سیل واردات به سد ناکارآمدی خورد !

بر اساس آمارهای رسمی گمرک ایران، ذرت، جو، گندم و روغن خام همچنان بیشترین سهم را در میان کالاهای اساسی وارداتی دارند و در صدر فهرست اقلامی قرار گرفته‌اند که برای تأمین نیازهای کشور از خارج خریداری می‌شود. این گروه کالایی، که نقش کلیدی در زنجیره تأمین خوراک دام و طیور و همچنین تولید و مصرف خانوار دارند، بخش قابل‌توجهی از منابع ارزی تخصیص یافته به کالاهای ضروری را به خود اختصاص داده‌اند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که در هفت‌ماهه نخست سال جاری حجم واردات کالاهای اساسی با رشد حدود ۱۰ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال، از مرز ۱۵.۶ میلیون تن عبور کرده است؛ در حالی‌ که در دوره مشابه سال گذشته حدود ۱۴ میلیون تن کالای اساسی ترخیص شده بود.

دلایل رشد واردات و تأکید بر امنیت غذایی

کارشناسان اقتصادی معتقدند این رشد واردات عمدتاً ناشی از تلاش دولت برای جبران کسری تولیدات داخلی و تأمین پایدار نیازهای بازار است. کاهش تولید محصولات کشاورزی به دلیل خشکسالی‌های پی‌در‌پی و تغییرات اقلیمی، ایران را به یکی از بزرگترین واردکنندگان نهاده‌های دامی در منطقه تبدیل کرده است. دولت نیز با تخصیص ارز ترجیحی به این کالاها، در تلاش است تا قیمت تمام‌شده محصولات دامی و غذایی را کنترل کرده و از افزایش فشار بر سبد هزینه خانوارها جلوگیری کند. این سیاست نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این اقلام در حفظ امنیت غذایی و ثبات اجتماعی کشور است.

چالش‌های زنجیره توزیع؛ از گمرک تا بازارگاه

با این وجود، افزایش وزنی واردات این اقلام، در کنار مطرح شدن برخی شبهات مبنی بر کمبود برخی نهادهای دامی در سامانه بازارگاه، سوالات جدی‌ای را مطرح کرده است. به نظر می‌رسد چالش اصلی در زنجیره تأمین پس از واردات قرار دارد. مشکلات ناشی از تأخیر در ترخیص کالا از گمرکات، محدودیت‌های حمل‌ونقل و همچنین نارسایی‌های سامانه توزیع بازارگاه، می‌تواند باعث ایجاد شکاف بین حجم واردات و دسترسی واقعی تولیدکنندگان به این نهاده‌ها شود. این گلوگاه‌های توزیعی، نه تنها منجر به نارضایتی دامداران می‌شود، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد بازار سیاه و افزایش قیمت‌ها در خرده‌فروشی نیز گردد و تلاش‌های دولت برای تأمین کالاهای اساسی را با چالش جدی مواجه سازد.