بازارهای صادراتی در انتظار ماشین آلات داروسازی ایران

صنایع مرتبط با ماشین سازی در تمام دنیا، به عنوان پیشران توسعه صنعتی و صنعت صنعت‌ساز، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. جایگاه ایجاد ارزش افزوده در اقتصاد توسط این صنایع، در کشورهای صنعتی در رتبه اول و در کشورهای در حال توسعه در رتبه سوم قرار دارد. اهمیت این دو مقوله در کنار یکدیگر، یعنی داروسازی و ماشین‌سازی، نمایانگر جایگاه استراتژیک ماشین سازی دارویی در جهان است.

انجمن ماشین سازان صنایع دارویی ایران سال گذشته با حمایت های وزارت صمت تشکیل شد. خبرنگار گسترش نیوز در همین رابطه گفتگویی را با محمد مهدی هادوی مدیرکل دفتر صنایع ماشین آلات وتجهیزات تولید ترتیب داده است که در ادامه مطالعه خواهید کرد.

اهمیت ماشین سازی در صنایع دارویی در دنیا و در ایران چیست؟

ماشین سازی به عنوان یک صنعت صنعت‌ساز به حساب می آید. یعنی اگر ما موفق شویم ماشین سازی را در یک صنعت معتبر و قابل رقابت و همچنین دارای طراحی بهینه داشته باشیم در آن زمان قادر به مانور خواهیم بود و تمام ماشین آلات مورد نیاز خود را ساخته و بر اساس آن محصول مورد نظر خود را تولید خواهیم کرد.

اگر ما به ماشین سازی به عنوان یک صنعت پایه نگاه کنیم باید یک خط را طراحی کنیم و بر اساس طراحی خط، ماشین آلات مورد نیاز را انتخاب و بعد از سفارش دادن، محصول نهایی را تولید کنیم. اگر ما صنعت ماشین سازی نداشته باشیم مجبور خواهیم بود به ازای هر یک محصولی که قصد تولید آن را داریم به خارج از کشور سفارش دهیم. بنابراین دانش طراحی و ماشین آلات ما به خارج از کشور وابسته خواهد بود.

در ابتدای کار باید طراحی خط را از مرحله طراحی مفهومی و طراحی اجزا تا مرحله انتخاب ماشین آلات، نصب و راه اندازی ادامه دهیم و سپس بر اساس آن ماشین آلات مورد نیاز خود را سفارش دهیم. این موضوع در صنعت دارویی از حساسیت بیشتری برخوردار است. چراکه تنوع کار بالاتر است و به روزرسانی محصول اهمیت بسیار بالایی دارد. به عنوان مثال در موضوع واکسن کرونا تمام دنیا بسیج شدند تا این واکسن را تولید کنند. بنابراین تنوع و به روزرسانی محصول در صنایع دارویی اهمیت بسیار بالایی دارد.

موضوع ایمنی نیز یکی از مباحث بسیار مهم در حوزه ماشین سازی تجهیزات دارویی است. به عبارتی می توان گفت تجهیزات ما باید پاسخگوی استاندردهای ملی و بین المللی باشد. ما در بسیاری از صنایع می توانیم تنها بر اساس استانداردهای شرکتی کار کنیم. البته این موضوع به این معنی نیست که استانداردهای شرکتی پایین تر از استانداردهای ملی هستند. بلکه این استاندردها از الزامات کمتری برخوردارند. در صورتی که در ساخت ماشین آلات تجهیزات دارویی استاندردهای ملی و بین المللی به جد دنبال می شوند. به همین خاطر ما اصرار داریم که ماشین آلات تجهیزات دارویی از کیفیت قابل قبولی برخوردار باشند و مهم تر از آن توان رقابت با محصولات مشابه خارجی را نیز داشته باشند.

هنگامی که موضوع فروش ماشین آلات تجهیزات دارویی به خارج از کشور مطرح می شود مباحث مربوط به استانداردهای بین المللی بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد. چرا که اگر ما این استانداردها را نداشته باشیم بازار خارج را به رقبای خود واگذار خواهیم کرد و در مرحله بعد بازار داخل را نیز از دست خواهیم داد.

انجمن ماشین سازان صنایع دارویی ایران در سال گذشته با حمایت های شما تشکیل شد. جایگاه و نقش انجمن ماشین سازان صنایع دارویی ایران در پیشبرد اهداف و برنامه های کلان وزارت صمت چیست؟

ما برای اجرای هر چه بهتر سیاست ها باید متولیان امر و ذی‌نفعان مربوطه را با یکدیگر همراه کنیم. بنابراین بهترین مسیر این است که در تدوین سیاست ها، خود ذی نفعان مخصوصا تولیدکنندگان را دخیل کنیم. ما از سال ۹۸ شورای همفکری ماشین سازان دارویی را همراه خود داشتیم. معمولا در هر فصل جلساتی را با این شورا برگزار می کنیم. مباحث مربوط به سند سیاستی ماشین سازی و تجهیزاتی که در سال گذشته توسط وزیر وقت صمت ابلاغ شد با کمک همین انجمن ها و تشکل ها تهیه شد. اجرا نیز باید توسط همین انجمن ها انجام شود. بنابراین انجمن ها و تشکل های تخصصی ارزش بسیار بالایی برای ما دارند. در حقیقت آنها انعکاس دهنده صدای تولیدکنندگان هستند.

انجمن ماشین سازان صنایع دارویی ایران یکی از انجمن هایی بود که وجود آنها ضروری به شمار می رفت. به لطف خدا تولیدکنندگان این حوزه مصمم به تشکیل این انجمن بودند. ما نیز در وزارت صمت اصرار داشتیم که این دوستان را در سیاستگذاری های مربوط به این حوزه دخیل کنیم. کمااینکه امروزه این انجمن به صورت مستقیم در سیاست گذاری های این حوزه دخیل است.

مهمترین برنامه مـعـاونت صنایع ماشین آلات و تجهیزات وزارت صمت در سال پیش‌رو در حوزه دارویی چیست؟

ما در دفتر صنایع ماشین آلات و تجهیزات تولید وزارت صمت و در بحث صنایع دارویی مصمم هستیم که روی کیفیت، نفوذ فناوری های پیشرفته و استفاده از دانش بنیان کردن این شرکت ها در خلاقیت و نوآوری استفاده کنیم. ما به جد دنبال این موضوع هستیم که موفق شویم بازار صادرات را برای تولیدکنندگان این حوزه فراهم کنیم. حضور در بازارهای خارج از کشور به معنای بهبود کیفیت و ارتقای کشور به حساب می آید. همین موضوع به رقابت پذیری صنایع کشور کمک شایانی خواهد کرد. از طرفی ما به دنبال ارتباط صنعت و دانشگاه هستیم تا از این طریق بتوانیم فناوری پیشرفته را به دانشگاه ها وارد کرده و از طرفی دانش و فناوری دانشگاه ها را به واحدهای تولیدی نفوذ دهیم تا از این طریق واحدهای تولیدی نیز به ارتقا بهره وری موردنظر دست پیدا کنند.

با توجه به نگرانی ها از شدت یافتن واردات بعد از رفع تحریم ها، جهت حمایت از تولید کنندگان ماشین ساز دارویی چه تدابیری اندیشیده شده است؟

مدیریت واردات موضوعی به شدت جدی است. ما از طرفی نباید موجب عدم ورود تکنولوژی ها و فناوری های جدید به کشور شویم و از طرفی دیگر باید از تولیدات داخل حمایت کنیم. در نتیجه، ما تمام این موارد را به صورت موردی حمایت خواهیم کرد.

برخی از ماشین آلات برای بار اول در کشور تولید می شوند؛ در زمینه این ماشین آلات ما تلاش خواهیم کرد که واردات محصولات مشابه را تحت کنترل قرار دهیم. اما بعضی از ماشین آلات را به خوبی در کشور تولید و حتی به کشورهای اروپایی صادر می کنیم. در قبال این گونه ماشین آلات نیز تلاش خواهیم کرد که از طریق تعرفه گذاری، حمایت های خود را به عمل آوریم.  بنابراین نوع حمایت ما بسته به مرحله یا سطح فناوری که تولیدکنندگان استفاده می کنند متفاوت خواهد بود.

آینده ماشین سازی دارویی در ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

تولیدکنندگان کشور ما معمولا در سطح متوسط رو به بالا هستند. یعنی بعضی از آنها از فناوری های پیشرفته روز استفاده می کنند و برخی از آنها برای ارتقا به کمک یا حمایت دولت احتیاج دارند. ما برای سال ۱۴۰۱ برنامه منسجمی داریم که بر اساس آن با کمک خود انجمن ها این رشد را انجام دهیم. ما در سند سیاستی خود اعلام کرده ایم که در صنعت ماشین سازی سالانه ۱۵ درصد افزایش صادرات داشته باشیم. عمق ساخت داخل را نیز حدود ۱۵۰ میلیون دلار بیشتر خواهیم کرد. این موضوع به این معنی است که ما گلوگاه هایی را که در قسمت ماشین آلات و تجهیزات صنایع دارویی داریم را باید شناسایی کنیم. امیدواریم در سال های پیش رو بازارهای بسیار خوبی را در داخل و خارج از کشور برای تولیدکنندگان فراهم کنیم.

و کلام پایانی؟

ما باید صنعت را در سطوح مختلف ببینیم. تولید دارو برای ما ارزش بسیار بالایی دارد. اما این موضوع مربوط به محصول نهایی است و این در حالی است که تولید محصول نهایی به یک زنجیره وابسته است. ما باید این زنجیره را با هم ببینیم. در همین راستا انتظار ما از تولیدکنندگان در تمام سطوح این است که آنها نیز مانند ما کل زنجیره را در نظر داشته باشند. ما انتظار داریم که تولیدکنندگان به وزارت صمت کمک کنند تا تمام سطوح زنجیره ارتقای کیفیت داشته باشند تا این زنجیره تولید ما را به خودکفایی و خوداتکایی مورد نیاز برساند.