حمایت ویژه مجلس از دهک های ۱ تا ۳؛ مسکن کارگری با نقشه جدید نهایی می‌شود
تأمین مسکن کارگری نه‌تنها یک مطالبه صنفی، بلکه ضرورتی ملی برای حفظ نیروی انسانی، کاهش نابرابری و تقویت تولید است. بی‌توجهی به این حوزه، پیامدهایی فراتر از بحران معیشتی دارد و می‌تواند به تضعیف بنیان‌های اقتصادی و اجتماعی کشور منجر شود.
در شرایطی که تورم افسارگسیخته، هزینه‌های زندگی را به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش داده، کارگران با درآمدهای ثابت و حداقلی، بیش از هر گروه دیگری در معرض آسیب‌های اقتصادی قرار دارند.
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های این قشر، تأمین مسکن مناسب است؛ نیازی که سال‌هاست در سایه سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد و بی‌توجهی ساختاری باقی مانده است. خانه‌دار شدن برای کارگران، دیگر یک آرزو نیست، بلکه به یک بحران بدل شده که نیازمند مداخله فوری دولت است.
بر اساس تفاهم‌نامه‌های اخیر میان وزارت تعاون و وزارت راه و شهرسازی، مقرر شده واحدهای صنعتی که بخشی از هزینه ساخت مسکن کارگری را تأمین کنند، از زمین‌های دولتی بهره‌مند شوند.
این اقدام اگرچه مثبت است، اما کافی نیست. دولت باید نقش فعال‌تری در تأمین مالی، تسهیل فرآیند ساخت، و نظارت بر کیفیت پروژه‌ها ایفا کند. ورود بخش خصوصی نیز می‌تواند به کاهش بار مالی دولت کمک کند، اما بدون سیاست‌گذاری دقیق، ممکن است به سوداگری جدیدی در بازار مسکن منجر شود.
خانه‌دار شدن کارگران؛ گام اول در مسیر عدالت اجتماعی
از سوی دیگر، نبود مسکن مناسب برای کارگران، پیامدهای اجتماعی گسترده‌ای دارد. سکونت در مناطق حاشیه‌ای، دوری از محل کار، و نبود امکانات رفاهی، موجب فرسایش جسمی و روانی نیروی کار می‌شود. این وضعیت نه‌تنها بهره‌وری را کاهش می‌دهد، بلکه به نارضایتی عمومی، مهاجرت‌های ناخواسته و گسترش آسیب‌های اجتماعی دامن می‌زند. مسکن کارگری باید به‌عنوان بخشی از سیاست‌های رفاهی و توسعه پایدار دیده شود، نه صرفاً یک امتیاز صنفی.
تأمین مسکن در نزدیکی محل کار، علاوه بر بهبود کیفیت زندگی کارگران، به کاهش ترافیک شهری، صرفه‌جویی در زمان و انرژی، و ارتقای ایمنی محیط کار کمک می‌کند.
این طرح‌ها می‌توانند به بازآرایی فضایی شهرها نیز کمک کنند و از تمرکز جمعیت در مناطق مرکزی بکاهند. در تهران، روزانه هزاران کارگر مجبورند مسیرهای طولانی را طی کنند تا به محل کار برسند؛ خانه‌دار شدن در جوار محل کار، می‌تواند این الگوی ناکارآمد را اصلاح کند.
دولت باید با نگاه بلندمدت، مسکن کارگری را به‌عنوان بخشی از سیاست‌های تثبیت نیروی انسانی در مناطق صنعتی در نظر بگیرد. استان‌هایی مانند مرکزی، اصفهان و خوزستان که قطب‌های تولید کشور هستند، نیازمند برنامه‌ریزی ویژه در این حوزه‌اند. اگر کارگر احساس امنیت و آرامش در زندگی شخصی نداشته باشد، نمی‌توان انتظار داشت که در محیط کار با انگیزه و بهره‌وری بالا فعالیت کند.
همچنین، افزایش حق مسکن در حقوق ماهانه کارگران باید با واقعیت‌های تورمی هماهنگ شود. در حالی‌که اجاره‌بها و قیمت مسکن به‌طور مداوم افزایش یافته، حق مسکن در فیش حقوقی کارگران تقریباً ثابت مانده است. این ناترازی، فشار مضاعفی بر معیشت کارگران وارد کرده و موجب شده بسیاری از آن‌ها به مشاغل دوم یا اضافه‌کاری‌های فرسایشی روی بیاورند.
خانه‌دار شدن کارگران و کاهش ترافیک شهری؛ اثرات مثبت طرح مسکن کارگری
عضو کمیسیون عمران مجلس، خانه‌دار شدن کارگران را از مزایای طرح ملی مسکن کارگری برشمرد و گفت: خانه‌دار شدن و کاهش ترافیک شهری از جمله اثرات مثبت طرح مسکن کارگری است؛ روزانه هزاران کارگر از نقاط مختلف شهر مثلا در تهران باید بین محل سکونت و محل کار جابه‌جا می‌شوند. بنابراین این طرح می‌تواند در حوزه حمل‌ونقل و صرفه‌جویی زمانی و انرژی بسیار مؤثر باشد.
عباس صوفی درباره طرح ملی مسکن کارگری وزارت، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گفت: بحث مسکن کارگری موضوع بسیار مهم است که برای رفع این مشکل، طرح ساخت واحدهای مسکونی در جوار محل کار کارگران مطرح شده است.
این عضو کمیسیون عمران با برشمردن مزایا و معافیت طرح مسکن کارگری، گفت: خانه‌دار شدن و کاهش ترافیک شهری از جمله اثرات مثبت طرح مسکن کارگری است؛ روزانه هزاران کارگر از نقاط مختلف شهر مثلا در تهران باید بین محل سکونت و محل کار جابه‌جا می‌شوند. بنابراین این طرح می‌تواند در حوزه حمل‌ونقل و صرفه‌جویی زمانی و انرژی بسیار مؤثر باشد.
کارگران و خانواده‌هایشان تنها به سرپناه نیاز ندارند
وی بیان کرد: در کنار مزایای مثبت طرح مسکن کارگری، باید به یک نکته مهم هم توجه شود که کارگران و خانواده‌هایشان تنها به سرپناه نیاز ندارند بلکه زندگی اجتماعی و فرهنگی هم بخش مهمی از زیست آن‌هاست. خانواده‌ها نیازهایی دارند از جمله پارک، فرهنگسرا، فضاهای اجتماعی، ورزشی، مدرسه و مراکز خرید دارند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: نباید صرفا به دنبال ساخت خانه کارگری بود بلکه باید فضاهای مسکونی برای کارگران ساخت که از استانداردهای لازم برخوردار بوده و در عین حال به مباحث اجتماعی هم توجه شود؛ جایی که خانواده‌ها بتوانند با آرامش زندگی کنند، کودکانشان مدرسه بروند، فضاهای تفریحی و فرهنگی وجود داشته باشد و کیفیت زندگی در آن‌ها حفظ شود.
صوفی با استقبال از طرح وزارت کار درباره مسکن کارگری، گفت: باید در اجرای این طرح الزامات اجتماعی هم رعایت شود تا وقتی پدر خانواده در کارخانه مشغول به کار است، همسر و فرزندان او هم در محیطی امن، پویا و دارای امکانات اجتماعی مناسب زندگی کنند. هدف ما نباید فقط ساخت چند واحد مسکن در کنار کارخانه باشد، بلکه باید هدف ایجاد محیطی با امکانات کافی برای کارگران و خانواده آن‌ها باشد.
