ساخت یک واکسن برای مقابله با همه نوع کرونا!

در مدت ۲۰ سال گذشته سه نوع ویروس کرونا با نام‌های سارس-کو، مرس و سارس-کوو-۲ که از حیوان به انسان‌ منتقل می‌شود،کشف شده اند. دانشمندان نیز به دنبال راه حلی برای این موضوع بوده اند، درنهایت کشف واکسن و واکسیناسیون همگانی، یکی از راه های خروج از همه‌گیری شناخته شد.

اما گروه دیگری از محققان به دنبال یافتن راهی برای محافظت گسترده‌تر از انسان‌ها در برابر سایر کرونا ویروس‌هایی که ممکن است در آینده به انسان منتقل شود، هستند. ساخت واکسنی جهانی همانند ویروس‌هایی مثل آنفلوانزا ، اما از آن‌جا که سرعت جهش این ویروس‌ها بسیار زیاد است ساخت یک واکسن با اثر طولانی مدت در برابر همه‌ جهش ها می تواند برای افراد جامعه حائز اهمیت باشد.

دبورا فولر که در دانشگاه واشنگتن بر روی یک واکسن جهانی برای آنفلوانزا کار می‌کند، گفت: کروناویروس‌ها با سرعت کمتری نسبت به آنفلوانزا جهش پیدا می‌کنند، ساخت یک واکسن جهانی کار پیچیده‌ای است، زیرا شما باید همه‌ سویه‌هایی که در حال حاضر وجود دارد و سویه‌هایی که ممکن است در آینده به وجود بیاید را نیز در نظر بگیرید و این کار را سخت می‌کند.

 خانواده‌ کروناویروس‌ها تنوع ژنتیکی زیادی دارند که چهار عضو آن آلفا، بتا، گاما و دلتا هستند، ویروس‌های آلفا باعث ایجاد سرماخوردگی در انسان می‌شوند، اما ویروس‌های بتا دردسر سازند.

ویروس‌های سارس-کوو-۱ و سارس-کوو-۲ متعلق به زیرمجموعه‌ای به نام sarbecoviruses هستند. سارس-کو-۱ ایجاد کننده‌ی بیماری سارس و سارس-کوو-۲ ایجاد کننده‌ بیماری کووید۱۹ در انسان‌ها هستند. اگرچه که ۸۰ درصد کل توالی ژنومی این دو ویروس با یکدیگر مشابه است، اما هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که ابتلا به یکی از آن‌ها باعث ایجاد ایمنی در برابر ویروس دیگر می‌شود و هنوز شواهد قوی برای اثبات این موضوع وجود ندارد.

در یک مطالعه پیش‌چاپ، دانشمندان نشان دادند که واکسن‌های تایید شده‌ سارس-کوو-۲ می‌تواند در برابر سایر انواع کروناویروس یعنی سارس-کوو-۱ و OC ۴۳ که باعث ایجاد سرماخوردگی می‌شوند نیز ایمنی ایجاد کند.

مطالعات اخیر برخی محققان خبر از واکسنی به نام "SpFN" دادند، اما این واکسن که بخش‌هایی از کروناویروس را به سیستم ایمنی بدن می‌رساند به طور اختصاصی برای سارس-کوو-۲ ایجاد شده است، اما با این حال دانشمندان دریافتند که این واکسن در برابر گونه‌های مختلف ویروس ایمنی ایجاد و باعث ایجاد آنتی بادی علیه سارس-کوو۱ در حیوانات می شود، البته مطالعات بالینی این واکسن در ماه فروردین آغاز شده است.

محققان امیدوارند "SpFN" بتواند راه را برای ساخت یک واکسن جهانی باز کند. واکسنی که نه تنها در برابر ویروس فعلی ایمنی ایجاد می‌کند بلکه از انسان‌ها در برابر سایر کروناویروس‌هایی که اکنون ناشناخته‌اند و ممکن است در آینده به طور ناگهانی ظهور کنند نیز محافظت می‌کند.

آیا آنتی‌بادی بدن، کلید حل این ماجراست؟

در تحقیقاتی که توسط محققان دانشکده‌ پزشکی دانشگاه واشنگتن و زیست‌فناوری ویروس در سوئیس انجام شده است، مشخص شد که نوع نادری از آنتی‌بادی انسان می‌تواند گونه‌های مختلفی از کروناویروس‌های خانواده‌ی بتا را خنثی کند و از بین ببرد.

این آنتی‌بادی‌ها ساختاری را مورد هدف قرار می‌دهند که در پروتئین سنبله همه‌ی بتاویروس‌ها وجود دارد.

محققان با بررسی سلول‌های B که گلبول‌های سفیدی هستند و عوامل بیماری‌زا را تشخیص می‌دهند و در برابر آن‌ها واکنش نشان می‌دهند دریافتند که آنتی‌بادی "S ۲ P ۶" توانایی خنثی‌سازی سه نوع کروناویروس بتا را دارند، آن‌ها با تزریق این آنتی بادی ۲۴ ساعت قبل از آلوده کردن حیوانات به ویروس دریافتند که حضور این آنتی‌بادی باعث کاهش بار ویروسی می‌شود.

بالاترین سطح این آنتی‌بادی در افرادی بود که به کووید۱۹ مبتلا و سپس واکسینه شده بودند. با این حال داده‌ها نشان می‌دهد که بدن میزان کمی از این آنتی‌بادی را تولید می‌کند و وادار کردن بدن به ساخت آن نیز کار دشواری است.

واکسن‌های کایمریک

 یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های علمی در سال گذشته ساخت واکسن‌های مبتی بر آران‌آ (RNA) بوده است، اگرچه این واکسن‌ها به معنای واقعی واکسن جهانی نیستند، اما دانشمندان می‌توانند کد ژنتیکی هر آران‌آ ویروسی را وارد این واکسن‌ها کنند.

واکسن‌های کنونی یعنی فایزر و مدرنا حاوی اطلاعات ژنتیکی سارس-کوو-۲ هستند، اما واکسن‌های کایمریک حاوی بخش‌هایی از سارس-کوو-۲، سارس-کوو و دو کروناویروس جدید دیگر که اکنون در خفاش‌ها وجود دارد هستند.

واکسن کایمریک در مقابله با ویروس‌های ایجاد کننده سارس، کووید-۱۹، مرس و دو وکروناویروس خفاشی در موش‌ها ایمنی ایجاد کرد و همچنین در برابر سویه‌های جدید کووید ۱۹ مانند دلتاویروس نیز مقاوم بود.

دیوید مارتینز سرپرست این مطالعه خبر داد: چنین یافته‌هایی به ما در ساخت واکسنی جهانی برای مقابله با کروناویروس‌ها کمک می‌کند و ما می‌توانیم واکسنی برای ویروس‌هایی که از حیوانات به انسان منتقل نشده‌اند تولید کنیم و شاید بتوانیم از بروز سارس-کوو-۳ جلوگیری کنیم.