چین پایش را از نفت ایران عقب کشید

ذخیره‌سازی نفت خام روی دریا، استراتژی رایجی برای کشورهای نفت‌خیز در شرایط عدم اطمینان از فروش است. ایران به دلیل فشارهای ژئوپلیتیکی، از جمله جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و تحریم‌های شدید آمریکا، مجبور به افزایش ذخایر شناور خود شده است. طبق گزارش کپلر، حجم نفت ذخیره‌شده ایران در دریا تا اوایل اوت ۲۰۲۵ به ۳۳.۴ میلیون بشکه رسیده که بالاترین رقم از سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود.

تأثیر تحریم‌های آمریکا بر صادرات نفت ایران

بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و اعمال تحریم‌های جدید علیه تجار، پالایشگاه‌ها و زیرساخت‌های مرتبط با نفت ایران، جریان صادرات به چین را مختل کرده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا در بهار ۲۰۲۵ سه پالایشگاه در استان شاندونگ چین را تحریم کرد، که منجر به کاهش خرید نفت ایران توسط پالایشگاه‌های بزرگ‌تر چینی شد. داده‌های کپلر نشان می‌دهد که ذخایر شناور ایران از ۹ میلیون بشکه در ژانویه به ۳۳.۴ میلیون بشکه در اوت ۲۰۲۵ افزایش یافته است.

کاهش واردات نفت ایران توسط چین

چین، بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران، در ماه‌های اخیر به دلیل نگرانی از تحریم‌های آمریکا محتاط‌تر شده است. طبق گزارش اویل‌پرایس، واردات نفت ایران به چین از میانگین ۱.۵ میلیون بشکه در روز در ژانویه تا مارس ۲۰۲۵، به ۱.۱ میلیون بشکه در روز در ژوئیه کاهش یافت. این کاهش با افزایش ذخایر شناور در تنگه مالاکا همزمان شده است، جایی که ایران نفت خود را در نزدیکی بنادر لینگی و تانجونگ پله‌پاس ذخیره می‌کند.

واکنش ایران به گزارش‌ها و استراتژی ذخیره‌سازی

محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت ایران، در گفت‌وگو با ایلنا ادعاهای مربوط به انباشت ۴۰ میلیون بشکه نفت شناور را تکذیب کرد و گفت: «ما اساساً نفتی که نتوانیم بفروشیم، نداریم.» با این حال، داده‌های شرکت‌های رهگیری مانند کپلر و ورتکسا تأیید می‌کنند که حدود ۳۳ میلیون بشکه نفت ایران روی آب ذخیره شده است. ایران با نزدیک‌تر کردن این ذخایر به چین، زمان تحویل را از ۲۰ روز (از جزیره خارگ) به ۷ تا ۸ روز (از سنگاپور) کاهش داده تا جذابیت خرید را افزایش دهد.

نقش تنگه مالاکا و چالش‌های مالزی

اکثر نفتکش‌های حامل نفت ایران در آب‌های سرزمینی سنگاپور و مالزی متمرکز شده‌اند، که هاب‌های اصلی انتقال کشتی به کشتی هستند. این استراتژی به ایران امکان می‌دهد تا نفت را با تخفیف‌های قابل توجه (۳.۵ تا ۴ دلار کمتر از برنت در ژوئیه ۲۰۲۵) عرضه کند. با این حال، این انباشت مالزی را در موقعیت حساس ژئوپلیتیکی قرار داده، زیرا آمریکا تهدید کرده که کشورهای تسهیل‌کننده دور زدن تحریم‌ها ممکن است با تعرفه مواجه شوند.

تنوع‌بخشی چین به منابع نفتی

چین در پاسخ به فشارهای تحریمی، به دنبال تنوع‌بخشی به منابع نفتی خود است. در ژوئیه ۲۰۲۵، واردات نفت روسیه به چین به بیش از ۹۰۰ هزار بشکه در روز رسید، که ۳۰ درصد بیشتر از مارس و بالاترین میزان در چهار ماه گذشته بود. این تغییر نشان‌دهنده تلاش چین برای کاهش وابستگی به نفت ایران و مدیریت ریسک‌های تحریمی است.

جذابیت نفت ارزان ایران

با وجود کاهش تقاضا، تخفیف‌های عمیق نفت ایران (از ۰.۸۰ دلار کمتر از برنت در مارس به ۳.۵ تا ۴ دلار در ژوئیه) همچنان برای پالایشگاه‌های کوچک چینی جذاب است. اویل‌پرایس پیش‌بینی می‌کند که این تخفیف‌ها ممکن است خریداران را به رغم ریسک‌های تحریمی ترغیب به خرید کند، به‌ویژه برای پالایشگاه‌هایی که به دنبال حاشیه سود بالاتر هستند.

ابهام در آمار ذخایر شناور

برخی گزارش‌ها به اشتباه ادعا کرده‌اند که ۱۲۰ میلیون بشکه نفت ایران روی آب سرگردان است. این رقم شامل نفت در حال انتقال به مقاصد نیز می‌شود و دقیق نیست. طبق داده‌های کپلر، حدود ۳۳ میلیون بشکه نفت ایران به دلیل نبود مشتری در دریا ذخیره شده است، و باقی حجم در مسیر انتقال قرار دارد. این تمایز نشان می‌دهد که اظهارات وزیر نفت ایران درباره نبود نفت بدون مشتری با داده‌های بین‌المللی همخوانی ندارد.