گزارش تازه شورای جهانی طلا نشان می‌دهد ایران در نه‌ماهه نخست ۲۰۲۵ با ثبت تقاضای ۵۸ تن، به پنجمین خریدار بزرگ طلا در جهان تبدیل شده؛ جایگاهی که در اوج محدودیت‌های ارزی، پیام مهمی درباره خروج میلیاردها دلار ارز از کشور دارد.

فرود عسگری، رئیس کل گمرک ایران، از واردات ۲۰ تن شمش طلا به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار در هفت‌ماهه نخست سال جاری خبر داد و اعلام کرد که این کالا در صدر فهرست واردات کشور قرار گرفته است. هم‌زمان، واردات اقلام اساسی مانند ذرت دامی، روغن خوراکی، برنج و جو نیز با رشد چشمگیر همراه بوده و در تأمین ذخایر استراتژیک کشور نقش مهمی ایفا کرده‌اند.

بر اساس مصوبه جدید هیات وزیران، سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند شمش طلا را بدون ثبت سفارش وارد کشور و صرفا در بستر بورس کالا یا مرکز مبادله عرضه کنند. ابراهیم محمدولی، رئیس اسبق اتحادیه طلا و جواهر تهران مصوبه جدید واردات شمش طلا را گامی مثبت ارزیابی و تاکید کرده است که در صورت اجرای فراگیر و بدون انحصار، این سیاست می‌تواند به کاهش حباب سکه و رونق بازار طلا منجر شود. با این حال او معتقد است که امکان واردات با چنین شرایطی باید برای فعالان بخش خصوصی هم ایجاد شود.

معاون اول رئیس‌جمهور، مصوبه‌ای را ابلاغ کرد تا سرمایه‌گذاران خارجی بتوانند شمش استاندارد طلا را وارد کشور، در بورس کالا یا مرکز مبادله ارز و طلا عرضه کنند و سود خود را بعد از یک خارج نمایند.

بابک زنجانی در تازه‌ترین حمله خود به بانک مرکزی درباره توقیف ۱۳ کیلو شمش طلا گفت: واردات طلا طبق قانون آزاد است و نمی‌توانند جلوی من را بگیرند. بانک مرکزی سکه را ۳۰ درصد گرانتر می‌فروشد.

در حالی که آمارها از سقوط قابل توجه واردات شمش طلا در تابستان حکایت دارند، این سوال مطرح می‌شود: آیا ذخایر مناسب بانک مرکزی و تغییرات مقررات ارزی صادرکنندگان، تنها دلایل این کاهش چشمگیر هستند، یا پای عوامل پنهان دیگری در میان است؟”

رئیس کل گمرک ایران از واردات ۱۲ تن طلای خام و ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه گوشی موبایل در ۴ ماهه امسال خبر داد.

گمرک فرودگاه امام خمینی در ۴ ماه ابتدایی امسال، بیش از ۱ میلیارد دلار طلا را ترخیص کرده است. این گمرک همچنین شاهد واردات گسترده‌ای در زمینه‌هایی مانند تلفن همراه، دارو و تجهیزات پزشکی بوده است.

در بحبوحه جنگ ۱۲ روزه‌ای که بیم جهش ارزی و اختلال در تأمین کالاهای اساسی را به همراه داشت، اقتصاد ایران با مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ، از بحران احتمالی عبور کرد. از عملکرد سریع دولت و بانک مرکزی در مهار نوسانات نرخ ارز گرفته تا واردات بی‌سابقه طلا در سال ۱۴۰۳ و تداوم تأمین ارز برای کالاهای حیاتی، همگی نشان از آمادگی زیرساخت‌های اقتصادی کشور دارد. در این میان، همدلی مردم، نقش آفرینی رسانه‌ها و آرامش روانی ایجادشده از سوی سیاست‌های مالی، همچون سپری مقاوم در برابر تهدیدهایی چون «مکانیزم ماشه» عمل کرده‌اند؛ تهدیدی که به گفته کارشناسان، دیگر اثر جدی بر اقتصاد ایران ندارد.

در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۴، گمرک فرودگاه امام خمینی(ره) با ترخیص ۱۳ هزار و ۸۱۸ تن کالا به ارزش ۳ میلیارد دلار، نقش مهمی در تأمین نیازهای کشور ایفا کرده است. عمده کالاهای وارداتی شامل طلا، تلفن همراه، دارو، مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی بوده است.

در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، ایران بیش از ۱۰ تن کالا وارد کرده است که تنها ۱۰ قلم نخست آن‌ها، با ارزشی بالغ بر ۴.۳ میلیارد دلار، نشان‌دهنده وابستگی عمیق اقتصاد کشور به اقلام خاص است. از طلا تا ذرت دامی، این آمار نه‌تنها نیازهای معیشتی و مالی ایران را آشکار می‌کند، بلکه زنگ خطری برای امنیت غذایی و ضعف تولید داخلی به صدا درمی‌آورد.

آمارهای تازه گمرک نشان می‌دهد واردات غیرنفتی ایران در بهار امسال کاهش یافته و در صدر این فهرست، طلا، ذرت دامی و برنج دیده می‌شوند؛ کالاهایی که نقش کلیدی در تامین ذخایر ارزی و امنیت غذایی کشور ایفا می‌کنند. واردات ۹ میلیون تن کالا به ارزش ۱۳ میلیارد دلار، نسبت به پارسال کاهش ۱۱.۷ درصدی داشته؛ اما طلای خام و نهاده‌های دامی همچنان پرچمدار هستند.

در حالی که تجارت خارجی ایران در بهار ۱۴۰۴ با کاهش مواجه شده، واردات طلای خام با رشدی خیره‌کننده به ۹۶۵ میلیون دلار رسید. این افزایش دو برابری نسبت به سال گذشته، طلا را به یکی از کلیدی‌ترین اقلام وارداتی کشور تبدیل کرده و نقش آن در رفع تعهدات ارزی و مقابله با تورم را بیش از پیش برجسته ساخته است.

بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران، در سه‌ماهه نخست امسال ۹۶۵ میلیون دلار طلای خام وارد کشور شده که نسبت به بهار پارسال رشد ۲ برابری را نشان می دهد.

به گفته یک کارشناس اقتصادی کمک به مدیریت بحران با واردات ۱۰۰ تن طلا صورت گرفته است و هیچ مشکلی در تامین ارز و کالا وجود ندارد.

در بحبوحه تحریم‌های بین‌المللی، ادعاهایی مبنی بر معاملات پنهان تسلیحاتی بین ایران و روسیه مطرح شده است. گفته می‌شود مسکو در ازای دریافت پهپادهای شاهد-۱۳۶، محموله‌ای عظیم از طلا به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون دلار به ایران منتقل کرده است.

معاون سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی از واردات بیش از ۸ میلیارد دلار شمش طلا در سال گذشته خبر داد و با انتقاد از تخصیص‌های ارزی غیرکارشناسی وزارت صمت، خواستار بازنگری در سیاست‌های ارزی کشور شد. او همچنین از گسترش تعاملات بانکی با روسیه و چالش در همکاری مالی با افغانستان سخن گفت.

تجارت خارجی غیرنفتی ایران در نخستین ماه سال ۱۴۰۴ با کاهش نسبی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده، به‌طوری که هم در وزن و هم در ارزش صادرات افت ثبت شده است. با این حال، رشد واردات از نظر ارزش و سهم بالای کشورهای همسایه در مبادلات، نکات قابل توجهی از وضعیت بازرگانی کشور را نشان می‌دهد.

۲۰۲۴، سال طلایی ذخایر جهانی بود؛ در میانه آشوب‌های سیاسی، جنگ‌های منطقه‌ای و بازگشت ترامپ به کاخ سفید، جهان به طلا پناه برد. در این میان، ایران با جهشی چشمگیر در واردات طلا، در رتبه سیزدهم جهانی ایستاد و حالا با یکی از بالاترین نسبت‌های طلا به ارز خارجی در جهان، خود را در صف قدرت‌های طلایی قرار داده است.

در سال ۱۴۰۳، گمرک فرودگاه امام خمینی (ره) دروازه ورود بیش از ۷.۶ میلیارد دلار شمش طلا به کشور بود. از گوشی‌های هوشمند تا دارو و تجهیزات پزشکی، این گمرک نقش کلیدی در تأمین نیازهای حیاتی ایران ایفا کرد، اما داستان واردات و تحولات آن به همین‌جا ختم نمی‌شود.