بازار مسکن در آستانه انفجار قیمتی؛ گرانی بزرگ خانه در راه است؟
سایه بحران‌ها و تنش‌های منطقه‌ای، رفتار سرمایه‌گذاران داخلی را تغییر داده است. در شرایطی که خطر درگیری نظامی یا تشدید بحران‌ها احساس می‌شود، بخش بزرگی از نقدینگی به جای گردش در بخش‌های تولید و ساخت‌وساز، به سمت بازارهایی مانند دلار، طلا و زمین‌های خام هدایت می‌شود تا ارزش دارایی‌ها در برابر ریسک‌ها حفظ شود. این روند می‌تواند سرعت سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی کشور را کاهش دهد و بازارهای مالی را نوسان‌پذیرتر کند.
سایه بحران‌های منطقه‌ای و نگرانی‌های ناشی از تنش‌های ژئوپلیتیکی، به طور مستقیم بر تصمیمات سرمایه‌گذاران داخلی تأثیر می‌گذارد. وقتی خطر درگیری نظامی یا تشدید تنش‌ها در همسایگی کشور احساس می‌شود، بخش بزرگی از نقدینگی موجود در اقتصاد، به جای گردش در چرخه تولید و ساخت‌وساز، به سمت بازارهای کم‌ریسک‌تر هدایت می‌شود. سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را در شکل‌هایی نگهداری کنند که در شرایط نااطمینانی، ارزش آن‌ها محفوظ بماند.
در چنین شرایطی، بازار دلار، طلا و زمین‌های خام جذابیت بیشتری پیدا می‌کنند و جریان پول از بخش‌های مولد اقتصادی خارج می‌شود. این جابه‌جایی نقدینگی، می‌تواند روند سرمایه‌گذاری در پروژه‌های صنعتی، ساختمانی و توسعه‌ای را کند کرده و اثرات منفی بلندمدت بر رشد اقتصادی داشته باشد.
همچنین، این تغییر رفتار سرمایه‌گذاران باعث افزایش نوسانات در بازارهای امن می‌شود و قیمت‌ها را در کوتاه‌مدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. از آنجایی که نقدینگی به جای تولید، به سمت دارایی‌های غیرمولد سوق پیدا می‌کند، اثر تورمی و فشار بر ارزش پول ملی نیز بیشتر می‌شود.
به طور کلی، نااطمینانی‌های منطقه‌ای، نه تنها ریسک سرمایه‌گذاری در داخل کشور را افزایش می‌دهد، بلکه مسیر توسعه اقتصادی را نیز پیچیده‌تر می‌کند و مدیریت منابع مالی و سیاست‌های اقتصادی را با چالش‌های جدید روبه‌رو می‌سازد.
افزایش قیمت مسکن را قطعی بدانیم؟
بازار مسکن ایران همواره در تقابل با تحولات بین‌المللی قرار داشته و ابزار‌هایی مانند تحریم‌های سازمان ملل یا مکانیسم ماشه اثرات عمیقی بر آن گذاشته‌اند. به گزارش الفباخبر، بازار مسکن ایران همواره در تقابل با تحولات بین‌المللی قرار داشته و ابزار‌هایی مانند تحریم‌های سازمان ملل یا مکانیسم ماشه اثرات عمیقی بر آن گذاشته‌اند.
این محدودیت‌ها موجب کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، افزایش هزینه واردات مصالح ساختمانی و کندی پروژه‌های عمرانی شده و به‌طور مستقیم توان خرید و توان ساخت خانه را کاهش داده‌اند.
حتی زمانی که تحریم‌ها به شکل رسمی اعمال نشده‌اند، تهدید‌های احتمالی کافی بوده تا بازار مسکن تحت فشار قرار گیرد.
سایه جنگ و نااطمینانی‌های منطقه‌ای نیز بر رفتار سرمایه‌گذاران داخلی تأثیرگذار است. در شرایطی که خطر درگیری نظامی یا تشدید تنش‌ها وجود دارد، نقدینگی از بخش تولید و ساخت‌وساز به سمت بازارهای امن‌تر مانند دلار، طلا و زمین‌های خام منتقل می‌شود. این رفتار باعث می‌شود قیمت خانه‌های موجود افزایش یابد و عرضه جدید با تأخیر مواجه شود، در حالی که تقاضا برای مسکن همچنان بالا است.
همچنین تحریم‌ها و تهدیدات بین‌المللی باعث اختلال در زنجیره تأمین مصالح و تجهیزات ساختمانی شده‌اند. بسیاری از کالا‌های مورد نیاز برای ساخت خانه، از سیمان گرفته تا تجهیزات برقی و فناوری‌های نوین، به‌صورت محدود وارد می‌شوند و این امر هزینه تمام‌شده پروژه‌ها را بالا می‌برد. افزایش هزینه ساخت مستقیم به افزایش قیمت فروش و اجاره در بازار منجر شده است و فشار بر مستأجران و خریداران اولی را افزایش می‌دهد.
در کنار اینها، اثر روانی تحریم‌ها و مکانیسم ماشه بر رفتار مردم و سرمایه‌گذاران داخلی قابل چشم‌پوشی نیست. ترس از کاهش ارزش پول ملی و تورم احتمالی موجب می‌شود مردم بخشی از پس‌انداز خود را به خرید مسکن یا زمین تبدیل کنند. این تقاضای اضطراری به شکل‌گیری حباب‌های قیمتی در بخش‌هایی از بازار منجر می‌شود که در کوتاه‌مدت قابل کنترل نیست.
سایه تحریم‌ها بر بازار مسکن ایران
در نهایت، بازار مسکن تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی قرار دارد و حتی تصمیمات داخلی بدون در نظر گرفتن این فشار‌ها کارآمدی محدودی خواهد داشت. سیاست‌های کنترل قیمت، تسهیلات ساخت و وام‌های حمایتی، اگرچه می‌توانند فشار را کاهش دهند، اما بدون مدیریت تأثیرات بین‌المللی و ایجاد ثبات اقتصادی بلندمدت، به‌تنهایی قادر به حل بحران مسکن نخواهند بود.
یک کارشناس بازار مسکن درباره وضعیت قیمت خانه در روز‌های آینده و تاثیر تحریم‌ها بر این بازار توضیح داد. فردین یزدانی، کارشناس مسکن، در گفتگویی تاثیر تحریم‌ها، مکانیسم ماشه و وضعیت بازار مسکن تا پایان سال را بررسی می‌کند.
او در پاسخ به این سوال که «اثر تحریم‌ها روی بازار مسکن چگونه است؟ آیا تحریم‌ها می‌تواند جهشی در قیمت‌ها ایجاد کنند؟» می‌گوید: در حال حاضر، اثر تحریم‌ها خاص نیست و تنها ممکن است رکود موجود در بازار مسکن کمی عمیق‌تر شود. بازار مسکن، پیش از این نیز در رکود بود و این رکود نسبتاً طولانی‌مدت بوده است. انتظار نمی‌رفت که بازار از این رکود خارج شود، بنابراین تنها اثری که می‌توان تصور کرد، عمیق‌تر شدن رکود است.
قدرت خرید کافی برای خرید مسکن وجود ندارد
او ادامه می‌دهد: برای بازگشت بازار به شرایط عادی، به فضای اطمینان‌بخشی نیاز داریم که ممکن است دو سال طول بکشد. تورم بالا و افزایش هزینه‌های ساخت نیز از دیگر عوامل محدودکننده هستند. قیمت‌ها دیگر قادر به رشد نیستند، زیرا با توان اقتصادی خانوار‌ها هماهنگ نیستند؛ بنابراین تقاضای واقعی بسیار پایین است و قدرت خرید کافی برای خرید مسکن وجود ندارد. تقاضای سرمایه‌ای هم به دلیل فضای نااطمینانی می‌توان گفت خیلی رشد نخواهد کرد.
یزدانی در پاسخ به این سوال که «مقایسه‌ای بین وضعیت کنونی و سال‌های ۹۰ و ۹۱ داشته باشیم. آیا تحریم‌های امروز مشابه آن زمان است؟» گفت: شرایط آن دوره متفاوت بود. در سال‌های ۹۰ و ۹۱، کشور درآمد نفتی قابل توجهی داشت و ذخایر مالی خوبی موجود بود. نقدینگی زیادی وارد اقتصاد شد، واردات کالا و خدمات گسترده بود و تورم به این شدت نبود و هزینه‌های خانوار محدود به اقلام ضروری نمی‌شد.
او همچنین بیان کرد: زمانی که در سال ۹۰ تحریم‌های سازمان ملل اعمال شد، مسیر تجارت خارجی سخت‌تر شد و منابع مالی موجود در کشور، جز ورود به بخش مسکن، راهی نداشتند. در نتیجه، جهش قیمت‌ها در بازار مسکن رخ داد و تولید هم تا حدی افزایش یافت.
یزدانی با تاکید بر تغییر شرایط امروز کشور نسبت به گذشته گفت:، اما الان آن شرایط وجود ندارد؛ منابع مالی کافی نیست، تورم چندین سال است در حد بالاست و خانوار‌ها توان خرید کافی ندارند؛ بنابراین احتمال جهش قیمت‌ها بسیار ضعیف است و مشابه آن دوره تکرار نخواهد شد، مگر اتفاق غیرمنتظره‌ای رخ دهد.
