گرانی گوشت، از شایعه تا واقعیت!

 مدت‌هاست که دیگر رفاه، تبدیل به آرزویی برای مردم شده است؛ آرزویی که محال است با حقوق‌های کارگری به تحقق برسد. زیر سایه همین وعده‌ها، نوبت به گرانی کالایی دیگر از سفره خانوار رسید و در اقدامی موازی دولت برای کنترل بازار، اقدام به واردات با هدف تامین بازار کرده است. چند روزی می‌شود که بازار گوشت قرمز خبرساز شده و نرخ هر کیلوگرم گوشت به نیم میلیون تومان رسیده است. اواسط دی سال جاری نرخ ران کامل ممتاز گوسفندی در هر کیلو حدود ۲۲۰ هزار تومان بود که اکنون این محصول به قیمت هر کیلوگرم ۵۵۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. از ابتدای آذر تا پایان بهمن نیز نرخ هر کیلو گوشت گوسفندی بین ۳۰۰ تا ۳۳۰ هزار تومان در نوسان بود. این افزایش نرخ نجومی در حالی رخ داده که مسئولان وعده ثبات نرخ تا ماه رمضان را می‌دهند و صحبت از واردات گوشت نیز به میان آمده است. صمت در این گزارش به بررسی وضعیت بازار گوشت قرمز و مرغ پرداخته است.

اوج نابسامانی با وجود برنامه‌ریزی

چندی پیش مسعود امراللهی، مدیرکل نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی از واردات و عرضه گوشت قرمز تا به ثبات رسیدن بازار داخلی خبر داد. علاوه بر تهران و البرز به‌زودی در سایر استان‌های کشور هم توزیع گوشت گرم وارداتی صورت می‌پذیرد. وی همچنین نرخ گوشت گوساله چرخ‌کرده را ۱۷۰ هزار تومان، گوشت گوساله بسته‌بندی مخلوط را ۱۹۲ هزار تومان، گوشت راسته، ران و شقه گوساله را ۲۱۵ هزار تومان و گوشت گوسفندی بسته‌بندی را ۲۲۰ هزار تومان اعلام کرد که پس از اعلام این خبر نرخ گوشت قرمز به یکباره افزایشی نجومی را تجربه کرد. در واقع در اتفاقی عجیب هنگامی که برنامه‌ریزی برای مدیریت نرخ یک کالا انجام می‌شود، شاهد اوج نابسامانی در آن بخش هستیم. البته برخی مسئولان از جمله مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران، خبر فروش گوشت ۵۰۰ هزار تومانی را کذب اعلام کردند. به‌عقیده مسئولان میانگین نرخ گوشت شقه در تهران بین ۲۸۰ تا ۲۹۰ هزار تومان است و چندان بالاتر از این رقم‌ها نیست، اما شواهد حاکی از فروش گوشت قرمز با حدود قیمتی ۵۰۰ هزار تومان در هر کیلوگرم در فروشگاه‌ها است. هرچند تهیه گوشت قرمز کیلویی ۳۰۰ هزار تومان نیز برای بسیاری از خانوارها مشکل بود؛ چه برسد به ۵۰۰ هزار تومان! مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی از آغاز طرح برخورد با گرانفروشی گوشت قرمز در سراسر کشور خبر داد و گفت براساس مصوبه قرارگاه امنیت غذایی طرح برخورد با گرانفروشی گوشت قرمز در سراسر کشور آغاز شده است. به‌گفته این مقام مسئول در صورت مشاهده عدم رعایت سود مصوب قانونی توسط فروشندگان گوشت قرمز، با متخلفان برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.

گرانی گوشت، خبری کذب است!

منصور پوریان، رئیس مجمع ملی صادرکنندگان دام زنده با اشاره به عوامل تاثیرگذار بر نرخ گوشت قرمز به صمت گفت: در روزهای اخیر شاهد افزایش نرخ گوشت قرمز بوده‌ایم که مسائل مختلفی می‌تواند بر این موضوع تاثیرگذار باشد. افزایش کاذب نرخ گوشت گوسفندی می‌تواند ناشی از نوسان نرخ ارز، نوسان قیمتی برخی کالاها، تاخیر در حمل‌ونقل به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی و سودجویی برخی از دلالان باشد که بی‌رغبتی و تقاضای پایین مصرف‌کنندگان را به‌دنبال داشت، این در حالی است که واردات اساسا به‌دلیل نبود یا کمبود دام نیست، بلکه به‌دلیل جلوگیری از نوسات قیمتی گوشت گرم صورت می‌گیرد. وی درباره انتشار اخباری مبنی بر افزایش نرخ گوشت اظهار کرد: افزایش قیمتی در کار نیست، بلکه عرضه گوشت به دو شکل بااستخوان و بی‌استخوان انجام می‌شود. در واقع نرخ واقعی ران گوسفندی کیلویی ۲۵۰ هزار تومان است و هنگامی که استخوان آن جدا می‌شود به ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. به‌عبارتی به‌دلیل جدا شدن استخوان و عرضه گوشت به‌صورت بسته‌بندی نرخ آن به‌مراتب افزایش می‌یابد.

گرانفروشی انصاف نیست

رئیس مجمع ملی صادرکنندگان دام زنده ضمن اعلام نرخ یک کیلوگرم گوشت گوسفندی، افزود: نرخ منطقی یک کیلوگرم گوشت گوسفندی ۲۵۰ تومان است که با افزایش ۱۰ درصدی به ۲۷۰ هزار تومان می‌رسد؛ در نتیجه فروش محصول با قیمتی بالاتر از این انصاف نیست، این در حالی است که عرضه دام به‌صورت گسترده انجام می‌شود. همچنین عرضه گوشت‌های منجمد گوسفندی به‌صورت انبوه در حال انجام است و با بررسی فروشگاه‌های زنجیره‌ای این موضوع مشهود است. در حال‌ حاضر با عرضه مویرگی گوشت قرمز منجمد توسط شرکت پشتیبانی امور دام کشور و گوشت گرم وارداتی، نرخ گوشت گوسفندی در برخی استان‌ها و مناطق تهران فروکش کرده، اما در برخی مناطق نیز همچنان با قیمت‌های بالا و غیرمنطقی مواجهیم.

فروشگاه‌های اینترنتی مبنای تعیین نرخ نیستند

پوریان درباره افزایش نرخ گوشت‌های بسته‌بندی در سایت‌های فروش اینترنتی اظهار کرد: سایت‌های فروش اینترنتی در تعیین نرخ نقشی ندارند و معمولا هر کدام قیمت‌های خود را بی‌هیچ نظارتی افزایش می‌دهند، اما افزایش نرخ در همین سایت‌های فروش اینترنتی می‌تواند ناشی از موجی باشد که وارد بازار شده است.

راهکار چیست؟

رئیس مجمع ملی صادرکنندگان دام زنده با ابراز امیدواری نسبت به کاهش نرخ گوشت قرمز گفت: راهکار خاصی برای کاهش نرخ گوشت وجود ندارد اما امیدواریم با عرضه زیاد به ثبات قیمت برسیم. مشکل افزایش نرخ گوشت در چند روز آینده رفع خواهد شد.

چرا گوشت گران شد؟

اظهارات رئیس مجمع ملی صادرکنندگان دام زنده مبنی بر اینکه «واردات اساسا به‌دلیل نبود یا کمبود دام نیست، بلکه باهدف جلوگیری از نوسات قیمتی گوشت گرم صورت می‌گیرد» در حالی بیان می‌شود که علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی کشور درباره دلیل گرانی گوشت در چند روز اخیر گفت: عرضه دام زنده کم شده و همین امر نرخ آن را افزایش داده و از هر کیلو ۹۰ هزار تومان به ۱۶۰ هزار تومان رسانده است.

وی افزود: عرضه دام زنده به اندازه نیاز بازار گوشت نیست و نرخ آن در روزهای پایانی سال صعودی شده است.

کمبود دام

ملکی در چرایی کمبود دام توضیح داد: بخشی از چالش به گرانی غذای دام بازمی‌گردد، به‌طوری که در ۶ ماه نخست سال دامداران توانایی نگهداری دام را نداشته و دام‌ها به مقدار زیادی ذبح شدند. مشکل دیگر به قاچاق دام زنده از مرزهای غرب و جنوب کشور بازمی‌گردد. البته در این زمینه از قبل هشدار داده شد که کمبود دام در ۶ ماه دوم تنش بازار را به‌دنبال خواهد داشت.

او اظهار کرد: دامدار دام خود را به دلار عرضه می‌کند و با تامین جو کیلویی ۱۳ هزار تومانی، یونجه ۹ هزار تومانی، کاه ۶ هزار تومانی و... راغب نیست محصول خود را به تومان به فروش برساند.

به گزارش مهر، وی در ادامه سخنان خود درباره قیمت‌های ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی گوشت گوسفندی در بازار عنوان کرد: هنگامی که ضایعات گوشت از آن جدا و گوشت خالص خورشتی آماده می‌شود طبیعی است قیمت بالاتر برود. همچنین بخش ران گوسفند گران‌تر از سایر بخش‌های آن است. مسئولان دولتی قول داده‌اند تا ۳ ماه پس از سال جدید برای تنظیم بازار، واردات گوشت ادامه داشته باشد.

گرانی گوشت باوجود واردات

رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی کشور در پایان گفت: در حال ‌حاضر اگر نرخ گوشت باوجود واردات و توزیع گوشت دولتی در بازار افزایش یافته به این دلیل است که راه‌ها از آسیای میانه به‌علت یخبندان مسدود است. این موضوع هم باعث افزایش هزینه حمل‌ونقل شده و هم سبب می‌شود بارها با تاخیر وارد کشور شوند که نتیجه هر دو این مسائل افزایش نرخ گوشت در داخل است.

گرانی تخم‌مرغ در راه است؟

باتوجه به افزایش نرخ گوشت قرمز برای بررسی بیشتر به سراغ بازار مرغ و تخم‌مرغ رفتیم تا شاید در آینده درگیر شوکی دیگر به‌واسطه افزایش نرخ مرغ و تخم‌مرغ نشویم. ناصر نبی‌پور، رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار درباره میزان تولید تخم‌مرغ به صمت گفت: روزانه ۳ هزار و ۳۰۰ تن تخم‌مرغ در کشور تولید می‌شود که با این حجم از تولید نه‌تنها کمبودی در بازار این محصول وجود ندارد، بلکه حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن از این میزان تولید، مازاد بر نیاز کشور است. همچنین با توجه به نزدیکی ایام ‌نوروز و مصادف شدن آن با ماه رمضان تقاضای چندانی ازسوی قنادی‌ها برای خرید وجود ندارد. وی با اشاره به میزان تولید تا پایان سال ۱۴۰۱ بیان کرد: برآوردها حاکی از آن است که تولید تخم‌مرغ تا پایان سال با افزایش حداقل ۱۰۰ هزارتنی نسبت به سال قبل به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن برسد، این در حالی است که تولیدکنندگان مرغ‌های تخم‌گذار، توزیع‌کننده نیستند و توزیع این محصول توسط بنکداران با خریداری از مرغداران صورت می‌گیرد.

بازار شب عید

رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار با اشاره به وضعیت بازار شب عید بیان کرد: مصرف تخم‌مرغ در ایام عید و ماه رمضان کاهش می‌یابد؛ در نتیجه نرخ این محصول تغییری نخواهد داشت. البته احتمالا شب عید با افزایش نرخ مرغ مواجه خواهیم شد. وی درباره صادرات تخم‌مرغ گفت: صادرات تخم‌مرغ انجام می‌شود، اما در واقع تخم‌مرغ کالای صادراتی نیست و فقط با کشورهای هم‌مرز مبادله می‌شود و کشورهای همسایه نیز کشش و ظرفیت چندانی ندارند. صادرات تخم‌مرغ به‌طور مرتب به عراق و افغانستان انجام می‌شود، اما این امر تاثیری بر بازار داخل ندارد، زیرا با مازاد تولید در این بخش مواجهیم. بنا بر آمار از ابتدای سال تاکنون ۳۱ هزار تن تخم‌مرغ به عراق و افغانستان صادر شده است.

نرخ مصوب از کجا آمده است؟

نبی‌پور ضمن تاکید بر اینکه در حال ‌حاضر با فروش تخم‌مرغ به نرخ مصوب نیز متضرر هستیم، افزود: میانگین نرخ هر کیلو تخم‌مرغ درب مرغداری‌ها در روزهای گذشته ۳۶ هزار و ۴۰۰ تومان بود، این در حالی است که نرخ تمام‌شده هر کیلو تخم‌مرغ برای مرغداران ۴۴ تا ۴۵ هزار تومان و نرخ مصوب نیز ۳۹ هزار و ۵۰۰ تومان است. یعنی نرخ تخم‌مرغ در مرغداری‌ها حتی به نرخ مصوب نیز نرسیده است. مشخص نیست این قیمت‌گذاری از کجا صورت گرفته است. اکنون به‌دلیل مازاد تولید با همان نرخ نیز نمی‌توانیم تخم‌مرغ را به فروش برسانیم.

کنجاله نیست

رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار ضمن تاکید بر بحرانی شدن شرایط بازار کنجاله سویا گفت: در حال ‌حاضر مرغداران در تامین نهاده دامی به‌ویژه کنجاله سویا مشکل دارند. اکنون کنجاله در بازار آزاد حتی به نرخ کیلویی ۲۵ هزار تومان هم پیدا نمی‌شود، در حالی که نرخ مصوب هر کیلو کنجاله ۱۶ هزار و ۳۰۰ تومان است، این در حالی است که واردکنندگان هزینه این نهاده را از مرغداران گرفته‌اند، اما آن را تحویل نمی‌دهند. به‌گفته واردکنندگان ارز موردنیاز آنان تامین نشده و به همین دلیل قادر به ترخیص محموله‌های خود نیستند.

سخن پایانی

شواهد حاکی از افزایش نرخ گوشت قرمز و رسیدن آن به کیلویی ۵۰۰ هزار تومان در بازار است، اما نکته جالب این است که برخی دست‌اندرکاران در عین اینکه افزایش نرخ گوشت را تکذیب می‌کنند، علل افزایش را نیز تشریح می‌کنند. همچنین معتقدند واردات گوشت قرمز از نوسانات قیمتی جلوگیری کرده و اگر واردات این کالا تا امروز موجب ثبات نرخ گوشت قرمز نشده به‌دلیل مشکلات حاشیه‌ای است. به‌عنوان نمونه اعلام می‌کنند مسدود بودن راه‌ها از آسیای میانه به‌علت یخبندان و افزایش هزینه بار منجر به افزایش نرخ تمام‌شده کالا شده است.