از «طاعون» تا «دیدار به قیامت»؛ پرفروش‌های رمان مدرن

 با نگاهی به پرفروش‌های رمان مدرن در ایران درمی‌یابیم که سلیقه‌ها متنوع است، چون وقتی رمان‌هایی را که در بازار کتاب با استقبال خوبی از سوی مخاطبان روبه‌رو شده‌اند کنار هم می‌گذاریم می‌بینیم که در این فهرست آثاری متنوع، از کلاسیک‌های مدرن گرفته تا رمان‌های جدیدتر قرن بیست و یکمی به چشم می‌خورد. در ادامه مروری کرده‌ایم بر تعدادی از آثار داستانی مدرن که این روزها در ایران اقبال عمومی به آن‌ها زیاد بوده است.

رمان «جزء از کل»، اثر استیو تولتز

رمان جزء از کُل، اثر استیو تولتز، یکی از مشهورترین رمانهای قرن بیست و یکمِ استرالیاست. متن اصلی این رمان نخستین بار در سال ۲۰۰۸ منتشر شد و بعد از انتشار خوش درخشید و نامزد جایزة «مَن ‌بوکر» شد. رمان «جزء از کل» در ایران نیز با استقبال خوبی روبه‌رو بوده و بارها تجدید چاپ شده است. استیو تولتز در این رمان با طنزی سیاه روایتی نو از داستان قدیمی و آشنای کشمکشِ پدران و پسران ارائه داده است. «جزء از کل» داستان پدر و پسری به نامهای مارتین و جاسپر دین را روایت می‌کند که با یکدیگر در تضادند. جاسپر، که راوی بخش اول رمان است، نمی‌خواهد مثل پدرش منفی‌باف و تلخ باشد. او دوست دارد زندگی را دریابد و این در حالی است که مارتین، پدر فلسفه‌باف و بدبین او و راوی بخش دوم رمان، تلاش کرده است که پسرش را شبیهِ خود کند. جاسپر، به‌رغم تقلا برای فاصله‌گرفتن از پدر، نمی‌تواند از سیطره طرز فکر او خلاص شود. رمان، از خلال روایت این پدر و پسر، به مسائل بنیادین آدمی، پیچیدگی‌های انسان و جهان و موضوعاتی چون عشق و زندگی و مرگ می‌پردازد. یکی از وجوه شاخص و تحسین‌برانگیز رمان «جزء از کل» شروع آن است؛ شروعی که بیانگر بازی تلخ و در عین حال طنزآمیز تقدیر با آدمی است. «جزء از کل» این گونه آغاز می‌شود: «هیچ وقت نمی‌شنوید ورزشکاری در حادثه‌ای فجیع حس بویایی‌اش را از دست بدهد. اگر کائنات تصمیم بگیرد درسی دردناک به ما انسان‌ها بدهد، که البته این درس هم به هیچ درد زندگی آینده‌مان نخورد، مثل روز روشن است که ورزشکار باید پایش را از دست بدهد، فیلسوف عقلش، نقاش چشمش، آهنگساز گوشش و آشپز زبانش...»

ترجمۀ پیمان خاکسار از رمان «جزء از کل» در نشر چشمه منتشر شده است.

رمان «مردِ صدساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد»، اثر یوناس یوناسُن

رمان مردِ صدساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد، اثر یوناس یوناسُن، رمانی است همخوان با سلیقۀ علاقه‌مندان داستان‌های مفرح و کمیک و پرماجرا با زمینه‌های تاریخی. این رمان درباره پیرمردی خوشباش و بی‌خیال به نام آلن کارلسن است که در دوم مه ۲۰۰۵، درست در روز جشن تولد صدسالگی‌اش، تصمیم می‌گیرد از پنجره خانۀ سالمندانی که در آن مقیم است فرار کند. او پیش از آغاز جشنِ تولد تصمیم خود را عملی می‌کند و این آغاز داستانی کمیک و پرماجراست که حین آن، با گریز به گذشتۀ آلن، تاریخ قرن بیستم از نگاهی تخیلی و طنزآمیز مرور می‌شود. یوناس یوناسُن در رمان «مردِ صدساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» خواننده را همراه شخصیت شیرین و کمیک داستانش به سفری تاریخی - تخیلی می‌برد. شخصیت اصلی رمان «مردِ صدساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» یک آدم معمولی و بی‌علاقه‌ به سیاست است، اما چون کارشناس مواد منفجره است سرگذشتش به طرزی مضحک با وقایع و شخصیتهای تاریخی و سیاسی، مثل جنگ داخلی اسپانیا و فرانکو و استالین و ترومن و...، گره خورده است. در جایی از رمان «مردِ صدساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» آلن سر از ایران دورة پهلوی نیز درمی‌آورد. بر اساس این رمان فیلمی هم ساخته شده است.

ترجمۀ فرزانه طاهری از رمان «مردِ صدساله‌ای که از پنجره فرار کرد و ناپدید شد» در انتشارات نیلوفر منتشر شده است.

رمان «دیدار به قیامت»، اثر پی‌یر لومتر

رمان دیدار به قیامت، اثر پی‌یر لومتر، از رمان‌های فرانسوی موفق و تحسین‌شده سال‌های اخیر است. این رمان که در سال ۲۰۱۳ جایزه گنکور، بزرگترین جایزه ادبی فرانسه، را برای نویسنده‌اش به ارمغان آورده، در ایران نیز با استقبال خوبی روبه‌رو بوده است. «دیدار به قیامت» رمانی است علیه جنگ و زشتی‌های آن. پی‌یر لومتر در این رمان جنگ جهانی اول را زمینۀ رویدادهای داستان قرار داده و خشونت و تلخی جنگ و تأثیرات فاجعه‌بار آن را به تصویر کشیده است. رمان شروعی تلخ و گزنده و تأمل‌برانگیز دارد و این گونه آغاز می‌شود: «همه‌ی آن‌هایی که تصور می‌کردند این جنگ به‌زودی پایان خواهد یافت دیرزمانی است که در همین جنگ جان باخته‌اند.»

ترجمۀ مرتضی کلانتریان از رمان «دیدار به قیامت» در انتشارات آگاه منتشر شده است.

رمان «طاعون»، اثر آلبر کامو

در این زمانۀ تلخ و سیاه کرونایی رمان «طاعون» آلبرکامو بار دیگر توجه بسیاری از کتابخوان‌ها را به خود جلب کرده است، که این البته هیچ عجیب نیست. آلبر کامو در رمان «طاعون» از طاعونی فراگیر سخن می‌گوید که شهر را فلج کرده و وضعیتی هولناک و آخرالزمانی را پدید آورده است و این انگار که داستان این روزهای ماست. کامو در «طاعون» هم از مرگ و فاجعۀ فراگیر سخن می‌گوید و هم از امید و ضرورت تلاش برای مبارزه با این فاجعه و مسوولیت انسان در قبال آن و در قبال همنوعان خود.

وقایع رمان «طاعون» در شهر اُرانِ الجزایر اتفاق می‌افتد. ماجرا از این قرار است که در شهر اُران طاعون شیوع پیدا می‌کند و ‌چنان فراگیر می‌شود که کار به قرنطینه می‌کشد. عده‌ای می‌کوشند فرار کنند و عده‌ای نیز برای مقابله با طاعون گروه تشکیل می‌دهند وافرادی را جذب این گروه می‌کنند. دکتری که خود راوی وقایع رمان است می‌کوشد، به عنوان یکی از سردمداران مبارزه با طاعون، مردم و شهر را از این بیماری مهلک نجات دهد.

رمان «طاعون» امروزه یکی از کلاسیک‌های مدرن به شمار می‌آید؛ رمانی که وضعیت ترسیم‌شده در آن را چه بسا بتوان تمثیلی از هر نوع فاجعۀ فراگیر گرفت. کامو خود در نامه‌ای به رولان بارت گفته است که حین نوشتن «طاعون» به «مقاومت اروپا در برابر فاشیسم» می‌اندیشیده است.

ترجمۀ رضا سیدحسینی از رمان «طاعون» در انتشارات نیلوفر منتشر شده است.

رمان «ظرافت جوجه‌تیغی»، اثر موریل باربری

از دیگر رمان‌های مدرن متعلق به قرن اخیر که در ایران با استقبال خوبی روبه‌رو بوده یکی هم رمان «ظرافت جوجه‌تیغی»، اثر موریل باربری، است. «ظرافت جوجه‌تیغی» داستان یک زن میانسالِ فقیر، تنها و کتابخوان به نام رنه میشل است. رنه سرایدار یک ساختمان است. او زنی است با ذهنی انباشته از پرسش‌ها و تردیدها و اندیشه‌های فلسفی. موریل باربری در رمان «ظرافت جوجه‌تیغی»، در قالب داستان رنه، تأملات و پرسش‌هایی فلسفی را در باب جهان و انسان و مفاهیمی چون ایمان، تردید، آرمان، معنای هستی و... پیش می‌کشد. باربری به خاطر این رمان در سال ۲۰۰۷ جایزه اتحادیۀ ناشران فرانسوی را گرفته است.

رمان «ظرافت جوجه‌تیغی» با ترجمۀ مرتضی کلانتریان در انتشارات آگه منتشر شده است.

رمان «شازده احتجاب»، اثر هوشنگ گلشیری

رمان «شازده احتجاب»، اثر هوشنگ گلشیری، از جمله رمان‌های ایرانی محبوب و پرفروش است. «شازده احتجاب» معروفترین و مهمترین اثر هوشنگ گلشیری و اثری کلاسیک و شاخص در قصه‌نویسی مدرن ایران است. این رمان، که اولین بار در سال ۱۳۴۸ منتشر شد، در سال‌های اخیر بارها تجدید چاپ شده و مورد استقبال بوده است. «شازده احتجاب» برگی است از حافظۀ تاریخِ استبداد. هوشنگ گلشیری در این رمان از ذهن شازده‌ای بیمار و تنها و نیمه‌دیوانه به سردابه‌های تاریخی جنایتبار و عصری استبدادزده سفر کرده و از تاریخی پرده برداشته که پر از خاطره شکنجه‌ها، چشم‌درآوردن‌ها و کشتارهاست. «شازده احتجاب» داستان قدرت و زوال قدرت است و داستان ویرانه‌ای که از قدرتی زوال‌یافته برجا مانده است. گلشیری در این رمان شگرد روایت ذهنی را ماهرانه به اجرا گذاشته است. بر اساس رمان «شازده احتجاب» فیلمی هم به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا ساخته شده است.

رمان «شازده احتجاب» در انتشارات نیلوفر منتشر شده است.