شهرداری از این طرح پول پارو میکند

آلودگی هوا مدت زیادی که میهمان ناخوانده پایتخت است و تاکنون هیچ مقام مسئولی نتوانسته است این مشکل بزرگ را ریشه یابی و به طور کامل برطرف کند. هر زمان صحبت از آلودگی هوا که می‌شود، نخستین اقدامی که به سراغش می‌روند، تعطیلی مدارس است. راهکاری موفت و بدون تاثیر در کاهش آلودگی هوا تعطیلی مدارس در زمان آلودگی هوا، هیچ کاری از از پیش نخواهد برد.

۲مشکل اصلی پایتخت نشینان

پایتخت‌نشینان همواره از ترافیک سرسام‌آور و آلودگی هوا به ویژه در نیمه دوم سال گلایه دارند و از این ۲ مشکل به عنوان دغدغه‌ اصلی خود در نظرسنجی‌ها و نظرخواهی‌های مختلف نام می‌برند اما جالب است بدانیم که موضوع ساماندهی ترافیک مربوط به امروز و دیروز نیست و سابقه‌ای به بلندای پایتخت شدن تهران دارد.

اما، همزمان با تشدید آلودگی هوا، طرحی به اسم زوج و فرد به گوش می‌خورد. سوال اصلی این است که طرح مذکور تا چه میزان می‌تواند در کاهش آلودگی هوا نقش داشته باشد؟ آیا تاثیری دارد یا فقط یک منبع درآمدی کلان برای شهرداری‌ها است؟

شهرداری درآمد میلیاردی از این طرح دارد

سال گذشته شهرداری از محل فروش طرح ترافیک روزانه یک تا ۲ میلیارد تومان درآمدزایی کرده است. این مبلغ، عددی بسیار سنگین از فروش یک طرح بی‌اثر است که شهرداری تاکنون، آمار دقیق از فروش طرح ترافیک نداده است.

اگر طرح زوج و فرد توانسته است در طول این مدت که اجرا می‌شود، موفق عمل کند، چرا همچنان مشکل آلودگی هوا و همچنین ترافیک، در پایتخت به شدت دیده می‌شود؟ درآمد حاصل از فروش طرح ترافیک دقیقا صرف چه چیزی می‌شود؟

تاریخچه طرح ترافیک

شاید باورش سخت باشد اما با سیری در تاریخ بلدیه تهران می‌توان فهمید که طرح ترافیک در پایتخت ۱۵۰ سال قدمت دارد و این طرح برای نخستین‌بار در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار با منع ورود چهارپایان باربر به محوطه میدان «ارگ» به اجرا درآمد.

دلیل اجرای این طرح نیز آن بود که پس از احداث میدان توپخانه در ارگ سلطنتی، حوضچه‌ای در وسط میدان بنا، اطراف آن سنگ‌فرش و مسیر کالسکه‌رو ایجاد شد اما عبور و مرور مال‌ها به این قسمت دردسری بود که در این رابطه اطراف باغچه را با ستون‌های سنگی و نرده‌های چوبی محصور کردند تا از عبور و مرور چهارپایان در این میدان جلوگیری شود؛ این تحولات را شاید بتوان به عنوان نخستین تمهیدات ترددی و ترافیکی برای عبور و مرور در تهران به شمار آورد.

بررسی سوابق و اسناد نشان می‌دهد که مرحله اول طرح ترافیک تهران ابتدای شهریور ۱۳۵۸ شکل گرفت و بر این اساس، ساخت مسیرهای ویژه اتوبوس‌های شرکت واحد در مرکز شهر به طول بیش از سه کیلومتر برای تردد روان‌تر وسایل حمل‌ونقل عمومی آغاز شد و در مرحله بعد ورود اتومبیل‌های تک‌سرنشین به مرکز شهر بین ساعت ۳۰: ۶ تا ۱۰ صبح ممنوع اعلام شد.

اجرای این طرح از درد ترافیکی تهران کم نکرد و پس از ناکامی طرح اولیه، محدوده‌ای در مرکز پایتخت تعیین و مقرر شد تا از ورود تمامی وسایل نقلیه بدون درنظر گرفتن تعداد سرنشین، به استثنای وسایل نقلیه عمومی، اورژانس، کادر پزشکی و سرویس‌های دولتی از ساعت ۳۰: ۶ تا ۱۰ صبح در تمام ایام هفته به جز ۲ روز آخر هفته و ایام تعطیل جلوگیری شود.

البته این طرح طی سال‌های بعد تکمیل‌تر شد و در مراحل بعدی ساعت اجرای طرح ترافیک تا ساعت ۱۵ افزایش یافت و از فروردین سال ۱۳۶۲ جریمه برای متخلفان اعمال شد؛ در آن سال‌ها چون از دوربین خبری نبود با حضور پلیس و استفاده از زنجیرگذاری در مدخل‌های فرعی طرح ترافیک، کنترل انجام می‌شد.

تغییرات دیگری هم در راه بود و از مهرماه ۱۳۷۳ عوارض تردد در محدوده طرح ترافیک تهران افزایش و در مقابل تعداد مجوزهای صادره برای ورود به طرح تا سقف ۶۶ هزار مورد کاهش پیدا کرد؛ جالب اینکه از آذر همان سال آرم‌های موقت روزانه جهت ورود وسایل نقلیه به داخل محدوده توزیع شد.

هنگامی که طرح ترافیک اجرا می‌شود، خودروها اجازه عبور از محله تردد ممنوع در ساعات مقرر را نداشتند اما همان طور که می‌دانید ما همچنان شاهد عبور و مرور خودروهای شخصی در این محدوده‌ها هستیم. از سوی دیگر برخی از این خودروها فاقد ملاحظات فنی بوده، لذا با وجود طرح ترافیک آلودگی هوا افزایش میابد. پس می‌توانیم بگوییم که فروش طرح در کنار اجرای طرح تاثیر طرح ترافیک بر آلودگی هوا را ناچیز می‌کند.

نکته‌ای که در این زمینه وجود دارد این است که مبلغ اعلام شده از درآمد روزانه شهرداری در سال گذشته( ۲میلیارد) فقط ار فروش طرح ترافیک بوده است. جریمه‌های پرداخت نکردن عوارض ورود به طرح ترافیک هم اگر اضافه شد، در نتیجه با مبلغی  فضایی از درآمد روزانه شهرداری از یک طرح بی‌اثر رو به رو هستیم. 

این سوال مطرح است، با وجود آنکه این طرح هیچ اثری در کنترل ترافیک و همچنین آلودگی هوا ندارد، چرا همچنان بر فروش طرح ترافیک پافشاری می‌کنند؟ آیا فقط جهت درآمدزایی فروش می‌رود؟ لطفا نظر خود را اعلام کنید که آیا طرح ترافیک موفق عمل کرده است یا خیر؟