در حالی که روابط تجاری ایران و آذربایجان با قدرت ادامه دارد، مذاکرات اخیر روسای جمهور دو کشور راه را برای حضور شرکت‌های ایرانی در بازسازی مناطق آسیب‌دیده آذربایجان هموار کرده است. با تردد روزانه صدها کامیون و افزایش پروازها، این دو همسایه در مسیر تقویت پیوندهای اقتصادی گام برمی‌دارند.

کاهش ۱۶ درصدی تجارت ایران با ۱۵ کشور همسایه در بهار ۱۴۰۴، آن‌ هم در شرایطی که توسعه تجارت منطقه‌ای یکی از ارکان اصلی سیاست اقتصادی کشور محسوب می‌شود، زنگ خطری جدی برای اقتصاد ایران به صدا درآورده است. افت چشمگیر صادرات به بازارهای کلیدی همچون عراق و امارات، در کنار مشکلات بانکی، محدودیت‌های ترانزیتی و رقابت فشرده در منطقه، تصویر روشنی از چالش‌های پیش‌روی بازرگانان ایرانی ترسیم می‌کند. با این‌ حال، رشد مبادلات با کشورهایی مانند قطر، روسیه و عمان، کورسوی امیدی برای بازگشت ایران به مسیر توسعه صادرات غیرنفتی است؛ فرصتی که اگر با بازنگری در سیاست‌های تجاری، بهبود زیرساخت‌های لجستیکی و فعال‌تر شدن دیپلماسی اقتصادی همراه شود، می‌تواند موقعیت ایران را در بازارهای منطقه‌ای تثبیت کرده و حتی ارتقا دهد. اکنون بیش از هر زمان دیگری، احیای ظرفیت‌های مغفول بازارهای همسایه می‌تواند به راهکاری راهبردی برای تقویت اقتصاد ملی تبدیل شود.

تجارت غیرنفتی ایران در بهار ۱۴۰۴ با کاهش ۹درصدی در وزن و ۱۲درصدی در ارزش، زنگ خطر را برای اقتصاد کشور به صدا درآورده است. فشارهای داخلی و خارجی، از تحریم‌ها تا مشکلات لجستیکی، اقتصاد ایران را در تنگنا قرار داده و آینده تجارت خارجی به تحولات سیاسی گره خورده است. آیا ایران می‌تواند با تنوع‌بخشی به صادرات و اصلاح سیاست‌های تجاری، از این بحران عبور کند؟

در دنیای پررقابت تجارت بین‌الملل، واردات و صادرات کالا نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می‌کند. اما بدون رعایت قوانین و طی مراحل قانونی، این فعالیت‌ها می‌توانند به چالش‌های جدی منجر شوند. ثبت سفارش کالای وارداتی، یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای قانونی کردن فرآیند واردات است که بدون آن، ترخیص کالا از گمرک غیرممکن خواهد بود.

در بهار سال ۱۴۰۴، تجارت ایران با ۱۵ کشور همسایه به بیش از ۱۳.۴ میلیارد دلار رسید. هرچند مبادلات تجاری نسبت به سال گذشته کاهش یافته، اما رشد تجارت با کشورهایی مانند قطر و روسیه نشان‌دهنده پتانسیل بالای دیپلماسی اقتصادی ایران در منطقه است.

در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، امارات متحده عربی و چین بار دیگر به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکنندگان کالا به ایران معرفی شدند. با وجود کاهش ارزش و وزن واردات نسبت به سال گذشته، این دو کشور همچنان نبض تجارت خارجی ایران را در دست دارند، در حالی که اروپا و آسیا به‌طور برابر در میان شرکای تجاری ایران جای گرفته‌اند.

در شرایطی که سایه تحریم‌ها و تهدیدات نظامی بر کشور سنگینی می‌کند، دولت ایران با تدوین سه بسته اقتصادی، خود را برای حفظ ثبات اقتصاد کلان، مهار تورم و تقویت منابع ارزی آماده کرده است. معاون سازمان برنامه و بودجه تأکید کرد: «هر دلار حاصل از صادرات، مانند گلوله‌ای برای دفاع از اقتصاد کشور است.»

خراسان جنوبی با تکیه بر پتانسیل بی‌نظیر انرژی‌های تجدیدپذیر و منابع معدنی غنی، به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تبدیل شده است. از نیروگاه‌های خورشیدی و تونل‌های بادی گرفته تا بازارهای صادراتی و حمایت‌های دولتی، این استان آماده جهشی بزرگ در اقتصاد سبز است.

هند درحال گسترش حضور خود در تجارت و تولید جهانی حبوبات است و رئیس انجمن حبوبات و غلات هند می‌گوید تولید به ۲۵.۵میلیون تن رسیده و انتظار می‌رود تقاضا تا ۲۰۳۰ به ۴۰میلیون تن برسد.

بازار خودرو ایران در آستانه تحولی بزرگ قرار دارد؛ با اعلام تعرفه‌های جدید واردات خودروهای نو و کارکرده، حتی مدل‌های بالای ۲۵۰۰ سی‌سی، سازمان توسعه تجارت ایران گام مهمی برای اجرای قانون بودجه ۱۴۰۴ برداشته است. اما آیا این تغییرات راه را برای ورود خودروهای خارجی هموار می‌کند یا موانع همچنان پابرجاست؟

استاندار خراسان رضوی در دیدار با سرپرست کنسولگری افغانستان در مشهد، با تأکید بر پیوندهای عمیق فرهنگی میان دو ملت، از طرح‌های نوآورانه‌ای مانند ایجاد منطقه آزاد مشترک دوغارون و توسعه همکاری‌های معدنی در خواف برای تقویت اقتصاد مرزی دو کشور رونمایی کرد.

صادرات خام هم در حوزه نفت و هم در حوزه معدنی یکی از اقداماتی است که همواره مورد نقد کارشناسان و حتی دولتی ها بوده است، اما متاسفانه عملکردها و سیاست های دولت در واقعیت خلاف اظهارات شان را نشان می دهد.

آمار گمرک ایران در بهار ۱۴۰۴ نشان‌دهنده کاهش قابل‌توجه صادرات و واردات غیرنفتی است. با وجود افت ۹.۳ درصدی در وزن و ۱۴.۴ درصدی در ارزش صادرات غیرنفتی، چین، عراق و امارات همچنان مقاصد اصلی صادرات ایران باقی مانده‌اند، در حالی که امارات و چین عمده‌ترین شرکای وارداتی کشور بوده‌اند.

ایران با جهشی چشمگیر در صادرات به آفریقا، حیاط خلوت سنتی آمریکا را هدف گرفت؛ تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد صادرات ایران به قاره سیاه در سه‌ماهه نخست ۱۴۰۴ بیش از ۸۵ درصد رشد کرده و حضور تجاری ایران حالا به ۳۲ کشور آفریقایی گسترش یافته است؛ مسیری که رقیبانی مثل چین سال‌ها پیش آغاز کردند.

در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، صادرات ایران به کشورهای آفریقایی با رشدی خیره‌کننده ۸۵ درصدی نسبت به سال گذشته، به همراه افزایش ۱۱۳ درصدی تراز تجاری، نشان‌دهنده تحولی چشمگیر در روابط اقتصادی ایران با قاره آفریقا است. این دستاورد، نویدبخش فرصت‌های جدید برای توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری در این بازار رو به رشد است.

وزیر خارجه ایتالیا از آماده‌سازی فهرستی از سوی اتحادیه اروپا برای اعمال تعرفه بر کالاهای آمریکایی در صورت عدم توافق خبر داد.

بر اساس نامه مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت به رئیس گمرک ایران صادرات حبوبات ممنوع اعلام شد.

در حالیکه کشورهای آسیایی از بازار برنج صادراتی سهمی ۸۰درصدی دارند در سال ۲۰۲۴ ارزش برنج صادراتی از ۳۹ میلیارد دلار عبور کرده و هند با ۲۲میلیون تن صادرات بزرگترین صادرکننده است.

در حالی که در ۲۰۲۴، بیش از یک میلیون تن ادویه آسیاب شده به ارزش ۴.۴میلیارد دلار صادر شده است، زعفران بالاترین ارزش واحد را با قیمت ۳۸۰.۱۶۹ دلار در هر تن را به خود اختصاص داده است. همچنین داده های آماری بیانگر این است که در حوزه گران ترین ادویه جهانی یعنی زعفران سه صادر کننده پیشرو زعفران از نظر ارزش دلاری، «ایران، افغانستان و اسپانیا» هستند. به طوری که این سه کشور در سال ۲۰۲۴ بیش از ۸۳.۵ درصد از کل ارزش ادویه ‌های خرد شده یا آسیاب شده را به خود اختصاص دادند که نسبت به سال ۲۰۲۳ به میزان ۸۷.۴ درصد کاهش یافته است.

در حالی که سایه جنگ ۱۲ روزه بر منطقه سنگینی می‌کرد، ایران با حفظ مرزهای تجاری خود با عراق، ترکیه و عمان، حجم تجارت خارجی خود با کشورهای غرب آسیا را به بیش از ۵ میلیارد دلار در سه ماه نخست سال ۱۴۰۴ رساند و نشان داد که حتی در شرایط بحرانی، چرخ اقتصاد کشور متوقف نمی‌شود.