بمب در همسایگی خانه‌ها | زنگ خطر برای شهروندان به صدا درآمد
از سال ۱۳۹۱ تاکنون، شهرداران شهرهای کشور مسئول بودند تا برای محافظت از شهرها در برابر تهدیدات غیرطبیعی، مانند حملات نظامی یا حوادث عمدی، دست‌کم پنج نوع ضابطه پدافندی را در فرآیند توسعه شهری و صدور مجوزهای ساختوساز لحاظ کنند. با این حال، تاکنون هیچ گزارش شفافی درباره اینکه این الزامات تا چه حد اجرا شده‌اند، منتشر نشده است. اکنون و در پی حملات اخیر رژیم صهیونیستی به مناطق شهری، رئیس شورای عالی شهرسازی و معماری در نشست اخیر شورا از مدیران و متولیان تدوین مقررات ساختمانی خواسته است تا مفاد پدافند غیرعامل را که جزو وظایف قانونی‌شان محسوب می‌شود، بی‌کم‌وکاست اجرا کرده و از حالت تئوری خارج کنند.
روز دوشنبه، جلسه تازه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور به ریاست وزیر راه و شهرسازی در ساختمان مرکزی این وزارتخانه برگزار شد. طبق روال معمول، دستور کار جلسه بررسی طرح جامع یکی از شهرهای کشور برای طی مراحل تصویب بود. اما در جریان این نشست، و در واکنش به حملات اخیر رژیم صهیونیستی به برخی مناطق شهری ایران، رئیس شورا از این موقعیت بهره گرفت و بار دیگر مسئولان را نسبت به اجرای کامل «مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان» که به الزامات پدافند غیرعامل مربوط می‌شود، متذکر شد و بر اهمیت اجرای دقیق این ضوابط تأکید کرد.
این مبحث از مجموعه مباحث مقررات ملی ساختمان، «پدافند غیرعامل» نام دارد و محتوای آن در دو حوزه شهرسازی و معماری، به ترتیب از «نویسندگان طرح‌‌‌‌های جامع و تفصیلی شهرها و همچنین شهرداران» و «سازنده‌‌‌‌های ساختمان‌‌‌‌های مسکونی و غیرمسکونی» می‌‌‌‌خواهد، «شهرهای کشور را به گونه‌‌‌‌ای توسعه دهند که ایمنی لازم در برابر تهدیدهای حملات نظامی دشمن را داشته باشند.»
پدافندغیرعامل مجموعه‌‌‌‌ای از اقدامات غیرمسلحانه است که به‌کارگیری آنها موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌‌‌‌پذیری، ارتقای پایداری ملی، تداوم فعالیت‌‌‌‌های ضروری و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدها و اقدامات نظامی دشمن می‌شود.
آنچه در این چارچوب لازم است حین تدوین طرح جامع و تفصیلی شهرها در نظر گرفته شود و به تبع اجرای این طرح‌‌‌‌ها به عنوان ضوابط بالادست صدور پروانه ساختمانی از سوی شهرداران جدی گرفته شود، شامل «۵ نوع مقررات ویژه شهرهای پدافندی» است.
رئیس شورای عالی شهرسازی در جلسه اخیر شورا فقط به دو مورد از ضوابط مورد نیاز برای «تبدیل شهرها به مناطقی که پدافند غیرعامل در آنها رعایت شده است» اشاره کرد که شامل «کنار هم قرار نگرفتن مناطق مسکونی و مراکز پرخطر» و «در نظر گرفتن پناهگاه در محله‌‌‌‌های دارای ساختمان‌‌‌‌های بلندمرتبه» بود.
اما بر اساس بررسی‌‌‌‌های اخیر، در صفحه ۱۷ از کتاب ۱۲۷ صفحه‌‌‌‌ای مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان آمده است: در طراحی شهرها برای ایجاد بستر مناسب استقرار ساختمان‌‌‌‌های دارای الزامات پدافند غیرعامل، حصول به یکسری اهداف در راستای حفظ جان مردم، تداوم بی‌‌‌‌وقفه فعالیت‌‌‌‌های ضروری و کاهش آسیب‌‌‌‌پذیری شهرها توسط مهندسین شهرساز الزامی است.
طرح‌‌‌‌های جامع و تفصیلی شهرها چه برای تصویب «تاسیس شهر جدید» و چه برای «به‌‌‌‌روزرسانی طرح‌‌‌‌های شهرهای موجود کشور»، چنانچه ضامن «شهر پدافندی» باشد، باید ۵ موضوع را در خود داشته باشد.
اولین گام برای ارتقا سطح پدافندغیرعامل یک شهر تا حد متعارف، «تعیین کاربری زمین به میزان لازم برای پناهگاه عمومی، آن هم به صورت چندعملکردی» است. پناهگاه عمومی در مواقع حملات نظامی دشمن، می‌تواند محل استقرار امن شهروندان باشد.
غفلت از پدافند غیرعامل زیر ذره‌بین شورا
گام بعدی برای این منظور، «پراکندگی و پخشایش مناسب جمعیت، تاسیسات و مراکز حیاتی و حساس در مناطق شهر» است. تراکم بیش‌‌‌‌از اندازه جمعیت در یک منطقه یا بارگذاری مراکز حیاتی در نقطه یا محدوده‌‌‌‌ای خاص از شهر، نقض این مورد از مقررات «شهرهای تاب‌‌‌‌آور در تهدیدات» است.
سومین مقررات ویژه «شهر پدافندی»، ایجاد پدافندغیرعامل طبیعی با استفاده از ظرفیت فضاهای عمومی و سبز در شهر است. فضاهای عمومی و پارک‌‌‌‌های شهری می‌توانند به گونه‌‌‌‌ای طراحی یا بازتعریف شوند که در شرایط تهدید نظامی دشمن، قابلیت «اسکان موقت، امداد و درمان حادثه‌‌‌‌دیدگان» را داشته باشند.
احتراز کامل از استقرار کاربری‌‌‌‌های با پیامد انفجاری و در مراکز جمعیتی، نظیر پمپ بنزین، منابع سوختی و انبارهای شیمیایی نیز تکلیف دیگر مدیران طراح شهرها و تدوین ضوابط ساختوساز است. همچنین در اطراف کاربری‌‌‌‌های مورد هدف راهبردی دشمن در شهرها نیز باید «تمهیدات پدافندی» در نظر گرفته شود تا «سطح لازم برای در امان‌‌‌‌ماندن این کاربری‌‌‌‌ها از حملات» ایجاد شده و پایدار بماند.
دوشنبه گذشته، وزیر راه و شهرسازی در جلسه شورای عالی شهرسازی به تمامی اعضای شورا و کمیته‌‌‌‌های فنی شورا توصیه کرد: در تهیه طرح‌‌‌‌های جامع، ملاحظات پدافند غیرعامل رعایت شود و دقت لازم انجام شود تا مراکز جمعیتی و مسکونی در کنار مراکز پرخطر نباشد. او همچنین خواست، فرآیند ساختوساز در ساختمان‌‌‌‌های بلند بازنگری شود و موضوعاتی مانند پناهگاه و حفظ امنیت مردم در نظر گرفته شود.
ارسال نظر