در پی انتشار برخی شایعات درباره اختلال در فعالیت گمرک بوشهر، بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش‌های فنی و پشتیبانی این گمرک بدون هیچ‌گونه وقفه، به‌صورت منظم و شبانه‌روزی در حال ارائه خدمات به فعالان اقتصادی هستند.

دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با بیان اینکه یک دلار از هر ۵ دلار صادرات ایران به عراق است، از پرداخت سوبسید پنهان صادرکنندگان به دولت خبر داد.

تجارت ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در سال ۱۴۰۳ با رشدی خیره‌کننده به ۳۶.۲ میلیون تن و ارزش ۲۷.۶ میلیارد دلار رسید. این آمار نشان‌دهنده افزایش قابل‌توجه صادرات و واردات غیرنفتی ایران با این کشورها است. در ادامه، جزئیات این موفقیت تجاری را بررسی می‌کنیم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت از توافق با عمان و پاکستان برای صادرات کالا با تعرفه ترجیحی خبر داد و بر نقش کلیدی بانک مرکزی در نظارت بر تراکنش‌های ارزی و ساده‌سازی فرآیندهای صادراتی و وارداتی تأکید کرد. این اقدامات در راستای تقویت تولید داخلی و کاهش هزینه‌های تأمین مالی انجام می‌شود.

رئیس‌کل گمرک ایران با اشاره به دپوی چند ده‌هزار خودرو در منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید بم، از آغاز فرآیند ترخیص این خودروها خبر داد و تأکید کرد: گمرک صرفاً مجری سیاست‌های کلان است و اختلال در مراحل اداری، تأخیر در ترخیص را به دنبال دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان مصرف آب‌برای صادرات ۱۰ محصول آب‌بر از ایران به کشورهای همسایه نزدیک به مصرف یک سال آب شرب در تهران یعنی ۸۵۰ میلیون مترمکعب است.

تجارت خارجی ایران در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ با کسری بی‌سابقه ۷.۱۶ میلیارد دلاری مواجه شده است. گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که وابستگی ۷۲.۴ درصدی واردات به سه کشور امارات، چین و ترکیه، کاهش شدید ارزش کالاهای صادراتی و افزایش قاچاق، زنگ خطر را برای اقتصاد ایران به صدا درآورده است.

رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه فرش ایرانی به اسم دیگر کشورها به صورت غیرمستقیم به آمریکا صادر می‌شود، گفت: امکان فروش فرش ایرانی در آنلاین‌شاپ‌های بین‌المللی را نداریم. بالغ بر ۷۰ درصد از فرش ایران را آمریکا خریداری می‌کرد که متاسفانه بعد از تحریم این بازار را از دست دادیم.

رئیس مرکز ملی فرش ایران گفت: عدد ۴۰ میلیون دلاری برای صادرات فرش دستباف، واقعی نیست چرا که فرش دستباف به صورت چمدانی و مسافری هم صادر می‌شود.

بر اساس گزارشی از مرکز پژوهش‌های مجلس ۳ کشور امارات، چین و ترکیه ۷۲.۴ درصد صادرات به ایران را انجام می‌دهند. واردات ذرت از ۱.۶ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۶ به ۳.۹ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است که نشان‌دهنده وابستگی بالای کشور به واردات خوراک دام و طیور است.

افزایش چشمگیر شاخص رابطه مبادله ریالی در زمستان ۱۴۰۳، خبر از رشد درآمد صادراتی ایران در مقابل هزینه واردات می‌دهد؛ با این حال، جهش قیمت کالاهای پایه وارداتی مانند روغن و خوراک دام، زنگ خطر افزایش هزینه تولید را به صدا درآورده است.

روابط تجاری ایران و پاکستان، با وجود اشتراکات فرهنگی، جغرافیایی و اقتصادی، از ظرفیت‌های بالقوه خود فاصله زیادی دارد. بر اساس آخرین گزارش‌های تجاری، سهم ایران از بازار صادراتی پاکستان تنها حدود ۴ درصد است که نشان‌دهنده فرصت‌های ازدست‌رفته در این حوزه است. این گزارش به بررسی وضعیت کنونی تجارت دوجانبه، پتانسیل‌های موجود، موانع و راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای مبادلات تجاری می‌پردازد.

شاخص قیمت کل کالاهای صادراتی کشور در زمستان ۱۴۰۳ با رشد چشمگیر ۶۱.۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۳۱۱.۸ واحد رسید. این رقم نسبت به پاییز نیز ۲۸.۶ درصد افزایش نشان می‌دهد.

تجارت میان ایران و عراق، با وجود فراز و نشیب‌های سیاسی و اقتصادی، همچنان یکی از پایدارترین و پراهمیت‌ترین شراکت‌های منطقه‌ای به شمار می‌رود. حجم مبادلات دو کشور در سال ۱۴۰۳ به مرز ۱۲ میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود این عدد در سال ۱۴۰۴ با رشد حداقل ۲۰ درصدی، به ۱۳ میلیارد دلار افزایش یابد. جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق، در گفت‌وگویی مفصل به بررسی ابعاد مختلف این شراکت اقتصادی پرداخت؛ از جایگاه عراق به عنوان دومین شریک تجاری ایران، تا چالش‌هایی نظیر اختلافات گمرکی، نبود حمل‌ونقل یکپارچه، و ضعف زیرساخت‌های مرزی که مانع بهره‌برداری کامل از این بازار استراتژیک شده‌اند. با این حال، وی معتقد است در صورت رفع موانع لجستیکی و هماهنگی بیشتر میان دستگاه‌های تصمیم‌گیر، رسیدن به تراز تجاری ۱۵ میلیارد دلاری تا پایان سال ۱۴۰۵ دست‌یافتنی است.

بانک مرکزی ابزار پیش‌فروش ارز و بازار معاملات امتیاز صادراتی را برای تشویق سرمایه‌گذاری در تولید و مدیریت نیازهای ارزی صادرکنندگان معرفی کرد که این اقدام به تقویت سیاست‌های تجاری و صادراتی کمک می‌کند.

در حالی که صادرات غیرنفتی ایران در دو ماه نخست سال ۱۴۰۴ از نظر وزنی با رشد همراه بوده، کاهش متوسط ارزش دلاری هر تن کالا – که به ۳۳۵ دلار رسیده – نشان می‌دهد کیفیت سبد صادراتی کشور رو به کاهش است. این روند، از گرایش بیشتر به صادرات کالاهای خام و کم‌ارزش یا کاهش قیمت جهانی برخی محصولات حکایت دارد. در این میان، پتروشیمی‌ها همچنان ستون اصلی صادرات غیرنفتی ایران هستند، اما ترکیب پنج قلم اصلی صادرات که همگی مشتقات نفت و گازند، تصویر روشنی از وابستگی صادرات ایران به منابع هیدروکربنی ارائه می‌دهد.از سوی دیگر، بازارهای هدف نیز محدود مانده‌اند؛ چین و عراق، همچنان مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران‌اند و این وابستگی جغرافیایی، ضعف در توسعه بازارهای جدید را آشکار می‌سازد.

نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی اعلام کرد که متأسفانه هنوز تنها از ۶۰ درصد ظرفیت‌های معدنی کشور بهره‌برداری شده و ۴۰ درصد این ظرفیت‌ها بلااستفاده مانده‌اند. افغانستان به دلیل همجواری با ایران گزینه مناسبی برای معدن کاری فرا سرزمینی است.

در سال ۱۴۰۳، صادرات ایران بار دیگر در پیچ‌وخم بوروکراسی، ناهماهنگی‌های دولتی و تحریم‌های بین‌المللی گرفتار شد. فعالان اقتصادی بخش خصوصی هشدار می‌دهند که بدون اصلاحات اساسی در قوانین و سیاست‌های تجاری، تراز تجاری منفی ۱۴.۵ میلیارد دلاری و کاهش رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی در بازارهای جهانی ادامه خواهد یافت. آیا ایران می‌تواند با اعتماد به بخش خصوصی و رفع موانع، جایگاه خود را در تجارت جهانی باز یابد؟

رئیس کل گمرک ایران از کاهش ارزش صادرات و واردات کشور در دو ماهه نخست سال ۱۴۰۴ خبر داد. در حالی که وزن کالاهای صادراتی و وارداتی افزایش یافته، ارزش این مبادلات کاهش یافته است. پروپان مایع‌شده و طلای خام به ترتیب در صدر اقلام صادراتی و وارداتی قرار دارند و چین و امارات متحده عربی همچنان اصلی‌ترین شرکای تجاری ایران هستند.

صنعت طلا و جواهر ایران با سابقه‌ای ریشه‌دار، اکنون در تقاطع چند مسیر متضاد قرار گرفته است. طلا در بزنگاه تاریخی خود قرار دارد. فروش اینترنتی، حذف واسطه‌گری، شفاف‌سازی زنجیره و ورود فناوری، فرصت‌هایی بی‌نظیر برای تحول این صنعت هستند، اما اگر سیاست‌گذاری‌ها ناقص، ناهماهنگ یا بدون گفت‌وگو با فعالان سنتی انجام شود، نتیجه آن نه تحول، که تقابل خواهد بود.