۱۴۰۰ با تورم ۴۰ درصدی به پایان می‌رسد

نکته مهم این است که در سال‌های پس از انقلاب تنها برای ۳ سال نرخ تورم ایران از مرز ۴۰ درصد گذشت؛ سال ۷۴، ۹۸ و حالا به‌نظر می‌رسد ۱۴۰۰.

به‌گزارش منظور از نرخ تورم نقطه به نقطه، درصد تغییر عدد شاخص نرخ نسبت به ماه مشابه سال گذشته است؛ یعنی مقایسه قیمت‌ها در دو وضع مشابه در دو سال متفاوت. همچنین فاصله میان نرخ تورم نقطه به نقطه و نرخ تورم سالانه از حرکت آتی نرخ تورم سالانه خبر می‌دهد. آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد این شاخص در پایان بهمن به ۳۵.۴ درصد رسیده است؛ به‌عبارت ساده‌تر هر خانواده ایرانی در امسال ۳۵.۴ درصد بیش از مدت مشابه سال گذشته برای خرید یک مجموعه کالاها و خدمات یکسان هزینه کرده ‌است. این مهم نشان می‌دهد در میانه زمستان نسبت به ماه نخست آن نرخ تورم نقطه‌ به نقطه ۰.۵ درصد کاهش یافته است. در دی این شاخص نسبت به پاییز رشدی نسبی داشت. نرخ تورم در گروه عمده خوراکی‌ها با کاهش ۱.۹ درصدی به ۴۰.۷ درصد و تورم گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات با افزایش ۰.۱ درصدی به ۳۲.۵ درصد رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد این شاخص برای خانوارهای شهری ۳۵.۳ درصد است که نسبت به ماه گذشته ۰.۵ درصد کاهش داشته است. همچنین این شاخص برای خانوارهای روستایی کشور ۳۵.۸ درصد برآورد شده که نسبت به ماه گذشته ۰.۷ درصد کاهش داشته است.

منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص نرخ در یک سال منتهی به بهمن‌ نسبت به دوره مشابه سال گذشته است. نرخ تورم سالانه بهمن برای خانوارهای کشور به ۴۱.۴ درصد رسیده که نسبت به همین گزارش در دی‌، یک درصد کاهش یافته است. همچنین نرخ تورم سالانه برای خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب ۴۰.۸ درصد و ۴۴.۲ درصد است که برای خانوارهای شهری یک درصد و برای روستاییان ۱.۶ درصد کاهش داشته است.

بالاترین تورم ماهانه در نخستین ماه آغاز به‌کار دولت سیزدهم

شاخص دیگری که در بررسی نرخ تورم مهم است، نرخ تورم ماهانه است. منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص نرخ نسبت به ماه گذشته است. نرخ تورم ماهانه بهمن امسال به ۲.۱ درصد رسیده، این در حالی است که در ماه نخست زمستان این رقم ۲.۴ درصد بود. گرچه نرخ تورم ماهانه کاهشی اندک داشته اما تورم ماهانه ۲ درصد هم رقم بالایی محسوب می‌شود. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده خوراکی‌ها و غیرخوراکی‌ها به‌ترتیب ۳.۹ درصد و ۱.۱ درصد بوده است. در این میان نرخ تورم ماهانه برای خانوارهای شهری ۲ درصد است که از کاهش ۰.۵درصدی آن در یک ماه گذشته خبر می‌دهد. این نرخ برای خانوارهای روستایی ۲.۷ درصد بوده که نسبت به دی‌ ۰.۸ درصد رشد کرده است. در دهه ۹۰ بالاترین نرخ تورم ماهانه‌ای که به ثبت رسید به مهر ۹۷ و ۹۹ برمی‌گردد. در مهر ۹۷ که یک ماه تا خروج ایالات متحده از برجام باقی مانده بود، نرخ تورم ماهانه به ۷.۱ درصد رسید. ۲ سال بعد و در شرایطی که ترامپ فشار حداکثری را در تمام ابعاد به اجرا گذاشته بود باز هم نوسانات قیمتی بازار را در بر گرفت.

 سطح این نوسانات به‌گونه‌ای بود که در اواخر مهر ۹۹ بالاترین نرخ تاریخ دلار با رقم ۳۲ هزار و ۲۰۰ تومان ثبت شد. در این ماه نیز نرخ تورم ماهانه به ۷ درصد رسید. باید توجه داشت تداوم یکساله تورم ماهانه ۷ درصدی به این معنا خواهد بود که تورم سالانه در نهایت سه‌رقمی خواهد شد و ابرتورم به وقوع خواهد پیوست. در امسال کمترین نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت ثبت شد. در این ماه تورم ماهانه به کمتر از یک درصد رسید. در ۱۱ ماه گذشته از امسال، تنها در اردیبهشت تا این اندازه نوسانات قیمتی در کشور کنترل شده بود. در نقطه مقابل بالاترین نرخ تورم ماهانه به ماه‌های شهریور و مهر برمی‌گردد که رقم آن از ۳.۵ درصد هم بیشتر شد، این در حالی است که این دو ماه، در واقع دو ماه نخست آغاز به کار دولت رئیسی بود و ارقام نشان می‌دهند حداقل در این دو ماه بیشترین نوسانات قیمتی امسال به ثبت رسید.

تورم ۱۴۰۰ بیش از ۴۰ درصد می‌شود

بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه در امسال، ابتدای سال و در فروردین به ثبت رسید. مرکز آمار تورم نقطه به نقطه ماه آغازین امسال را ۴۹.۵ درصد اعلام کرد، این در حالی است در گزارش تورمی بانک مرکزی که در همان زمان محاسبه، اما از انتشار رسمی آن خودداری شده بود نرخ تورم سالانه برای نخستین بار پس از اشغال در جنگ دوم جهانی از ۵۰ درصد عبور کرد و نرخ تورم نقطه به نقطه هم بیش از ۶۰ درصد بود.

نکته قابل‌توجه این است که در همان زمان، یعنی فروردین کمترین تورم سالانه نیز به ثبت رسید. تنها ماهی که در سال ۱۴۰۰ نرخ تورم سالانه در آن کمتر از ۴۰ درصد بود، فروردین است. در این ماه تورم ۱۲ ماهه ۳۸.۹ درصد محاسبه شده بود.

 بیشترین تورم سالانه در شهریور با رقم ۴۵.۸ درصد ثبت شد، اما پس از آن و در مدت ۵ ماه ۴ درصد از میزان تورم سالانه کاسته شد. در مقابل کمترین نرخ تورم نقطه به نقطه هم به آذر امسال بر می‌گردد. در این ماه خانوارها برای خرید یک دسته کالا و خدمات مشابه نسبت به آذر سال گذشته ۳۵.۲ درصد باید بیشتر هزینه می‌کردند.

سخن پایانی

باید به این نکته توجه داشت که گرچه ارقام تورم نسبت به ماه‌های گذشته کم و بیش تعدیل شده اما همچنان تورم بالا یک مشکل جدی در اقتصاد کشور است. در نیم قرن اخیر جز ۳ سال، همواره تورم ایران دورقمی بوده، با این حال میانگین تورم بلندمدت (۴۰ ساله) در اقتصاد ایران کمتر از ۲۰ درصد است. به بیانی تورم دورقمی همیشه یک مشکل جدی در اقتصاد ایران بوده، اما افزایش نرخ تورم به بیش از ۳۰ درصد هم اتفاقی نیست که جز در شرایط بحرانی تجربه شود. از سال ۷۵ تا سال ۹۰ که تحریم‌های جهانی علیه ایران اعمال شد، با اینکه تورم هر سال دورقمی بود، هرگز این رقم از ۳۰ درصد بیشتر نشد، اما در ۴ سال گذشته تورم همواره بیش از ۳۰ درصد و میانگین آن در ۴ سال گذشته بیش از ۳۵ درصد بوده است. به این ترتیب تورمی که کشور در سال‌های گذشته و همچنان تجربه کرده و می‌کند در ابعاد اقتصاد ایران هم بیش از ۲ برابر نرخ میانگین است.