نفس های صنعت در سیستان و بلوچستان به شماره افتاد؟

سیستان و بلوجستان از قدیم الایام منطقه محروم ایران بوده این در حالی است که دومین استان پهناور کشور و دارای ظرفیت‌ها و ظرفیت‌های بیشماری برای جذب سرمایه‌گذاری و توسعه محسوب می‌شود. گسترش‌نیوز درباره مشکلات شهرک‌های صنعتی این استان و چشم‌اندازهای سال ۱۴۰۱ با علیرضا راشکی مدیرعامل شهرک‌های صنعتی سیستان و بلوچستان گفت‌وگو کرده است که ماحصل آن را در ذیل می خوانید. با گسترش نیوز همراه باشید.

آیا مطالعات لازم برای احداث شهرک‌ها و یا استقرار صنایع انجام نشده بود؟ چرا امروز شاهد این مشکلات هستیم؟

 ابتدا در مورد شهرک‌ها، مطالعات و جانمایی‌های لازم انجام شده بود همچنین طیف گسترده‌ایی از واحدهای صنعتی ازلحاظ تیپ‌بندی محیط‌زیست مستقر شدند و حتی زیرساخت‌های مناسبی برای فعالان اقتصادی مد نظر قرار گرفت اما با گذشت زمان و جابه‌جایی جمعیت و بزرگتر شدن شهرها، در زاهدان شرایطی به وجود آمد که بزرگترین شهرک صنعتی در این استان نزدیک به ۹۰۰ هکتار در کنارک قرار گرفته است.

متاسفانه همین مسئله منجر به از بین رفتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری شدند. شهرک‌های موجود در زاهدان دارای بازارهای هدف در کشورهای شبه قاره هند، پاکستان و افغانستان دارند اما با معضلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که، ظلم مضاعفی به این استان شده در نتیجه باید برای این موضوع چاره‌اندیشی جدی شود.

وضعیت تامین آب صنعت به چه شکل بوده و موانع بر سر راه این موضوع چیست؟

سیستان و بلوچستان دارای ساختار جغرافیایی خاصی بوده و در شمال و جنوب این استان، تامین آب صنعتی از طریق حفر چاه وجود ندارد، در حالی که در فلات ایران، برای تامین آب صنعت از چاه استفاده می‌کنند و این موضوع در تحت نظر قدرت سازمان آب منطقه بوده و فرآیند قانونی هم تعریف شده است اما جنبه اجرایی به خود نگرفت، به دلیل وجود آب شیرین‌کن‌های سواحل مکران، با انجام مذاکراتی، قراردادهای مشخص و قانونمندی با شرکت‌های آب و فاضلاب استان بسته شد و از ۲۹ شهرک موجود در این استان۲۱ شهرک در قالب قراردادهای شرکت آبفا و تأمین آب آن نواحی قرار گرفته‌اند.

از انتهای دهه ۹۰ با توجه به کمبود آب در کشور و حواشی‌های حاصل از آن و دستورالعمل‌های متغیری که در وزارت نیرو با آن مواجه بودیم، شرکت آب و فاضلاب قادر به تامین آب صنعت و شهرک‌های صنعتی نیست این در حالی است که باید آب منطقه این مسئولیت را قبول و برای تامین آب صنعت اقدامات لازم را انجام دهد.

همچنین قطع حقابه سیستان و بلوچستان از مشکلات بغرنج این استان بوده چرا که این استان در مرز شرقی ایران با دو کشور همسایه به صورت مرز خاکی و بسیاری از کشورها به صورت مرز آبی در ارتباط است و رفع مشکل حقابه این استان می‌تواند فرصت ارزشمندی برای مبادلات تجاری و خرید محصولات ایرانی برای بازار ۲۰۰ میلیونی پاکستان و هندوستان و همچنین، بازار ۳۰ میلیون نفری افغانستان به‌وجود آورد.

با وجود همه مشکلات، آیا در این استان سرمایه‌گذاری صورت گرفته است؟

چندی است به دنبال برنامه‌ریزی برای حضور سرمایه‌گذاران افغانستانی و پاکستانی در سیستان و بلوچستان هستیم. همچنین بسیاری از این سرمایه‌گذاران تمایل به حضور در این استان را دارند و این موضوع فرصت مغتنمی برای برقراری تعاملات تجاری و توسعه اقتصادی در این استان است. بسیاری از این سرمایه‌گذاران افغانستانی و پاکستانی دارای دفاتر فعال در اروپا و امریکا بوده و می‌توانند برای ایران و این استان مثمر الثمر باشند. اکنون در حال رایزنی هستیم که با مشکلاتی هم مواجه شده‌ایم.

در خصوص برنامه‌های سال ۱۴۰۱ بفرمایید؟ چه برنامه هایی داشته و چه برنامه هایی دراولویت قرار دارد؟

 توسعه شهرک‌ها و نواحی تقاضا محور که دارای ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه هستند یکی از مهم‌ترین اولویت‌های شرکت شهرک‌های صنعتی این استان است. همچنین به دنبال ایجاد فاز جدید توسعه برای در اختیار گذاشتن زمین در اختیار سرمایه‌گذاران هستیم تا ازاین طریق زیرساخت‌ها مهیا و شرایط برای استقرار صنعتگر فراهم شود. نخستین گام توسعه شهرک‌ها و نواحی‌های صنعتی تقاضا محور بوده و در این خصوص در حال مکاتبه هستیم و امیدوارم این مدل توسعه در استان ما شتاب بیشتری گیرد چرا که وقتی وارد فاز توسعه‌ای می‌شویم نیازمند حمایت و تعامل دستگاه‌هایی همچون جهاد کشاورزی در قالب واگذاری امور اراضی و تامین منابع آبی هستیم. از دیگر برنامه‌های این شرکت، پس از توسعه شهرها و شهرک‌های تقاضا محور، برنامه‌ریزی برای ایجاد شهرک‌های جدید بوده و یکی از مهم‌ترین اقدامات و تلاش این سازمان، توسعه عادلانه زیرساخت‌ها برای سرمایه‌گذاران است.

ما برای هر شهرستان یک ناحیه تازه پیش‌بینی و تاسیس کرده‌ایم تا از این طریق تمایل لازم برای سرمایه‌گذاری و در نهایت توسعه شهرک‌ها ایجاد شود. اما با توجه به محدوده‌های مرزی این استان دارای بازارچه‌های مرزی پررونقی نیز هستیم و درآن فعالیت‌های قابل توجهی همچون نقل و انتقال کالا و صادرات به خوبی انجام می‌پذیرد و بسیاری از نواحی تخصصی در مجاورت بازارچه‌ها تعریف شده‌اند که قرار است طی برنامه کوتاه مدتی جانمایی و احداث شوند. ظرفیت‌های معدنی نیز از مهم‌ترین ظرفیت‌های این استان بوده و معادن ارزشمندی در حوزه مس، طلا و سایر کانی‌های معدنی نیز وجود دارد. در نتبجه راه‌اندازی ناحیه تخصصی معدن در این استان و برنامه‌ریزی برای اکتشاف بزرگترین معادن مس کشور در سیستان و بلوچستان از اقدامات مهم سال ۱۴۰۱ است.

صادرات از این استان به چه شکلی است؟

ما دارای مرزهای آبی و خاکی زیادی با چندین کشور همسایه هستیم بنابراین تبادل کالا و صادرات به راحتی انجام می‌شود. همچنین در مسیر ترانسفر تبادل کالا نیز قرار گرفته‌ایم و در عین حال تولید‌کننده هستیم. این استان، دومین تولید‌کننده خرمای ایران بوده که به شبه قاره هند و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و حتی کشورهای مشترک المنافع و روسیه صادر می‌شود.

همچنین، در صنعت شیلات، نزدیک به ۳۵ تا ۴۰ درصد تن‌ماهی ایران توسط این استان تأمین می‌شود و از آنجایی که طیف گسترده صنایع در این استان به دلیل برد مسافت توجیه اقتصادی در حوزه صادرات ندارد این محصول در حال جایگزینی برای صادرات و پیدا کردن بازارهای هدف خود است.