اهمیت صادرات غیرنفتی در دنیای نوین و مزایای داخلی و خارجی آن

درآمدهای ناشی از فروش نفت و مواد خام نفتی امروزه یک منبع درآمد قابل اطمینان برای دولت‌ها محسوب نمی‌گردد؛ از این رو صادرات غیرنفتی برای کشورهایی که در طول تاریخ تاکید ویژه‌ای بر خام فروشی داشته‌اند و اقتصاد حساس و آسیب‌پذیری را دارا بوده‌اند بسیار حائز اهمیت است.

تجدیدناپذیر بودن مواد خام و تأکید بر صادرات آن برای آینده اقتصادی هر کشوری و همچنین نسل‌های آینده آن کشور خطری بالقوه محسوب می‌شود، چرا که در صورت اتمام این منابع این خطر بالقوه به خطری بالفعل تبدیل خواهد شد. این موضوع باعث می‌شود تا کشورها به سمت صادرات کالاهای متنوع سوق یابند و از تک محصولی بودن در زمینه صادرات به چند محصولی تبدیل گردند و از این مسیر جریان ورود ارز به کشور خود را تسهیل و به طورکلی تضمین نمایند.

با پیشرفت تکنولوژی و آغاز عصر جهانی شدن از دهه ۹۰ میلادی شاهد گسترش ارتباطات و تعاملات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دولت‌ها هستیم. افزایش رقابت‌ها و نگاه دولت‌ها به بیرون برای گسترش صادرات به خصوص صادرات غیرنفتی، از دیگر اثرات عصر جهانی شدن در عصر ارتباطات می‌باشد. اثرات جهانی شدن به موارد مذکور ختم نگردیده و تخصصی‌تر شدن تولیدات را نیز رقم زده است. همه این عوامل به خصوص نگاه دولت‌های امروزی به بیرون باعث تقویت و گسترش وابستگی متقابل دولت‌ها برای رفع احتیاجات ملی آن‌ها گشته است. در این میان ما شاهد گسترش دسترسی دولت‌ها به منابع، کالا و خدمات ارائه شده توسط دیگر بازیگران عرصه بین‌الملل می‌باشیم، این امر باعث رقابت در عرصه صادرات به خصوص صادرات غیرنفتی سوق یافته است.

صادرات غیرنفتی در عصر ارتباطات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ذکر این نکته لازم است که جهانی شدن موانع تجاری بین‌المللی را بیش از پیش کم رنگ کرده است. همین عامل بر گسترش ارتباطات اقتصادی کشورها و به طور کلی افزایش میزان صادرات آن‌ها تاثیر قابل توجهی گذاشته است. امروزه گسترش صادرات به خصوص صادرات غیرنفتی به گونه‌ای شده که رشد اقتصادی کشورها با صادرات آنها ارتباطی مستقیم دارد. علاوه بر اهمیت بیان شده، افزایش صادرات مزیت‌های فراملی را نیز با خود به همراه دارد، با افزایش صادرات به خصوص صادرات غیرنفتی به طورکلی شاهد افزایش تولید داخلی و در نتیجه افزایش اشتغال در سطح داخل هستیم. علاوه بر آن افزایش صادرات (به خصوص صادرات غیرنفتی) باعث افزایش و تسهیل ارزآوری در حوزه داخلی می‌گردد. این افزایش صادرات فقط به مزایای ذکر شده محدود نگردیده و باعث نقش پررنگ‌تر صادرات کشور در عرصه بین‌الملل و افزایش سهم اقتصادی در تجارت بین‌الملل نیز می‌گردد.

جمهوری اسلامی ایران کشوری است که هم از نظر منابع معدنی غنی است و همچنین موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای را دارا می‌باشد. این عامل ظرفیت یا پتانسیلی بسیار مناسب را در جهت گسترش صادرات نفتی و غیرنفتی، برای کشور عزیزمان فراهم می‌آورد . با سیاست‌گذاری درست در توازن صادرات و واردات و مدیریت درست آن می‌توانیم نقش پررنگی در تجارت بین‌الملل داشته باشیم. به عنوان مثال می‌توان گفت زمانی که محصول و یا کالایی را در داخل با کمبود آن مواجه می‌شویم صادرات محصول مورد نظر را متوقف نکرده و سعی بر وارد کردن آن و تامین آن محصول برای حفظ بازار خارجی مورد نظر داشته باشیم تا از این طریق و مدیریت درست بتوانیم نقش برجسته و سهم چشمگیری در تجارت بین‌الملل برای جذب بازارهای خارجی داشته باشیم. همانطور که اشاره شد یکی از ویژگی‌های جهانی شدن گسترش و تسهیل دسترسی دولت‌ها به کالا و خدمات یکدیگر می‌باشد که پیشرفت فناوری ارتباطی این مسئله را در عصر نوین تسهیل و تسریع نموده است.

نتیجه می‌گیریم وجود این گستردگی و دسترسی به کالا و خدمات متنوع رقابت بر سر حضور مؤثرتر در تجارت بین‌الملل را بیش از پیش سخت‌تر می‌کند. چرا که رقابت تنگاتنگی میان کالا و خدمات بر سر قیمت و کیفیت وجود دارد. ایران اسلامی با استفاده از ظرفیت‌های داخلی خود و ارائه کالاهای با کیفیت در بسته بندی‌های مناسب و جذاب می‌تواند نقش برجسته‌تری در این رقابت‌ها ایفا نماید که البته این امر مستلزم روابط خارجی درست و ارتباطی مبتنی بر سود متقابل با کشورها و بازارهای هدف است.

امید است ایران اسلامی با مدیریت صحیح و شناسایی درست ظرفیت‌های داخلی خود و همچنین شناسایی بازارهای هدف و رقبایی که در این بازار وجود دارند گامی مثبت در زمینه صادرات غیرنفتی داشته باشد.