چرا خبری از محصولات جدید ایران خودرو و سایپا نشد؟

اسفندماه سال گذشته جواد سلیمانی مدیرعامل وقت خودروسازی سایپا خبر از تولید آریا و رونمایی از اطلس، دو محصول جدید این خودروساز در بهار ۱۴۰۰ داد. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص، سال ۹۹ از اولین محصول کراس اوور خود رونمایی کرد. در آن زمان اعلام شد که آریا اوایل سال‌جاری روانه بازار خواهد شد اما این اتفاق نیفتاد. سایپایی‌ها هنگامی که از عرضه آریا در بهار سال‌جاری ناکام ماندند برنامه زمان‌بندی دیگری برای عرضه اولین محصول کراس‌اوور خود اعلام کردند. بر اساس این زمان‌بندی جدید قرار بود این خودرو در نیمه دوم سال‌جاری عرضه شود اما به نظر می‌رسد غول نارنجی جاده مخصوص نتواند به قول خود درباره این برنامه زمان‌بندی نیز وفادار بماند. سایپایی‌ها همچنین وعده داده بودند که در بهار امسال خودروی جدیدی به نام اطلس را رونمایی کنند اما این وعده نیز مانند عرضه آریا عملیاتی نشد. برخی گمانه‌زنی‌ها از رونمایی اطلس در بهمن ماه امسال حکایت داشت اما این اتفاق نیفتاد و در حالی بهمن ماه امسال سپری شد که سایپایی‌ها هیچ برنامه‌ای برای رونمایی از این محصول جدید که به گفته مدیرعامل پیشین سایپا قرار بود جایگزین تیبا و ساینا شود، اعلام نکردند.

اما چرا شرکت‌های خودروساز به‌رغم وعده‌های داده شده در ارتباط با اضافه کردن محصولات جدید، نمی‌توانند آنها را عملیاتی کنند؟

در این ارتباط سه مساله را باید مدنظر قرار داد؛ مساله اول بحث تحریم‌هاست. تداوم تحریم‌های صنعت خودرو، توان زنجیره خودروسازی کشور را در عرضه محصول جدید ضعیف کرده است. خودروسازان طی بیش از سه سال و نیمی که از دور جدید تحریم‌ها می‌گذرد همواره با فشارهای ناشی از تحریم دست و پنجه نرم کرده‌اند و همین اتفاق نیز سبب شده تا در اجرای برنامه‌ریزی‌های خود دچار مشکل شوند. مساله دوم بنیه ضعیف مالی دو خودروساز بزرگ کشور است. ایران‌خودرو و سایپا به دلیل اصرار سیاستگذار خودرویی بر دیکته قیمت به آنها نمی‌توانند منابع مالی خود را تقویت کنند و مجبور به عرضه محصولات تولیدی با زیان هستند. سیاست قیمت‌گذاری دستوری باعث شده خودروسازان نه‌تنها سوددهی را فراموش کنند بلکه نتوانند منابع مالی موردنیاز خود برای تولید و عرضه محصولات جدید را نیز تامین کنند. سومین مساله که مانند دست‌انداز در جاده عمل به وعده‌های خودروسازان عمل می‌کند بحث تغییرات پی‌در‌پی مدیران شرکت‌های خودروساز است. تغییرات کلان در سطح مدیریتی باعث می‌شود تا برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مورد بازنگری قرار گیرد و برخی از برنامه‌ها از دستورکار خارج و برنامه‌های جدید جایگزین آنها شود. به نظر می‌رسد در این رفت‌وآمد مدیران خودروساز، وعده‌های داده شده توسط مدیران پیشین یا به طور کامل کنار گذاشته می‌شود یا با تغییر در زمان‌بندی در دستور کار مدیران جدید قرار می‌گیرد.