحات او قیمت محموله‌های جدید طبق نرخ مصوب ۶۶۳۰۰ تومان عرضه می‌شود و این ورود تازه موجب فروکش‌کردن حباب قیمت و پایان التهاب موجود خواهد شد.
کنگری تأکید می‌کند که ورود برنج پاکستانی علاوه بر کنترل قیمت این محصول، تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت برنج ایرانی نیز خواهد داشت؛ چرا که شباهت بالای برنج پاکستانی با برخی ارقام ایرانی باعث رقابت قیمتی در بازار می‌شود و کاهش قیمت در این بخش می‌تواند قیمت برنج ایرانی را نیز پایین بیاورد.
مشکل اختلاط برنج پاکستانی و ایرانی همچنان باقی است
یکی از چالش‌های اصلی بازار برنج در سال‌های اخیر، اختلاط برنج پاکستانی با برنج ایرانی و فروش آن به‌عنوان کالای ایرانی بوده است. کنگری در پاسخ به پرسش خبرنگار درباره این مسئله تأیید می‌کند که این مشکل همچنان وجود دارد.
به گفته او فاصله قیمتی بسیار زیاد بین این دو نوع برنج، زمینه را برای سوءاستفاده برخی سودجویان فراهم کرده است. این افراد برنج پاکستانی ارزان‌قیمت را با برنج ایرانی مخلوط کرده یا حتی بدون اختلاط، همان محصول پاکستانی را در کیسه‌های ایرانی بسته‌بندی کرده و با چند برابر قیمت به فروش می‌رسانند.
کنگری افزود: این مسئله به دلیل شباهت بالای ظاهری دو محصول، توسط مصرف‌کننده قابل تشخیص نیست و تنها کارشناسان خبره می‌توانند تفاوت‌ها را تشخیص دهند. به همین دلیل، اتحادیه بنکداران در کنار نهادهای نظارتی از جمله تعزیرات و سازمان‌های بازرسی، تیم‌های کارشناسی ویژه‌ای برای نظارت میدانی در فروشگاه‌ها و واحدهای صنفی مستقر کرده است. تاکنون تعدادی از متخلفان شناسایی و با آن‌ها برخورد قانونی شده، اما با ورود محموله‌های جدید پاکستانی و کاهش فاصله قیمت، انتظار می‌رود که انگیزه اختلاط و سودجویی به‌طور خودکار کاهش یابد.
قیمت برنج ایرانی در بازار و نوسانات اخیر
کنگری در ادامه به وضعیت برنج ایرانی اشاره می‌کند و می‌گوید که در حال حاضر پایین‌ترین قیمت برنج ایرانی از حدود ۱۹۰ هزار تومان آغاز می‌شود و تا ۳۳۰ هزار تومان نیز می‌رسد. برنج هاشمی گیلان نیز در عمده‌فروشی حدود ۳۳۰ هزار تومان عرضه می‌شود و با احتساب حدود ۱۵ درصد حاشیه سود قانونی، قیمت نهایی آن به دست مصرف‌کننده افزایش می‌یابد.
وی در پایان به خبرنگار گسترش نیوز گفت: بخش مهمی از افزایش قیمت برنج ایرانی در ماه‌های گذشته تحت تأثیر افزایش نرخ برنج پاکستانی بوده است؛ زیرا این دو نوع محصول در بازار رقیب مستقیم یکدیگر محسوب می‌شوند و افزایش شدید قیمت برنج پاکستانی سبب شد تا تقاضا برای برنج ایرانی افزایش یابد و قیمت‌ها بالا برود. با ورود محموله‌های جدید پاکستانی و کاهش حباب قیمت، انتظار می‌رود که قیمت برنج ایرانی نیز کاهش داشته باشد و این موضوع موجب تعادل بیشتر در کل بازار برنج خواهد شد.
