مهاجرین فرصت یا تهدید؟ / چه کشورهایی مهاجرت پذیر ترند؟

چالش یا فرصت بودن مهاجرت به عواملی چون علل و نوع مهاجرت، شدت مهاجرت، نگرش جامعۀ میزبان دربارۀ مهاجرت و شخص مهاجر، نحوۀ مدیریت مهاجرت، مکان و زمان مهاجرت بستگی دارد و بحث اساسی این است که دربارۀ موضوع مهاجرت باید در ابتدا پدیدۀ مهاجرت بین‌المللی را درک کرد و وضعیت و ویژگی‌های مهاجرین خارجی را شناخت.

در همه کشورها، بحث مهاجرت مسئله ای پرمناقشه است که طرف‌داران و مخالفان خود را دارد و این نشان دهندۀ پیچیدگی موضوع مهاجرت است. یکی از موضوعات مهم درباره مهاجرت در ایران، افزایش تعداد زنان در میان مهاجران است که به ایجاد تغییرات جدید در جنسیت و نسل مهاجران منجر شده است و باعث ایجاد شکاف‌های جنسیتی و نسلی بین خانواده‌های مهاجرین شده است.

باید توجه کرد که مهاجرت، تأثیر جمعیتی چشمگیری را به‌جای می‌گذارد. این تأثیر نه‌تنها به واسطه افزایش جمعیت خود مهاجران مشهود است، بلکه باعث تغییر در ساختار سنی جامعه میزبان نیز می‌شود. به طور کلی، مهاجران تمایل بیشتری به تجمع در گروه‌های سنی جوان‌تر و اشتغال فعال‌تر از نیروهای بومی دارند. این واقعیت باعث کاهش نسبت وابستگی یا بار تکفل جمعیتی در جامعه میزبان می‌شود.

ضمن اینکه مهاجران همواره با مهارت‌ها و استعدادهای خود وارد کشور جدید می‌شوند، بنابراین منطقی است که به افزایش سرمایه انسانی در کشور مقصد کمک کنند. و ناگفته نماند که منابع انسانی مهمترین سرمایه هر کشوری محسوب می‌شود. اگر دقت کنیم، متوجه می شویم که نیروهای ماهر و متخصص تمایل به مهاجرت دارند و معمولا این نیروها موجب رشد و شکوفایی در کشور می شوند. بیشتر افرادی که مهاجرت می کنند، معمولاً از کشورهای ضعیف تر به کشورهای مرفه تر و مدرن تر اقدام می‌کنند. اشتغال به‌ویژه برای مهاجران، تنها عامل مهم تعیین‌کننده مشارکت آنها هزینه‌های عمومی و مالیاتی است. به همین دلیل، افزایش میزان اشتغال مهاجران نسبت به مردم بومی، می‌تواند باعث افزایش میزان درآمدهای مالیاتی دولت ها در کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه شود. از این نظر، تأثیر ۵/۰درصد مهاجران به وجود خواهد آمد. علاوه بر اینکه این امر می‌تواند بسیاری از افراد را قادر سازد تا به آرزوهایی که منجر به مهاجرت آن‌ها شده است، دست یابند. به‌عنوان مثال، بیشتر مهاجران مهاجرت خود را به‌دنبال دریافت خدمات تأمین اجتماعی نمی‌کنند؛ بلکه به‌دنبال دستیابی به شغل بهتر، درآمد بیشتر و زندگی بهتر برای خود و خانواده‌شان هستند. به همین دلیل، باید به اقداماتی که در زمینه یکپارچه‌سازی مهاجران صورت می‌گیرد، از دید سرمایه‌گذاری نگاه کرد و نه به عنوان یک هزینه اضافی که بر جامعه تحمیل می‌شود.

مفهوم ادغام اقتصادی پناهجو چیست؟

وقتی پناه‌جو وارد یک کشور می‌شود، کشور میزبان موظف است هزینه‌های بررسی تقاضای پناهندگی، اسکان، تغذیه، بهداشت و آموزش او را پوشش دهد. این اقدامات موجب افزایش تقاضا در کشور می‌شود. به عبارت دیگر، نیاز به تولید بیشتر کالا و خدمات در کشور افزایش می‌یابد که به طور نهایی ارزش کارکنان بومی را افزایش می‌دهد. این افزایش درآمد می‌تواند فشارهای منفی ناشی از کاهش دستمزد و تورم که احتمالاً به دلیل ورود پناه‌جو به بازار کار پیش آمده است، جبران شود.

برخورداری از ادغام اقتصادی پناهجو بسته به قوانین و مقررات کشورهای مختلف ممکن است تا دو سال طول بکشد. پناهجوها ممکن است در فرآیند جستجوی شغل با مشکلاتی روبه‌رو شوند و نسبت به کارگران بومی، در وضعیت بدتری قرار بگیرند. برای رفع این مشکلات، لازم است پناهجوها در یافتن شغل مناسب حمایت شوند، از جمله نزدیک کردن محل سکونت به محل کار، ایجاد انعطاف بیشتر در بازار کار، آموزش زبان و آموزش‌های تخصصی. ادغام اقتصادی پناهجو در نهایت می‌تواند باعث تضمین ثبات مالی کشور میزبان شود و به حل برخی از مشکلات ناشی از جمعیت پناهجو کمک کند.

از تمام پناه‌جویانی که تابستان امسال وارد اروپا شده‌اند، ۶۰ درصد آن‌ها از کشورهایی مانند سوریه، افغانستان و عراق هستند. تعداد زیادی از آن‌ها به کشورهایی مانند یونان، مجارستان، فرانسه و ایتالیا رفته‌اند. از هر ۱۰ پناهجو، شش نفر به آلمان رفته‌اند چرا که در آنجا درب‌های خود را برای پناهجویان باز کرده است.