شهرک‌های صنعتی که لاک‌پشت‌وار به اهداف خود می‌رسند

شهرک های صنعتی از جمله فاکتورهای پر پیچ و خم توسعه اقتصادی محسوب می‌شود. شاید بهتر باشد به آن بگوئیم حلقه گمشده توسعه در تولید و صادرات کشور. همه امکاناتی که برای توسعه این شهرک‌‌ها در همه دنیا مدنظر است اگر بهترین نباشد حتما کار راه انداز است شهرک‌های صنعتی ایران آهسته و پیوسته و لاک‌پشت وار در حال طی کردن مسیری است که در نهایت معلوم نیست قرار است به سرانجام خوشایندی منجر شود یا خیر؟

وقتی برای اولین بار شهرک صنعتی جهان در سال ۱۸۹۶ در بریتانیا و سپس در آمریکا، آلمان و اولین شهرک صنعتی آسیایی در سنگاپور تاسیس شد همه تمرکز‌ها بر ویژگی‌های مشترک آنها یعنی پیروی تولیدکنندگان از یک طرح کلی در مکانی خاص متمرکز بود. در واقع اصطلاح شهر صنعتی به شهرهایی اشاره دارد که اقتصاد آنها به صنایع سنگین گره خورده است. در حال حاضر شهرهای صنعتی شاخص دنیا متعلق به کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کانادا، هلند، کره جنوبی، چین، اندونزی، روسیه، ژاپن، مکزیک، هند، پاکستان و برزیل است. آمار نشان می‌دهد این مراکز تولید سالانه قابل توجهی دارند و در جابجایی صعودی شاخص‌های اقتصادی کشورشان نقش ملموسی بازی می‌کنند. آنچه گفته شد با وضعیت شهرک‌های صنعتی ایران سازگاری ندارد. در ظاهر لغوی شاید مشابه اما در بطن ماجرا، کله تاس رجال و نور ماه چهارده، هردو تابانند اما این کجا و آن کجا؟

شهرک های صنعتی ایران که چند سالی است، با زیرساخت‌های داغان دست و پنجه نرم می‌کند این روزها امید به حیات تولید درآن کاهش یافته به شکلی که تولید‌کنندگان شهرک‌های صنعتی یا از قوانین تحمیلی بر خویش نالانند یا از عدم حمایت دولت و صدها فاکتور دیگر که تیشه به ریشه آنها زده است.

با حضور و بروز دولت سیزدهم، ریاست جمهوری وقت به وزیر صمت خود اعلام کرده اولین اتفاقی که باید در این وزارت خانه در راس برنامه های خود قرار دهد حمایت از تولید است که این موضوع تا حدودی دلگرمی فعالان اقتصادی شهرک‌ها و نواحی صنعتی را سبب شده است اما مشکل اینجاست کم باوری و ناباوری در بین صنعتگران و تولیدکنندگان بیداد می کند و شاید تا رسیدن حرف به عمل،‌ نتوان خیلی مطمئن از حمایت دولت حرف زد. این در حالی است که مدیران در سایه هم چندان علاقمند به ارائه دستاوردهای خود به رسانه ها یا فعالان اقتصادی در این شهرک‌های صنعتی نیستند. بنابراین اگر دولت بنا را بر حمایت از تولید داشته باشد باید در درجه اول، مدیرانی با تخصص صنعتی و برخوردار از ارتباطات خوب و مناسب را در راس اجرای برنامه‌‌های خود قرار دهد در حالی که دیده شده بسیاری از مدیران حاضر به برقراری تعامل با صنعتگران و تولیدکنندگان و حتی اصحاب رسانه نیستند.

جالب این که در شهرهای صنعتی بزرگ دنیا، به‌تدریج سیاست‌های جدیدی در راستای ادغام بهتر فعالیت‌های صنعتی با فرایند شهرنشینی تدوین شد تا کیفیت زندگی کارگران در این شهرک‌ها افزایش یابد و البته جذب سرمایه‌گذار نیز بالا رود. اما در ایران همچنان در حال ساخت شهرک‌های تخصصی هستیم و این به نوبه خود اگرچه می‌تواند در رشد کسب و کار تاثیرگذار باشد اما در نهایت تاثیرات مضری دیگری هم چون مشکلات زیست محیطی، آسیب به منابع طبیعی را هم به دنبال دارد و به نوبه خود سدی در جذب سرمایه‌گذاری نیز محسوب می شود بنابراین اگرچه داشتن برنامه‌ریزی‌های  صحیح، در راستای حمایت از شهرک‌های صنعتی، باید از مهم‌ترین برنامه دولت در راستای ارتقای تولید و رشد اقتصادی باشد اما در عین حال باید شفافیت اطلاعات داشته باشد.