روشی موثر برای جلوگیری از پولشویی

صنعت پرداخت و استفاده از خودپردازها در ایران قدمت زیادی دارد. علی‌رغم داشتن قدمت زیاد؛ هنوز مشکلات زیادی در این صنعت وجود دارد. پیشرفت فناوری هم باعث دگرگونی خودپردازها شده است. در گذشته خودپردازها صرفا برای ارزهای فیات بود اما در حال حاضر به سمت استفاده از خودپردازهای ارز دیجیتال حرکت می‌کنیم. در سال‌های اخیر کلاه‌برداری‌های متنوعی در حوزه پرداخت آنلاین انجام شده است. هر روز با شیوه‌های نوین دارایی مردم از بین می‌رود. پلیس فتا در این سال‌ها پیشنهادهایی برای مردم داشته است و در زمان وقوع جرم نیز کلاه‌برداران زیادی را ناکام گذاشته است. در خصوص این صنعت گفتگویی با یکی از فعالان بانکی کشورمان داشتیم. در ادامه همراه ما باشید.

وضعیت صنعت پرداخت خوب نیست

مرتضی ترک تبریزی، نائب رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت در گفتگو با گسترش نیوز گفت: ایران خیلی از ابزارهای پرداخت دنیا را دارد. بانک مرکزی در خصوص ابزارهای پرداخت آنلاین و آفلاین مثل کیف پول ، بخشنامه ابلاغ کرده است. در ایران خیلی از شرکت‌های پرداخت، کیف پول اختصاصی دارند. البته استفاده از کیف پول، ان اف سی (NFC) و کیو آر کد (QR Code) هنوز گسترش پیدا نکرده است. به این دلیل که خیلی از مسائل در صنعت پرداخت ما به صورت کامل و جامع شکل نگرفته است. از سویی همراهی‌های لازم پیرامون بخشنامه‌ها شکل نگرفته است.

ترک تبریزی اظهار کرد: صنعت پرداخت در خصوص کیف پول و پرداخت‌های آفلاین پیشرفته نیست. در حقیقت صنعت پرداخت ما آنلاین است و هزینه‌های زیادی دارد. بازیگران این صنعت حس خوبی ندارند و وضعیت کشور در این حوزه مناسب نیست. همچنین فناوری‌های نوآورانه ما درآمدزایی خوبی ندارند. برای توسعه، نیازمند رگلاتوری در همه حوزه‌های صنعت پرداخت هستیم.

مقابله با کلاه‌برداری‌های خودپردازی

نایب‌رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت تاکید کرد: ورود به حوزه دستگاه‌های خودپرداز ارز دیجیتال خیلی سخت نیست. در ایران نیازمند استاندارها و بخش‌نامه‌های لازم در این خصوص هستیم. بانک مرکزی باید موافقت خود را اعلام کند. در مرحله بعد تعیین رمزارز موردتایید بانک مرکزی  ضروری است. در حال حاضر بانک مرکزی رمز ارز ملی را مورد بررسی قرار داده است. باید از تجربه‌های کشورهای دیگر در حوزه رمز ارز ملی استفاده کنیم. نیازمند کار کارشناسی و استاندارسازی هستیم. به نظر من در این حوزه مسیری طولانی پیش رو داریم.

ترک تبریزی در پایان گفت: برای مقابله با کلاه‌برداری‌های اینترنتی و صنعت پرداخت باید کلان‌تر به این موضوع پرداخته شود. تشکیل پروفایل برای مشتریان صنعت پرداخت ضروری است. این پروفایل‌ها تبدیل به اعتبار برای افراد می‌شود. زمانی که ریسک افراد قابل محاسبه باشد، محدودیت‌هایی برداشته یا اعمال می‌شود. نباید تصمیم و سیاست‌گذاری کلی داشته باشیم. خیلی از کسب و کارها در این حوزه به درستی فعالیت می‌کند. با محدودیت‌های کلی این دسته از کسب و کارها نیز محدود می‌شوند. زمانی که ریسک افراد با توجه به فضای کاری، تراکنش‌ها و سابقه منتشر شود؛‌ به سرعت مانع کار کلاه‌برداری‌ها و پول‌شویی‌ها می‌شویم. نگاه ریسک‌محور و تصمیم‌گیری بر اساس داده دو موضوعی است که باید در کشور نهادینه شود. تا زمانی که این دو امر محقق نشود، پول‌شویی و کلاه‌برداری ادامه خواهد داشت.

نگاهی به کارنامه شبکه پرداخت کشور

اگر نگاهی به کارنامه صنعت پرداخت کشور داشته باشیم. بر اساس آمار بانک مرکزی تعداد تراکنش‌های خودپردازی در سال ۱۳۹۰ حدود ۳ میلیارد تراکنش بود. این رقم تا سال ۱۳۹۵ به بیش از ۵/ ۵ میلیارد تراکنش رسید. البته در استان تهران روند از سال ۱۳۹۳ نزولی شد. در نتیجه موفق به شکست مرز یک میلیارد تراکنش نشد. این عدد در سال ۱۳۹۹ به مرز یک میلیارد تراکنش رسید. در نتیجه تعداد تراکنش‌ها در استان تهران حدود ۵۰ درصد افت کرد. البته تراکنش‌ها در سایر استان‌ها رشد چشم‌گیری داشت و به مرز ۴.۴ میلیارد تراکنش رسید. کرونا نیز این روند را سرعت بخشید. در دوران کرونا بانک‌ها به دنبال افزایش تعداد دستگاه‌های خودپرداز بودند. در سال ۱۴۰۰ نیز تعداد تراکنش‌ها حدود ۳ میلیارد است.