فولادکاران هم به فکر کاهش مصرف آب افتادند؟

انرژی آب مانند انرژی خورشید از منابع طبیعی انرژی محسوب می‌شود و این انرژی به دلیل حرکت و سرعت آن است که با ایجاد سد در مقابل رودخانه‌ها می‌توان انرژی جنبشی را به انرژی پتانسیل ذخیره کرد و یا آبشارها نیز به دلیل ارتفاع زیادی که از سطح زمین دارند و همچنین وزش باد دارای منبع عظیمی از انرژی آب است.

در یک الگوی یکنواخت توزیع اقلیم، ایران در منطقه کمربند مناطق خشک و بیابانی جهان واقع شده و با این وجود، تنوع اقلیمی در ایران بسیار زیاد است. به طور کلی سه نوع آب وهوا را می توان در ایران تشخیص داد. آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی که بخش های وسیعی از سرزمین های داخلی و کناره های جنوبی ایران را در بر گرفته است. میزان بارش سالیانه در این نواحی بین ۳۰- ۲۵ میلی متر متغیر بوده و آب و هوای کوهستانی که خود به دو نوع آب و هوای سرد کوهستانی و آب و هوای معتدل کوهستانی تقسیم می‌شود. میزان بارش سالیانه در این نواحی بیش از ۵۰۰ میلی متر برآورد شده است.

آب و هوای معتدل کوهستانی که حدود ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع از خاک ایران را به خود اختصاص داده و میزان بارش سالیانه آن از ۲۵۰ میلی متر تا ۶۰۰ میلی متر متغیر است. آب وهوای خزری که ناحیه باریک و کم وسعتی بوده و میان دریای خزر و رشته کوه البزر، با میزان بارش سالیانه بین ۶۰۰ تا دو هزار میلی متر، بیشترین میزان بارش را دارد. با وجود این پراکندگی بارش، پراکندگی آمار مصرف آب در بخش‌های مختلف شرب، صنعت و کشاورزی نیز بسیار حائز اهمیت است. سرانه مصرف آب در بخش شرب و میزان مصرف آب در صنعت و کشاورزی جهت تولید محصولات در ایران با استانداردهای بین المللی بسیار فاصله داشته و متاسفانه در بسیاری از موارد، سیاست بهینه‌سازی مصرف به درستی و در بخش مناسب اعمال نگردیده است.

صنعت فولاد یکی از بزرگ‌ترین صنایع در کشور است که بخش زیادی از آب صنعتی را به خود اختصاص می‌دهد. میزان مصرف آب به ازای تولید هر تن فولاد خام به ‌شدت به عواملی چون نوع فرآیندهای تولید، نرخ محصولات تولیدی و سطح فناوری‌های مورد استفاده در هر واحد صنعتی بستگی دارد. بر اساس مطالعات و پژوهش‌های انجام شده در دنیا، به‌طور متوسط میزان مصرف سرانه آب به ازای تولید هر تن فولاد چیزی حدود ۲۸ مترمعکب بر تن برآورد شده که از این میزان متوسط حدود ۱.۵ درصد بازیافت شده و به خطوط تولید بازمی‌گردد و ۳ درصد به طور معمول به‌صورت بخار و ضایعات دیگر هدر می‌رود و بقیه دورریز می‌شود.

افزایش تولید فولاد و کاهش مصرف آب

خنک‌کاری منبع بخار مورد استفاده در فرآیند تولید یا نیروگاه‌های برق، کنترل، فرو نشاندن و پاک‌سازی غبارها و گازهای آلوده‌کننده، تمیزکاری سطوح و زدودن پوسته‌های اکسیدی، محلول‌های خطوط اسیدشویی، حلال محیط آبی به منظور روان‌کاری‌های روغنی یا پایه آب، غبارزدایی مواد اولیه و مصارف شست‌وشو ازجمله مهم‌ترین مصارف آب در صنعت آب به شمار می‌آید.

نوع محصولات، فرآیندهای تولید مورد استفاده در کارخانه برای تولید آهن و فولاد، سطح فناوری و نوع طراحی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات در زمینه‌های مصرف آب و میزان بازیابی و تصفیه آب در سیستم تولید از مهم‌ترین عواملی بوده که بر میزان مصرف آب برای تولید هر تن فولاد به حساب می‌آیند. امروزه در تمامی کشورهای پیشرفته سعی بر آن است که میزان آب تلف‌شده در صنعت تولید فولاد به حداقل میزان و درنهایت نزدیک به صفر برسد و در این راستا شرکت‌های فولادی ایران همچون فولاد مبارکه اصفهان و چادرملو برای آب مصرفی خود برنامه‌های دقیقی را اعمال کرده‌اند تا در کنار صرفه‌جویی در مصرف این انرژی ارزشمند برای تامین آب شرب مردم نیز گامی موثر برداشته باشند.

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که شرکت‌های مهم فولادی در استان اصفهان در پیش گرفته‌اند انتقال آب از خلیج فارس بوده که میزان استفاده را از آب زاینده‌رود به حداقل و صفر برسانند. برنامه‌ریزی جهت اجرا و بهره‌برداری از چند پروژه آبی در حوزه تصفیه و بازچرخانی پساب بهداشتی و صنعتی به‌منظور پوشش محدودیت‌های ناشی از خشکسالی‌های اخیر ازجمله اقدامات شرکت فولاد مبارکه به حساب می‌آید و در کنار افزایش تولید کاهش میزان مصرف آب را در سال جاری شاهد باشیم.