مغضوب رحمانی، محبوب روحانی

در تاریخ ۱۲ بهمن‌ماه ۱۳۹۸ در حکمی که از سوی رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت برای داریوش اسماعیلی صادر شد سرقینی رسما برکنار شد. هر چند که عمر وزیر صمت نیز دیری نپایید و تنها بعد از ۵۱ روز از عزل سرقینی و در تاریخ ۲۲ اردیبهشت‌ماه ۹۹ وزیر صمت نیز برکنار شد. اما حالا و بعد از گذشت ۱۴۷ روز از عزل سرقینی در حکمی از سوی رئیس‌جمهور وی به عنوان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت منصوب شد.

در متن حکم حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی خطاب به جعفر سرقینی آمده است: براساس اصل ۱۳۵ قانون اساسی و با عنایت به مراتب تعهد و سوابق مدیریتی ارزشمندتان در حوزه صنعت و بازرگانی، به موجب این حکم جناب‌عالی را به سرپرستی «وزارت صنعت، معدن و تجارت» منصوب می‌نمایم.

در ادامه این حکم آمده است: توفیق شما را در خدمت به ملت شریف ایران و نظام مقدس جمهوری اسلامی، با رعایت اصول قانون‌مداری، اعتدال‌گرایی و منشور اخلاقی دولت تدبیر و امید از خداوند متعال مسألت دارم.

سرقینی با این حکم جایگزین «حسین مدرس خیابانی» شد که مجلس یازدهم روز چهارشنبه گذشته به او برای وزارت صنعت، معدن و تجارت رای اعتماد نداد. مدرس خیابانی ۱۵ ماه به عنوان قائم مقام و سرپرست وزارت صمت فعالیت داشت که سه ماه آخر آن پس از برکناری رضا رحمانی به عنوان سرپرست این وزارتخانه فعالیت می‌کرد.

سرقینی از ابتدای دولت تدبیر و امید تا بهمن ۹۸ به عنوان معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) فعالیت می‌کرد، اما در آن زمان از سوی «رضا رحمانی» وزیر وقت صمت کنار گذاشته شد و به شرکت آسکوتک از شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو رفت.

جعفر سرقینی متولد سال ۱۳۳۷ در شهرستان اهر استان آذربایجان شرقی و دارای دکترای کانه آرایی از دانشگاه نیوساوت ولز استرالیا است.

معاون معدنی وزارت صنایع و معادن، مدیرعامل شرکت کل معادن ایران، سرپرست شرکت آسکوتک، مدیرعامل شرکت آلومینوم ایران (ایرالکو)، مدیر کل معادن و فلزات آذربایجان شرقی و مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی وزارت معادن و فلزات از جمله سوابق او است.

 سرقینی همچنین در دانشگاه‌های تهران و سهند به عنوان استادیار تدریس کرده و دارای تالیفاتی در حوزه معدن است.

 عضو موسس انجمن مهندسی معدن و عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی معدن ایران نیز از سوابق حرفه‌ای او به شمار می‌رود.

مهم‌ترین تصمیم سرقینی

یکی از مهم‌ترین تصمیمات او در دورانی که تصدی معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت را برعهده داشت، تعیین عوارض بر صادرات مواد معدنی خام ۲۰ تا ۲۵ درصدی بود که از مهرماه ۱۳۹۸ اجرایی شد. وی معتقد بود وضع عوارض سبب می‌شود تا ارزش افزوده بیشتر مواد معدنی در داخل کشور صورت گیرد و این موضوع با تولیدات فولادی نقش موثر خود را ایفا می‌کند و در حقیقت یک تصمیم هوشمندانه برای رونق تولید محسوب می‌شود.

سرقینی خاطر نشان کرد: دشمن برای جلوگیری از صادرات فولاد و فلزات ایران موانع بسیاری ایجاد کرد، اما برای صادرات سنگ آهن خام هیچ محدودیتی ایجاد نکرده، بلکه کشتی‌های بی‌شماری را برای حمل مواد معدنی به منطقه اعزام کرده است.

در همین باره تشکل‌های مختلف معدنی با سیاست وضع عوارض مخالفت خود را اعلام کردند اما سرقینی در پاسخ به این افراد گفت: واقعیت این است که تشکل‌های صنفی همواره از منافع خود یا صنف دفاع می‌کنند، درحالی که دولت، منافع مردم را به عنوان اولویت خود در زمینه پیاده‌سازی سیاست‌های گوناگون مورد توجه قرار می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: تصمیم گیری برای وضع عوارض صادرات مواد معدنی به ویژه سنگ آهن جنبه شخصی ندارد، چنانچه ایده شخصی مطرح بود به منظور حیات درازمدت صنعت فولاد صادرات این ماده معدنی را بطور کلی ممنوع می‌ساختم.

تصمیمات در بخش زغال‌ سنگ

وی در بهمن‌ماه ۱۳۹۸ نیز در نامه‌ای به انجمن زغال‌سنگ ایران سیاست گذارهای جدید برای حوزه زغال سنگ کشور را ابلاغ کرد. این سیاست‌گذاری‌ها در بخش ایمنی معادن زغال‌سنگ، امکانات زیربنایی، ارائه تسیهلات و... بود.

صنعت فولاد

وی در مهرماه ۱۳۹۸ درباره صنعت فولاد کشور گفت: امروز صنعت فولاد در کشور بومی شده و این به علت زحمتی است که شرکت‌های داخلی کشیده اند، شرکت‌های دانش‌بنیان توجه داشته باشند که صنعت فولاد جعبه سیاه نیست، شرکت‌های داخلی تمام راه‌ها و مسائل و مشکلات این صنعت را طی کرده‌اند.

سرقینی در خصوص، تحریم امریکا در مورد فولاد ایران گفت: این تحریم‌ها هوشمندانه بوده چرا که آنها صادرات مواد اولیه را آزاد گذاشته‌اند اما جلوی صادرات فولاد را گرفته‌اند، از این رو با وضع عوارض به دنبال تامین مواد اولیه فولاد داخل هستیم، لذا دولت باید در این زمینه هوشمندانه وارد عمل شود.

وی یادآور شد: برخی انتقاد می‌کنند که چرا مصرف سرانه فولاد ایران پایین است؛ این انتقاد به‌ جاست اما به طور قطع مصرف فولاد در آینده در کشور با توجه به بهسازی مناطق مسکونی افزایش خواهد داشت، خوشبختانه زنجیره فولاد و ‌مس در کشور تکمیل شده، چرا که کامل کردن زنجیره صنعت فولاد یکی از برنامه‌های اصلی اقتصاد مقاومتی است

بورس کالا

سرقینی در خردادماه ۱۳۹۸ نیز درباره بورس کالا گفت: از کارکردهای اصلی بورس کالا، کشف نرخ کالاها براساس عرضه و تقاضا است به این ترتیب اینکه برخی‌ها افزایش یا کاهش نرخ یک کالا را به بورس نسبت می‌دهند، کارشناسی نیست.

وی همچنین اظهارکرد: نقش بورس کالا در ایجاد شفافیت و تعادل بازار فولاد و فلزات به خصوص در شرایط بحرانی اخیر موثر بوده است و هم اکنون نیز معاملات به شیوه مطلوب در جریان است.

حمایت از سیاست‌های بازگشت ارز صادراتی

وی در خردادماه ۱۳۹۸ نیز درباره حمایت وزارت صمت از صادرکنندگان این بخش گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور حمایت از سیاست‌های بازگشت ارز صادراتی بخشنامه‌هایی را در مورد سنگ آهن، سیمان و برخی کالاهای معدنی از جمله تعدیل نرخ پایه گمرکی محصولات معدنی به گمرکات کشور اعلام کرده که بر مبنای آن صادرات تنها از سوی شرکت تولیدی یا نماینده رسمی و قانونی آن امکان‌پذیر است.

سرقینی ادامه داد: بر اساس این بخشنامه‌ها تنها شرکت‌های تولیدی و یا نماینده‌های قانونی آنها صادرات خواهند داشت و البته ارز حاصل از صادرات را هم باید مطابق با تعهد به کشور بازگرداند؛ ضمن اینکه باید توجه داشت که صدور این بخشنامه فقط در راستای شفاف‌سازی است و تجار و فعالان اقتصادی به هیچ عنوان نباید نگران باشند.

خام فروشی مواد معدنی

سرقینی در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸ درباره اقدامات وزارت صمت در جلوگیری از خام فروشی اظهار کرد: از سال ۹۲ این وزارتخانه اقداماتی را برای جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی انجام داده و در دو دسته اصلی تقسیم‌بندی کرد که یکی از آن موارد ایجاد محدودیت قانونی برای صادرات مواد خام معدنی بود و بدین منظور معافیت‌های مالیاتی صادرات مواد خام معدنی را برداشتیم و از طریق قانون و وضع عوارض حداقل پنج درصدی بر صادرات مواد خام برای سال ۹۷ و ۸ درصد برای امسال و ۱۰ درصد برای سال آینده، خام فروشی را کنترل کردیم.

وی گفت: اقدام دوم این بود که زنجیره تولید فولاد را کامل کردیم و امروز زنجیره نامتوازن فولاد متوازن شده به طوری که کل زنجیره فولاد که در سال ۹۲ حدود ۱۲۰ میلیون تن ظرفیت تولید داشت امروز به حدود ۲۱۰ میلیون تن رسیده است و می‌توان گفت طی پنج سال ۹۰ میلیون تن به ظرفیت زنجیره فولاد افزوده شد که خود باعث کنترل صادرات سنگ آهن شده است.

اکتشافات معدنی

سرقینی در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸ تعریف پهنه‌های جدید معدنی را مهم‌ترین فعالیت اصلی این معاونت عنوان و اظهار کرد: با انجام ژئوفیزیک هوایی و اقدامات زمینی و حفاری‌های اولیه و با تعریف پهنه‌ها و با انجام عملیات اکتشاف پهنه‌ها ذخایر معدنی فلزی کشف شده حدود دو برابر شد.

وی اضافه کرد: با تعریف پهنه‌ها از سال ۹۳ تاکنون توانستیم سرمایه‌ها را به سمت اکتشاف جذب کنیم و امروز سرمایه‌گذاری خوبی در اکتشاف انجام شده و ذخایر خوبی هم کشف شده است.

تحریم‌ها و اجرای پروژه‌های معدنی

سرقینی در مهرماه ۱۳۹۷ گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت در اجرای پروژه‌های معدنی خود به هیچ عنوان معطل نمی‌ماند و هر شرکتی که به دلیل تحریم‌ها از ایران خارج شده یا قصد خروج دارد، با شرکت دیگری جایگزین خواهد شد.

به گفته وی، زمزمه خروج از بازار ایران به دلیل تحریم‌ها تازه آغاز شده و اگر در عمل اتفاقی بیفتد یا مدت زمانی از خروج شرکتی بگذرد، آنگاه وزارتخانه در این زمینه به سرعت تصمیم گیری خواهد کرد.