میلیاردها دلار خسارت در پی اختلال بهین یاب / مقصر کیست؟

اولین قدم برای راه اندازی یک سامانه در هر حوزه ای، ایجاد پیش نیازهای مربوط به آن و رسیدن به هدف‌گذاری‌های مشخص است. سامانه هوشمند بهین‌یاب برای دسترسی راحت‌تر افراد به خدمات و تسهیلات ادره صنعت، معدن و تجارت راه اندازی شد.

اوایل ماه گذشته بود که علیرضا میربلوک دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت از تداوم اختلال در سامانه بهین‌یاب خبر داد. در پی این اختلال بخش‌های تعلیق، تمدید، انتقال، پروانه بهره برداری، اصلاح پیشرفت فیزیکی، بخش دخانیات و رمز ارز کار نمی‌کند و فقط بخش صدور جواز تاسیس صنعتی فعال است. خبرنگار گسترش نیوز در گفتگو با علیرضا متقاعدی کارشناس حوزه اقتصادی و بازار سرمایه به تبعات این موضوع پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم.

مشاهده اختلال دراکثر سامانه‌های پرکاربرد کشور

متقاعدی به خبرنگار گسترش نیوز گفت: تمام سامانه‌های رایج در کشور دچار اختلال هستند. از کدام‌شان می‌توان گلایه کرد؟ از سامانه گمرک گرفته تا کارت بازرگانی وزارت صمت سامانه جامع، تک تک این سامانه‌ها دچار اختلال هستند و در ادامه باعث توقف کار و اختلال در روند کار می‌شوند. متاسفانه هیچکسی هم در خصوص ناکارآمدی این سامانه‌ها جوابگو نیست. در مورد این اختلال‌ها تنها گفته می‌شود که سامانه جواب نمی‌دهد! بنابراین این ایراد فقط مخصوص بهین‌یاب نیست.

خسارت جبران ناپذیر در پی تدوام اختلال در بهین‌یاب

این کارشناس اقتصادی در قالب یک مثال توضیح داد: به فرض یک نفر برای انجام کاری به دفترخانه مراجعه می‌کند و یک کار ثبتی بخواهد انجام دهد یا وکالتی قرار است اتفاق بی‌افتد، به دلیل قطع بودن سامانه این کار عقب می‌افتد. انجام نشدن وکالت برای یک صادرکننده چه عواقبی دارد؟ صادرات انجام نمی‌شود. اتفاقی که ممکن است هزاران هزار دلار خسارت برای یک شرکت ایجاد کند و مهم‌ترین دلیل آن نبود یک سامانه کارآمد است.

راهکاری برای رفع اختلال در سامانه بهین‌یاب

متقاعدی در پاسخ به این سوال خبرنگار گسترش نیوز که آیا راهکاری برای حل مشکل سامانه‌ها وجود دارد یا خیر، پاسخ داد: راهکارهای مناسب برای رفع مشکل سامانه‌ها را باید سیستم دولتی ارائه دهد. کسانی این سامانه‌ها را راه اندازی کرده‌اند و برای کارکرد آن دنبال هدفی بوده اند، مطمئنا باید برای رفع نواقص آن راهکاری بیابند. اصولا این سامانه‌ها به این منظور ایجاد شده‌اند که دست انسانی را از فعالیت در برخی موضوع‌های خاص حذف کرده و همچنین باعث حذف رانت شوند، ولی متاسفانه روند کار به جای تسهیل شدن، سخت‌تر شده است.

آیا اختلال در سامانه‌ها فضای تخلف را باز نمی‌کند؟

وی خاطرنشان کرد: شرکت‌های بورسی نه می‌توانند به فضاهای رانتی وارد شوند و نه اجازه این کار را دارند. همه این احتمالات را خود سیستم بهتر می‌تواند رصد کند و امکان تخلف را متوجه شود. فرض کنید یک بنگاه اقتصادی تحت نظارت سازمان بورس قرار دارد و همه فعالیت‌های این بنگاه در این قالب قرار می‌گیرد، بنابراین امکان تخلف در این موارد به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

اطلاعات بورسی باید بدون نقص باشد

متقاعدی در پاسخ به این سوال که آیا اطلاعاتی که در اختیار بورس قرار می‌گیرد با وجود اختلال در سامانه‌ها قابل استناد است یا خیر، گفت: اطلاعاتی که در اختیار بورس قرار می‌گیرد نباید خدشه دار شود. ممکن است ثبت اطلاعات با یک یا ۲ روز تاخیر انجام شود اما اختلال در سامانه تغییری در صحت آمار ایجاد نمی‌کند. بنابراین شرکت‌های بورسی موظف هستند اطلاعات دقیق و درست را در اختیار بورس قرار بدهند. مدیران بورسی خود را تحت نظارت حاکمیت شرکتی می‌دانند و مدیران خود را ملزم می‌کنند که اطلاعات درست را مخابره کنند.

کلام آخر

درباره سامانه‌های مختلفی مثل بهین‌یاب و امثالهم، اکثر مواقع در ابتدای راه اندازی آب و تاب فراوانی برای معرفی و آغاز به کاری آن صورت می‌گیرد اما در ادامه مشکلاتی که بر سر راه این سامانه‌ها ایجاد می‌شود، حل نشده باقی می‌ماند. حذف شدن مراحل سنتی و سیستمی شدن مراحل قبلی، طبیعتا هم هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، هم درسترسی افراد را به خدمات آسان‌تر می‌کند و هم زمان کمتری را نیاز خواهد داشت. منطقی نیست، سامانه‌هایی که برایشان هزینه و هدف‌گذاری شده است، بدون کارایی موثر رها شوند.