از بازار تا پاساژ/ تحلیلی درباره پاساژها

مرکز خرید یا پاساژ خرید درواقع گذرگاه‌هایی هستند که مغازه‌ها را درون خود جای می‌دهند. کارکرد مراکز خرید و پاساژهای امروزی همان کارکردی است که در گذشته بازارچه‌های سنتی و بازارهای قدیمی داشتند.

گسترش‌نیوز: در گذشته بازارهای سنتی، قلب زندگی مردم بود. هر بازار به چند بخش تقسیم می‌شد و در هر کدام از آنها تراکم مغازه‌های یک صنف بیشتر بود. این بخش‌ها در واقع گذرگاه‌های اصلی مسقفی بودند که در دل خود مغازه‌های متعددی جای داده بودند. به‌عنوان‌مثال از مهم‌ترین گذرگاه‌های اصلی مسقف بازار تهران که هنوز هم پابرجا است به بازار زرگرها، بازار کفاش‌ها، کبابی‌ها و... می‌توان اشاره کرد.

اما امروزه با توسعه شهرنشینی پاساژها و مراکز خرید جای بازارهای سنتی را گرفتند. پاساژهای امروزی درون یک ساختمان یا مجموعه‌ای از ساختمان‌ها قرار دارند و شامل فروشگاه‌های گوناگون و نسبتاً زیادی هستند. این فروشگاه‌ها با راهروهایی بعضاً عریض به هم متصل می‌شوند.

راهروهای یک پاساژ می‌تواند بن‌بست یا مرتبط با راهروهای دیگر باشد.

پاساژهای امروزی معمولاً چندطبقه بوده و راهروها در طبقات گوناگون بر روی هم قرار گرفته‌اند.

در طراحی مراکز خرید بزرگ امروزی از نورپردازی‌های خاصی استفاده می‌شود. چراکه این مراکز فراتر از مرکز خرید هستند و بسیاری از مردم برای گذراندن تعطیلات خود و تفریح به پاساژها می‌روند. به همین دلیل هم است که در پاساژهای امروزی به‌جز فروشگاه‌های متعدد و متنوع تعدادی کافی‌شاپ، رستوران، سینما و حتی فضای بازی برای کودکان طراحی می‌شود.

موضوع جالب دیگری که هم‌زمان با شکل‌گیری مراکز خرید امروزی جای خود را در فرهنگ‌عامه مردم بازکرده عنوان «پاساژگردی» است؛ یعنی رفتن به پاساژ برای گشت‌وگذار و گذراندن اوقات فراغت، در پاساژگردی معمولاً خریدی انجام نمی‌شود و مراکز خرید به جولانگاهی برای روابط اجتماعی و دیدارهای دوستانه تبدیل می‌شوند. بعضی از کارشناسان بر این باورند این پدیده یک معضل اجتماعی است چراکه افراد به اصطلاح پاساژگرد خریدی انجام نمی‌دهند و این موضوع در بلندمدت در کسب‌وکار مغازه‌های موجود در مراکز خرید آثار منفی بر جای می‌گذارد. اما عده‌ای هم معتقدند کم‌کاری نهادهای فرهنگی در تعریف برنامه‌های مفرح و سرگرم‌کننده برای مردم و کمبود اماکن فرهنگی به افزایش پدیده پاساژگردی دامن می‌زند. علی‌رغم همه این بحث‌ها در کلان‌شهرهایی مثل تهران شاهد روند روبه رشد ساخت پاساژها و مراکز خرید هستیم. مراکزی که می‌تواند سود خوب و قابل‌توجهی را نصیب سازندگان و مالکان خود کند.

جالب است بدانید در فهرست بزرگ‌ترین مرکزهای خرید دنیا، بر اساس فضای ساخت آن‌ها، نام چند مرکز خرید ایرانی به چشم می‌خورد؛ ایران مال، سیتی‌سنتر اصفهان و مجتمع خلیج‌فارس.

در ادامه هر یک از این مراکز خرید را مختصری معرفی می‌کنیم؛

ایران‌مال: ایران‌مال یا بازار بزرگ ایران بزرگ‌ترین مرکز خرید در جهان است. مرکز خریدی در غرب تهران با کاربری تجاری، تفریحی، فرهنگی و ورزشی که دارای ۲ هتل پنج ستاره است. این مرکز خرید دارای بخش‌های متعددی مثل باغ ماهان (باغ ایرانی)، شربت خانه، تالار آینه، بازار چارسوق، باغ کتاب و پردیس سینمایی است.

سیتی‌سنتر اصفهان: قلب شهر اصفهان یا سیتی‌سنتر اصفهان مجتمعی تجاری، تفریحی و توریستی در جنوب شهر اصفهان در ابتدای جاده اصفهان به شیراز است. این مجموعه دارای ۷ طبقه است. سیتی‌سنتر اصفهان دارای بخش‌هایی نظیر مجموعه سینمایی، سالن چندمنظوره، فود کورت و سالن‌های مختلف است.

مجتمع خلیج‌فارس: مجتمع تفریحی، توریستی و اقامتی خلیج‌فارس با ۵۰۰ هزار مترمربع زیربنا به‌عنوان نخستین مجتمع بزرگ در ایران در محور شمالی شیراز به سپیدان و در ابتدای ورودی شهر جدید صدرا واقع شده است. این مجتمع شامل بخش‌هایی مثل هتل پنج ستاره، پردیس سینمایی، شهربازی، سالن ورزشی، استخر، سونا و جکوزی است. شهربازی این مجموعه به‌عنوان بزرگ‌ترین و مدرن‌ترین شهربازی رو بسته ایران انتخاب شده است .