بازار مسکن در آستانه انفجار؛ میانگین ودیعه به ۴۵۰ میلیون رسید
با وجود کاهش سرعت رشد اجارهبها در ماههای اخیر، مستأجران هنوز زیر فشار سنگین بازار مسکن زندگی میکنند. میانگین اجاره پیشنهادی در تهران به حدود ۴۵۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع رسیده و برای یک واحد متوسط ۸۵ متری، ترکیب ودیعه و اجاره ماهانه به بیش از ۳۸ میلیون تومان میرسد. این ارقام فشار اقتصادی بر خانوادههای شهری را تشدید کرده و باعث افزایش مهاجرت به حومه و شهرهای ارزانتر شده است.
گسترش نیوز: بر اساس بررسیهای میدانی، بخش عمده مستأجران تهران مجبور هستند بیش از نیمی از درآمد ماهانه خود را صرف اجاره کنند. این میزان در برخی مناطق مرکزی شهر حتی تا ۶۰٪ نیز گزارش شده است. خانوادههای با درآمد متوسط، که پیشتر با تورمهای بالا دست و پنجه نرم میکردند، اکنون با فشار مضاعف روبهرو هستند.
تحلیل آماری نشان میدهد که نرخ اجاره برای واحدهای نوساز در مناطق شمالی تهران بین ۵۰۰ تا ۶۵۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع است، در حالی که واحدهای قدیمیتر در مناطق جنوبی میانگین ۳۵۰ هزار تومان دارند. این اختلاف نشاندهنده «شکاف منطقهای شدید» و افزایش نابرابری در دسترسی به مسکن است.
کارشناسان میگویند رشد نامتوازن اجارهبها باعث میشود خانوادهها به حاشیهنشینی یا سکونت موقت در مناطق ارزانتر سوق داده شوند. این روند، علاوه بر فشار اقتصادی، پیامدهای اجتماعی مانند طولانیتر شدن مسیرهای رفت و آمد، کاهش دسترسی به خدمات شهری و افزایش استرس خانوارها را به همراه دارد.
معمای حلنشده بازار اجاره
اگر یک خانواده متوسط تهرانی را در نظر بگیریم که درآمد ماهانه آن حدود ۷۰ میلیون تومان باشد، صرف بیش از ۳۸ میلیون تومان برای اجاره یک واحد ۸۵ متری، تقریبا نیمی از بودجه ماهانه خانواده را مصرف میکند. این محاسبه نشان میدهد که توان خرید کالاهای اساسی و پسانداز خانوار نیز به شدت محدود شده است.
بررسی روند چند ماه اخیر حاکی از آن است که حتی با کاهش سرعت رشد اجارهبها، متوسط اجاره همچنان نسبت به سال گذشته بیش از ۳۰٪ افزایش یافته است. این موضوع بیانگر آن است که کاهش شتاب رشد، برای کاهش فشار اقتصادی کافی نبوده و مستأجران همچنان در معرض ریسک بالای مالی هستند.
پژوهشگران حوزه مسکن معتقدند که رابطه بین اجاره و درآمد خانوار به شکل یک معما درآمده است؛ سیاستهای کنترلی و سقف قانونی افزایش اجارهبها، در عمل با واقعیت بازار همخوانی ندارد و باعث ایجاد شکاف بین قانون و واقعیت اقتصادی شده است.
پیامدهای اجتماعی و مهاجرت داخلی
فشار اجاره نه تنها باعث تغییر رفتار خانوارها در بازار مسکن میشود، بلکه تأثیر مستقیم بر مهاجرت داخلی دارد. خانوادههای جوان و تازهوارد اغلب مجبور میشوند به حومه تهران یا شهرهای کوچک با اجاره پایینتر کوچ کنند؛ این روند تغییرات جمعیتی و تراکم جمعیت را در کلانشهرها افزایش داده و باعث ایجاد مشکلات شهری جدیدی میشود.
برخی گزارشها نشان میدهند که افزایش اجارهبها بر بازار رهن و ودیعه نیز اثر گذاشته است. میانگین ودیعه در مناطق متوسط شهری به حدود ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلیون تومان رسیده که توان خانوارها برای پرداخت آن محدود است و فشار اقتصادی مستأجران را دوچندان کرده است.
کارشناسان هشدار میدهند که اگر روند فعلی ادامه یابد، ممکن است بخش قابل توجهی از خانوارها به سکونت نامطمئن روی آورند و بازار مسکن غیررسمی یا غیرقانونی رشد کند. این امر هم به معضلات شهری دامن میزند و هم امنیت اقتصادی خانوارها را کاهش میدهد.
جمعبندی نشان میدهد که کاهش شتاب رشد اجارهبها برای خانوادهها کافی نبوده و فشار اقتصادی همچنان بالاست. راهحلهای پایدار نیازمند ترکیبی از سیاستهای حمایتی، افزایش عرضه مسکن، و کنترل واقعی بازار اجاره است تا تناسبی بین درآمد خانوار و هزینه مسکن ایجاد شود و فشار بر مستأجران کاهش یابد.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه مسکن و آخرین تحولات در بازار اجاره، سرویس راه و مسکن پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
