دوست آمریکا آب پاکی را روی دست ایران ریخت
پس از پایان جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، بازار مسکن کشور با شوکی عمیق و نابسامانی کم‌سابقه مواجه شد. افزایش ناگهانی نرخ ارز، تشدید نااطمینانی اقتصادی و خروج بخشی از سرمایه‌گذاران از پروژه‌های ساختمانی، موجب توقف یا کندی در روند ساخت‌وساز شد و بر التهابات قیمتی دامن زد. در این میان، کاهش شدید قدرت خرید خانوارها، مهاجرت معکوس به حاشیه شهرها و هجوم به بازار اجاره، فشار مضاعفی بر دهک‌های پایین وارد کرده است. نبود سیاست‌های حمایتی فوری و فقدان زیرساخت‌های مقابله با بحران، وضعیت بازار را بیش از پیش بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی کرده است.
گسترش نیوز: اختلاف چشمگیر میان مدت‌زمان انتظار برای خانه‌دار شدن در ایران و عمان، تصویری روشن از بحران ساختاری در بازار مسکن کشور ارائه می‌دهد.
آمارها نشان می‌دهند که یک شهروند عمانی، با سطح درآمد و قیمت‌های فعلی، تنها طی دو سال قادر به خرید یک واحد مسکونی است، در حالی که این روند برای یک ایرانی به‌طور میانگین بیش از یک قرن و نیم به طول می‌انجامد. این تفاوت فاحش نه‌تنها ناشی از نابرابری در سطح درآمدهاست، بلکه به شکاف‌های عمیق‌تری در سیاست‌گذاری، حمایت‌های دولتی و ساختارهای اقتصادی بازمی‌گردد.
در عمان، سیاست‌های حمایتی دولت، تسهیل در ارائه وام‌های مسکن، کنترل قیمت زمین، و نظارت کارآمد بر ساخت‌وساز، موجب شده بازار مسکن در دسترس اکثریت جامعه باشد. از سوی دیگر، برنامه‌ریزی شهری منظم و سرمایه‌گذاری هدفمند در زیرساخت‌ها باعث شده قیمت مسکن در سطحی متعادل باقی بماند. دولت عمان با اتخاذ سیاست‌هایی پیشگیرانه، مانع از ورود سفته‌بازی به بازار ملک شده و بازار را به سمت تأمین نیاز مصرفی خانوار هدایت کرده است.
در مقابل، بازار مسکن در ایران سال‌هاست که از مسیر تعادل خارج شده است. تورم مزمن، رشد بی‌رویه قیمت زمین، و غلبه نگاه سرمایه‌ای و سوداگرانه بر بخش مسکن، آن را از کالای مصرفی به کالایی سرمایه‌ای و انحصاری تبدیل کرده است. فقدان سیاست‌های حمایتی کارآمد برای اقشار کم‌درآمد، محدودیت وام‌های مسکن، و ناکارآمدی در عرضه واحدهای متناسب با توان مالی خانوارها، موجب شده مسکن به رؤیایی دور از دسترس برای بخش بزرگی از جامعه بدل شود.
بحران مسکن در ایران فقط یک مسئله اقتصادی نیست، بلکه به مسئله‌ای اجتماعی و حتی امنیتی تبدیل شده است. ناتوانی جوانان در تأمین سرپناه، تأخیر در ازدواج، مهاجرت گسترده از کلانشهرها، و گسترش سکونت‌گاه‌های غیررسمی از جمله پیامدهای جدی این وضعیت است. این بحران رفته‌رفته لایه‌های مختلف جامعه را تحت فشار قرار داده و شکاف طبقاتی را بیش از پیش عمیق کرده است.
در نهایت، مقایسه با کشوری مانند عمان، که از نظر منابع درآمدی، جمعیت و شرایط اقلیمی قابل قیاس نیست، نشان‌دهنده آن است که مسئله مسکن در ایران بیش از آن‌که به محدودیت منابع مرتبط باشد، نتیجه مستقیم سوءمدیریت، بی‌برنامگی، و عدم اجرای سیاست‌های حمایتی مؤثر است. بازگشت تعادل به بازار مسکن در گروی بازتعریف نقش دولت، مقابله با سوداگری، و طراحی نظام جامع تأمین مسکن است که نیازمند اراده‌ای جدی و تغییر نگرش در سطوح کلان حاکمیتی است.
گسترش نیوز در این راستا، گفتگویی با کارشناس حوزه مسکن و شهرسازی انجام داده است که در ادامه می خوانید.
زیرساخت‌هایی که در ایران پوسید و در عمان شکوفا شد
ناصر چمنی در خصوص مشکلات عظیم خرید خانه در ایران بر خلاف بسیاری از کشورهای همسایه گفت: در سال‌های گذشته، سفرهایی به کشور عمان داشتم و فرصت آن را یافتم تا از نزدیک با ساختار اقتصادی و اجتماعی این کشور آشنا شوم. تفاوت‌های چشمگیری میان مسیر توسعه عمان و وضعیت فعلی ایران به‌چشم می‌خورد، تفاوت‌هایی که برخلاف گذشته نه‌چندان دور، امروز به شکاف عمیق تبدیل شده‌اند.
او ادامه داد: روزگاری ایران از نظر اقتصادی، زیرساختی و منابع انسانی، گام‌هایی بلندتر از عمان برداشته بود؛ اما روندی پیچیده از تصمیمات اشتباه، بی‌ثباتی سیاسی و ناکارآمدی مدیریتی باعث شد که آنچه در گذشته برتری بی‌چون‌وچرای ما محسوب می‌شد، امروز به یک حسرت تاریخی بدل شود.
چمنی افزود: در سال‌هایی که دولت عمان با برنامه‌ریزی دقیق و واقع‌گرایانه، زیرساخت‌های اقتصاد کلان خود را ترمیم می‌کرد و به رفاه اجتماعی شهروندانش می‌اندیشید، ما درگیر تصمیماتی شدیم که نه‌تنها از ظرفیت‌های غنی کشور بهره نگرفت، بلکه منابع ارزشمند نفت، طلا، مس و زمین‌های حاصلخیز نیز نتوانستند گرهی از زندگی مردم باز کنند.
وی تاکید کرد: فاصله روزافزون میان درآمد و هزینه، افزایش شکاف طبقاتی، و رویای دور از دسترس خانه‌دار شدن برای بسیاری از شهروندان، نتیجه سیاست‌هایی است که عدالت اقتصادی را به حاشیه رانده‌اند. حال آن‌که عمان، با منابعی کمتر از ما، موفق شده ساختاری شفاف و قابل اعتماد بنا کند که خروجی آن، امید و ثبات اقتصادی است.
دو سال پس‌انداز برای خانه در عمان؛ یک قرن و نیم در ایران!
کارشناس حوزه مسکن در ادامه به گسترش نیوز گفت: ایران سرشار از ظرفیت‌های طبیعی، انسانی و استراتژیک است، اما در عمل، این داشته‌ها نتوانسته‌اند رفاه واقعی برای مردم به ارمغان بیاورند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که زمان انتظار برای خرید خانه در ایران به طرز باورنکردنی به ۱۵۲ سال رسیده است؛ عددی که خود به‌تنهایی گویای عمق بحران در بازار مسکن و ساختار اقتصادی کشور است. در جامعه‌ای که بیش از نیمی از جمعیت آن را طبقات فرودست و کارگران تشکیل می‌دهند، چنین فشار اقتصادی، نه‌تنها تأمین حداقل‌های زندگی را دشوار ساخته، بلکه بنیان خانواده، ازدواج و آینده‌نگری را نیز به چالش کشیده است.
چمنی یادآور شد: آنچه امروز عمان را از ایران متمایز کرده، نه فقط برخورداری از منابع، بلکه نحوه مدیریت و استفاده از آن‌هاست. دولت عمان ابتدا بنیان‌های اقتصادی را سامان داد، از تکیه مطلق بر نفت فاصله گرفت، ساختار اداری خود را شفاف کرد و سپس به حوزه‌هایی چون مسکن پرداخت. در نتیجه، اکنون یک شهروند عمانی می‌تواند با پس‌انداز دو سال درآمد خود خانه‌ای تهیه کند، در حالی‌که در ایران، خانه‌دار شدن به رؤیایی تقریباً دست‌نیافتنی تبدیل شده است. این در حالی است که ما، با ظرفیت‌هایی بسیار بیشتر، از چنین دستاوردی محروم مانده‌ایم.
او در پایان اضافه کرد: در نهایت، تفاوت فاحش بین ایران و عمان در زمینه رفاه اجتماعی و دسترسی به مسکن، نه‌به‌دلیل کمبود منابع، بلکه ناشی از نوع نگاه و اراده حاکمیت‌ها در مدیریت منابع و احترام به حقوق مردم است. امروز نه‌تنها باید از تجربه عمان آموخت، بلکه باید جسارت بازنگری در مسیر طی‌شده را داشت؛ مسیری که اگر همچنان با چشم بستن بر واقعیت‌ها ادامه یابد، نه‌تنها امید به خانه‌دار شدن را از جوانان خواهد گرفت، بلکه پیامدهای سنگینی برای انسجام اجتماعی و آینده کشور به‌دنبال خواهد داشت.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه مسکن و آخرین تحولات در بازار اجاره، سرویس راه و مسکن پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین
فقط گوش به فرمان رهبری معظم انقلاب اسلامی ایران باشید
ما هم در کنار شما هستیم برای مقابله با هرگونه اقدام علیه امنیت ملی ایران
ما هم گوش به فرمان رهبری معظم انقلاب اسلامی ایران هستیم .