اجرای طرحی جدید در سبد سوخت خودرویی کشور

کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه بودجه، بندی مبنی بر افزوده شدن سوخت LPG به سبد سوخت کشور به این لایحه اضافه کرد.

در این بند آمده: "وزارتخانه‌های نفت و کشور موظفند امکان احداث جایگاه‌ها و زیر ساخت استفاده قانونمند از سوخت گازمایع ( LPG ) در ناوگان حمل‌ونقل با اولویت ناوگان عمومی و حمل بار را به کمک بخش‌های خصوصی و عمومی، تا سقف مجموع ۲ میلیون تن در سال فراهم کنند.

وزارت نفت از طریق شرکت‌های تابعه ذیربط مجاز به خرید گازمایع از کشورهای دیگر و یا تهاتر آن با بنزین و گازوییل از شرکت ملی نفت ایران و یا سایر شرکت‌های تابعه وزارت نفت می‌باشد و معادل وزنی گاز مایع خریداری یا تهاتر شده، نفت گاز یا بنزین صادر می‌نماید تمام عواید حاصل، به حساب شرکت تابعه ذیربط آن وزارت خانه واریز می‌گردد."

درحال‌حاضر روزانه حدود ۲۶ هزار تن گاز مایع در کشور تولید می‌شود که انرژی آن معادل روزانه ۳۶ میلیون لیتر بنزین است. از این میزان روزانه حدود ۶ هزار تن در بخش خانگی توزیع می‌شود و مابقی آن ۲۰ هزار تن (معادل حدود ۲۷ میلیون لیتر بنزین) قابلیت اضافه شدن به سبد سوخت خودرو را داراست.

محمد رضایی، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در این خصوص گفت: برای اضافه کردن این سوخت به سبد سوخت خودروها باید حداقل ۲ هزار جایگاه سوخت LPG در کشور تاسیس شود که هزینه تمام شده آن با توجه به مباحث ایمنی و هزینه بر بودن ذخیره‌سازی ال پی جی از جایگاه سوخت بنزین، بیشتر است.

به طور مثال جایگاهی که در پایانه بیهقی توسط پیمانکار ژاپنی ساخته شد، به دلیل استانداردهای بالا در بخش ایمنی، حدود ۴ میلیون دلار هزینه دربر داشت، این میزان برای جایگاههای دیگر حتی با احتساب کاهش استانداردها، از یک میلیون دلار، یعنی ۲۵ میلیارد تومان - بدون حساب زمین و انشعابات آب و برق و گاز - کمتر هزینه نخواهد شد که در واقع برای ساخت ۲ هزار جایگاه باید بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرد.

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تصریح کرد: چنانچه گاز مایع وارد سبد سوخت کشور شود، باید حداقل به اندازه سی روز ظرفیت ذخیره‌سازی برای آن در تمام نقاط کشور ایجاد شود؛ این نکته حایز اهمیت است که شرایط نگهداری ال پی جی نسبت به بنزین، نفت‌گاز و دیگر فرآورده‌ها متفاوت است و در مخازن کروی و تحت فشار ذخیره‌سازی می‌شود، که ساخت این مخازن بسیار هزینه بر است.

رضایی با بیان اینکه حمل‌ونقل گاز مایع نیز همانند ذخیره‌سازی آن، نسبت به فرآورده‌های نفتی دیگر بسیار دشوارتر و هزینه برتر است، گفت: در صورت اضافه شدن گاز مایع به سبد سوخت خودرو، بایستی کامیون‌های گازکش استاندارد به ناوگان حمل‌ونقل کشور اضافه شود.

بنابراین شاهد تردد روزانه این کامیون‌ها در سطح شهرها خواهیم بود که با توجه به اشتغالزا بودن این فرآورده در صورت بروز کوچکترین حادثه برای این نفتکش‌ها - حتی نفکش‌های استاندارد - خطرات جانی و مالی بسیاری در پی خواهد داشت.

وی افزود: یکی دیگر از چالش‌های جدی در استفاده از سوخت گاز مایع برای خودروها تولید خودروهای استاندارد ال پی جی سوز است؛ درحال‌حاضر استانداردی برای تبدیل خودروها به دوگانه سوزی ال پی جی و یا تولید کارخانه‌ای این خودروها وجود ندارد.

افزون بر این موارد ال پی جی نسبت به بنزین و سایر سوختها اشتعالزایی بالاتری دارد، از اینرو به منظور رعایت الزامات ایمنی در ساخت این خودروها هزینه تمام شده آن را به شدت افزایش می‌دهد و به سرمایه‌گذاری هنگفت در بخش خودروسازی نیاز دارد.

وی ادامه داد: همچنین برای ورود هرچه سریعتر ال پی جی به سبد سوخت علاوه بر تولید خودروهای کارخانه‌ای باید همزمان تبدیل خودروهای بنزین سوز به دوگانه سوز ال پی جی، در دست اقدام قرار گیرد که حداقل حدود سه میلیون خودرو با هزینه‌ای بالغ بر سی هزار میلیارد تومان را در برمیگیرد.

درحالی افزوده شدن سوخت LPG به سبد سوخت خودروهای کشور از سوی برخی فعالان انرژی و نمایندگان مجلس پیشنهاد می‌شود که درحال‌حاضر با گذشت حدود ۲ دهه از توسعه صنعت CNG در ایران، حدود ۲۵۰۰ جایگاه عرضه سوخت CNG و حدود ۴ میلیون خودروی دوگانه سوز در کشور فعالند و با زیرساخت‌های ایجاد شده، ظرفیت اسمی عرضه CNG به اندازه ۸ میلیون خودرو در کشور وجود دارد.

شورای عالی اقتصاد نیز آذرماه سال گذشته به استناد ماده ١٢ قانون رفع موانع تولید، مصوبه‌ای با عنوان «حمایت از تولید و تبدیل کارخانه‌ای و کارگاهی یک میلیون و ۴۶۰ هزار دستگاه خودروی تاکسی، ون (تاکسی)، وانت و مسافربر شخصی بنزینی به CNGسوز» را تصویب کرد که هم اکنون با تبدیل رایگان خودروهای عمومی به دوگانه سوز CNG، این طرح در حال اجرا است و به زودی قرار است با تبدیل با تسهیلات ۷۰ درصدی خودروهای شخصی فعال در ناوگان عمومی، اجرای این طرح در سال آینده نیز ادامه یاید.

حال مشخص نیست با وجود سرمایه‌گذاری دو دهه‌ای توسعه CNG در کشور و ظرفیت‌های مازاد این عرصه، چرا برخی نمایندگان مجلس به جای حمایت از توسعه CNG در ناوگان حمل‌ونقل عمومی، به دنبال جایگزینی سوخت LPG هستند که نیاز است سال‌ها در زمینه توسعه زیرساختهای آن هزینه شود؟