باید در نظر داشته باشیم تحریمها برای تامین دارو کشور مشکل ایجاد میکند و در این میان بیماران خاص هم مورد آسیب قرار میگیرند بنابراین ارگانهایی که مسئولیت دارند باید به فکر تامین دارو مردم باشند
گسترش نیوز: دکتر سیامک افاضلی تولیدکننده دارو در گفتوگو با گسترش نیوز با اشاره به اینکه سیستم تامین دارو در کشورهای مختلف به دو شکل مجزا صورت میگیرد، گفت: تامین دارو در بعضی از کشورها به صورت دولتی است؛ معمولا در این سیستم کل نیاز دارویی کشور توسط وزارت بهداشت آن کشور خریداری میشود و متولی تامین دارو نیز خواهد بود. در برخی دیگر سیستم به صورت آزاد است. شرکتها دارو را تولید میکنند و در یک فضای رقابتی به فروش میرسانند که در ایران نیز این سیستم پیاده میشود. آنچه اهمیت دارد این است که در کشور برای واردات یا تولید دارو، دولت عملا هیچ کمکی انجام نمیدهد و تامین منابع مالی برای واردات یا تولید، توسط شرکتهای واردکننده و تولیدکننده انجام میشود و طبیعتاً رقابت بسیار سنگینی نیز در این حوزه وجود دارد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر فروش داروهای تاریخ مصرف گذشته در بازار درباره نحوه تعیین زمان انقضاء افزود: اندازه گیری تاریخ انقضاء داروها تستهای مختلفی دارد که باید انجام شود. معمولا این تستها دو دسته هستند: تستهای تسریع شده و تستهای ادواری. در تستهای تسریع شده دارو را در شرایط خاص دمایی و رطوبتی قرار میدهیم و بر حسب نتایج آزمایش که اصطلاحا «کنتیک تخریب دارو» گفته میشود نیمه عمر و تاریخ انقضا دارو را تخمین میزنیم. یک دارو ممکن است در این تست تا دو سال جواب بدهد. در تستهای ادواری دارو را در شرایط متعارف و یا به اصطلاح موقعیتی که باید نگهداری شود قرار میدهیم و ممکن است چهار تا پنج سال در آن شرایط حفظ شود تا تاریخ انقضاء واقعی آن را بهدست آوریم. بنابراین نمیتوانیم به صورت مطلق درباره تاریخ انقضاء هیچ دارویی اظهار نظر کنیم. بستگی به ساختار شیمیایی دارو و میزان آسیبپذیری مولکول ماده موثره در رابطه با شرایط محیطی دارد. بعضی مواد دارو داریم که تا صد سال مشکلی برای آنها پیش نمیآید، مولکولهای بسیار پایداری دارند و قابل استفاده هستند منتها در عرف داروسازی کسی بیشتر از پنج سال برای دارو انقضاء نمیزند. برای کسانی که مصرفکننده هستند چیزی که مهم است به تاریخی که روی بستهبندی دارو نوشته شده توجه کنند و بعد از آن مصرف نکنند.
افاضلی ادامه داد: اگر قرار باشد تاریخ انقضاء دارویی افزوده شود شرکت سازنده با ارائه مستندات و مدارک مورد نظر به وزارت بهداشت اعلام میکند تمدید یا افزایش تاریخ داروی تولیدی امکانپذیر هست و آنها پس از بررسی گزارشها اجازه مثلاً افزایش انقضاء از دو سال به پنج سال را صادر میکنند.
وی با تاکید بر غیر اخلاقی بودن انبار کردن اجناس و ایجاد مانع در عرضه به بازار بهخصوص دارو گفت: دارو کالایی نیست که قابلیت احتکار داشته باشد و اگر کسی دارو را احتکار میکند ناشی از نداشتن دانش کافی در رابطه با این محصول هست. باز تکرار میکنم دارو قابل احتکار نیست و هر چقدر دارو به تاریخ انقضاء مصرف نزدیک میشود ریسک نگهداری آن بالا میرود. بحثی که پیش میآید و برخی میخواهند دارو را احتکار کنند به لحاظ علمی غلط است. هر چقدر دارو را بیشتر نگه دارند شانس از بین رفتن مواد موثر و اثر بخش آن بیشتر میشود.
برای کسانی که بیماری خاص مثل: تالاسمی، ام اس یا سرطانهای مختلف دارند دارو باید به میزان استاندارد تجویز شده حتما استفاده شود. اینکه تا چه مدت به آنها دارو نرسد مشکلی ندارد بیمعنی است. باید برسد و دارو برای این افراد فراهم باشد و در راس زمان مصرف شود. بنابراین ما نمیتوانیم دوره وقفه برای مصرف دارو به خصوص بیماریهای خاص تعریف کنیم.
سیامک افاضلی با بیان اینکه باید برای مقابله با شرایط تحریمی و جلوگیری از بحران عرضه برنامه مشخص و جامع وجود داشته باشد، افزود: معمولا در همه جای دنیا برای تامین دارو چند مسئله در نظر گرفته میشود. نگهدای مقداری از مصرف با عنوان «استوک». این وظیفه وزارت بهداشت است و به این معنا که مصرف دو تا سه ماه به شکلی که تاریخ مصرف دارو رعایت شود در موجودی وزارت بهداشت وجود داشته باشد تا در صورت بروز مشکل در تامین بتواند بازار را بینیاز کند. باید در نظر داشته باشیم تحریمها برای دارو کشور مشکل ایجاد میکند و در این میان بیماران خاص هم مورد آسیب قرار میگیرند بنابراین ارگانهایی که مسئولیت دارند باید به فکر تامین دارو مردم باشند. این کار شدنی است و ساز و کار آن در کشور وجود دارد. در هر صورت تجربه اول تحریم ما نیست و ۴۰ سال است در این شرایط زندگی میکنیم. ما تقریباُ ۹۸ درصد دارو مورد نیاز کشور را در داخل تولید میکنیم و بسیاری از داروهای مورد نیاز بیماریهای خاص نیز در این گروه قرار دارند و برای تامین مواد اولیه میتوان از ساختارها و راهکارهای مورد نظر دور زدن تحریمها استفاده کرد
وی در پایان گفت: آنچه اهمیت دارد شرایط اقتصادی است و دولت محترم باید به گونهای بازار را متعادل کند که امکان برخورد با شرایط تحریمی فراهم باشد. کاهش نقدینگی در بخش تولید و افزایش شدید نرخ ارز مسائلی است که توانمندی شرکتهای دارویی را برای تامین تحت تاثیر قرار داده و مشکلاتی نیز در زمینه ترخیص گمرک وجود دارد که انتظار میرود برای مقابله با شرایط پیش رو اقدامات لازم صورت گیرد. باید یک حرکت دسته جمعی بین همه به وجود بیاید در وهله اول سیاستگذاران کشور و دستگاههای اجرایی سپس شرکتهای فعال دارویی و مردم که بتوان نیاز جامعه را مدیریت کرد.
