هفت‌خوان نیکبخت در وزارتخانه / به وزیر جدید جهاد کشاورزی امیدوار باشیم؟

طرح اصلاح الگوی کشت در حوزه کشاورزی اهمیت بسیار بالایی دارد و می‌تواند به عنوان یکی از راه‌های حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیطی کشور مطرح شود. بسیاری از کارشناسان این حوزه، روی این موضوع اشتراک نظر دارند و معتقدند که دولت فعلی و همین‌طور دولت‌های گذشته توجه چندانی به این مبحث مهم نداشتند.

اصلاح الگوی کشت به معنای تغییر روش‌های کشت در کشاورزی است که باعث بهبود عملکرد حاصلخیزی محصولات می‌شود. این تغییرات ممکن، شامل استفاده از روش‌های کشت مدرن، بهینه‌سازی مصرف آب و کاهش استفاده از سموم و کودهای شیمیایی باشد.

بدون اصلاح الگوی کشت، تولید محصولات کشاورزی ممکن با مشکلاتی مواجه شود؛ از جمله بیابان‌زایی، کاهش حاصلخیزی خاک و آلودگی به آب و هوا. اصلاح الگوی کشت همچنین می‌تواند به منظور بهبود بهره وری و عملکرد محصولات کشاورزی و کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست انجام شود.

این طرح بااهمیت در ایران به معنای روش‌هایی است که کشاورزان برای کشت محصولات خود به کار می‌برند. اصلاح الگوی کشت در ایران می‌تواند بهبود کیفیت و عملکرد محصولات کشاورزی، کاهش هزینه‌های تولید و مصرف بهینه منابع آبی و خاکی را به همراه داشته باشد. برخی از راهکارهای اصلاح الگوی کشت در ایران عبارتند از:

 ۱. استفاده از روش‌های کشت پایدار و ارگانیک در جایگزینی روش‌های کشت متداول و شیمیایی.

۲. افزایش استفاده از روش‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی به جای آبیاری سطحی.

۳. افزایش استفاده از کود‌های آلی و بیولوژیکی در جایگزینی کودهای شیمیایی.

۴. استفاده از تناوب کشت مناسب با هدف افزایش تنوع محصولات و کاهش بیماری‌ها و آفات.

۵. افزایش استفاده از تکنولوژی‌های نوین کشاورزی مانند کشت هیدروپونیک و کشت عمودی.

افزایش آگاهی کشاورزان در زمینه روش‌های کشت پایدار و ارگانیک، مدیریت منابع آبی و خاکی و توسعه فناوری‌های نوین برای اصلاح الگوی کشت در ایران نیاز به همکاری بین دولت، صنعت کشاورزی و جامعه دارد تا به این وسیله بتوان بهینه‌سازی روش‌های کشت و کاشت برای ارتقای کیفیت و عملکرد محصولات کشاورزی در کشور را اجرایی کرد.

کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص عدم توجه به این طرح در طول سال‌های گذشته، بارها ابراز نگرانی کرده و یکی از مطالبات جدی آن‌ها از وزیر جدید، در همین رابطه بوده است. گسترش نیوز در این راستا گفت‌وگویی با ذبیح‌الله اعظمی ساردویی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس انجام داده که در ادامه می‌خوانید.

نگاه فعلی به الگوی کشت قابل قبول نیست

ذبیح‌الله اعظمی ساردویی، نماینده مجلس یازدهم درباره طرح اصلاح الگوی کشت و زمان اجرایی شدن آن بیان کرد: سال گذشته از الگوی کشت، با حضور معاون اول رئیس جمهور، وزیر وقت و تعدادی از نمایندگان مجلس، به طور رسمی رونمایی شد اما آن چیزی که تا به حال به عنوان سند الگوی کشت مطرح شده، به هیچ عنوان قابل قبول نیست.

او افزود: من در رابطه با این موضوع مطالعات بسیاری را انجام داده و متوجه اشکالات فراوان آن نیز شدم. بایستی در یک برنامه ویژه و فوری، در خصوص این مبحث و آسیب‌های آن گفتگو کنیم. ایراد اساسی طرح مذکور این است که آمایش سرزمین به خوبی در آن لحاظ نشده است. درواقع وزارت جهاد کشاورزی، تقویم زراعی سالیانه موجود را در قالب طرح الگوی کشت ارائه داده که از دیدگاه ما این مطلب قابل پذیرش نیست.

چالش های موجود در حوزه کشاورزی دولت

این نماینده مجلس در ارتباط با لزوم صنعتی کردن بخش کشاورزی و هدر رفت منابع آبی کشور بیان کرد: به طور کلی در حدود ۳۵ درصد تولیدات بخش کشاورزی ما از دست می‌رود. این موضوع از همان زمان کاشت، مسائلی نظیر آفات، بیماری‌های مختلف، علف‌های هرز و تعداد کمباین‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حالی که این مورد در کشورهای پیشرفته زیر ۲۰ درصد است، در کشور ما تا حدود ۴۰ درصد نیز پیش می‌رود.

اعظمی ساردویی ادامه داد: مشکلات و چالش‌های ما در این مسیر، فراتر از موارد و آمارها است. ما از برنامه‌ریزی برای تولید محصولات کشاورزی تا به روز نبودن ماشین آلات، دچار کمبود و ضعف هستیم. به عنوان مثال تعداد ماشین‌های مرحله برداشت ما مانند کمباین‌ها، با ریزش محسوسی مواجه شده است. این مورد در خصوص ماشین‌های وش‌چین پنبه به عنوان یکی از ضروریات این حوزه نیز مصداق دارد. تعداد این نوع دستگاه‌ها در کشور بسیار اندک است و باید فکری به حال آن شود.

اعظمی تصریح کرد: در فصل برداشت محصول و به هر دلیل ممکن، برخی محصولات ما مانند گوجه‌فرنگی و سیب زمینی، روی دست کشاورز مانده و درنهایت از بین می‌روند. این مسائل چالش‌ها و آسیب‌هایی به شمار رفته که متأسفانه در سال‌های اخیر توجه بسیار کمی به آن‌ها شده است. با وجود قرار گرفتن این صنایع جانبی و تبدیلی در بودجه سالیانه و برنامه‌های توسعه کشور، باز هم شاهد بی‌توجهی مسئولان به آن‌ها هستیم.

سربازی که سردار شد!

او در پیوند با انتخاب محمدعلی نیکبخت به عنوان وزیر جدید جهاد کشاورزی و چالش های پیش روی او در آینده عنوان کرد: به هر صورت یکی از مزیت‌های آقای نیکبخت این است که از سربازی به سرداری رسیده است؛ به این معنا که از رئیس یک مرکز خدمات کشاورزی کار خود را آغاز کرده، سپس به رئیس سازمان کشاورزی نائل آمده و درنهایت به عنوان وزیر جهاد کشاورزی برگزیده شده است.

عضو کمیسیون کشاورزی در ادامه بیان کرد: برنامه محور بودن وزیر جدید، مهم‌ترین بحث ما در این خصوص است. طبق بررسی‌های ما در کمیسیون کشاورزی مجلس، چیزی در حدود ۵۰ درصد برنامه‌های او با چالش‌های اساسی این حوزه مطابقت داشته است. البته در مابقی برنامه‌های آقای نیکبخت مغایرت خاصی دیده نمی‌شود اما انتخاب یک تیم منسجم و هماهنگ از معاونان در این مسیر، برای مجلس بسیار اهمیت دارد.

چرخ اول تولید، مراکز خدمات کشاورزی هستند

اعظمی در ادامه مطرح کرد: میزان و نحوه کمک رسانی ۳۲ سازمان جهاد کشاورزی به آقای وزیر در جهت پیشبرد اهداف وزارتخانه، از اهمیت بالایی برخوردار است. به باور من چرخ اول تولید در این بخش، مراکز خدمات کشاورزی محسوب می‌شوند. در صورت بروز اختلال در این قسمت، وزارت جهاد کشاورزی هم در انجام وظایف خود با مشکل جدی مواجه خواهد شد. واقعیت امر این است که آقای نیکبخت در سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور، عملکرد بسیار خوب و قابل توجهی داشت. او مانع از هدر رفتن منابع موجود در زمان ریاست خود در سازمان مذکور شد. من به وزیر جدید برای رسیدگی و برطرف کردن موانع و چالش‌های موجود در حوزه کشاورزی امیدوار هستم.

وی با تاکید بر اهمیت توجه به منابع آبی، به خبرنگار پارلمانی گسترش نیوز گفت: یکی از چالش‌های اصلی کشور در کنار موضوع معیشت مردم، بحث آب و منابع آبی است. ما طبق آمار، چیزی در حدود ۱۴۰ میلیارد مترمکعب، تراز منفی ذخایر زیرزمینی داریم که باید برای آن فکری اساسی کرد.

اعظمی ساردویی در پایان گفت: این جریان از دهه ۵۰ با ۲۰۰ هزار مترمکعب شروع شده و به‌تدریج به این میزان بسیار بالا رسیده است. در این راستا چاه‌های غیر مجاز نیز بلای جان آب‌های زیرزمینی شدند. هرچند چاه‌های مجاز هم به دلیل مشکلات مربوط به مجوزهای لازم، بر مشکلات موجود افزوده است.