به سمت سم‌پاشی نوین برویم

استفاده بی‌‌رویه از سموم کشاورزی علاوه بر اینکه مشکلاتی را برای سلامتی افراد جامعه ایجاد می‌کند، خسارت جبران‌ناپذیری را به محیط‌زیست و اکوسیستم وارد می‌کند؛ از همین رو تعیین میزان مصرف سموم، ارائه راهکار و چگونگی استفاده از آنها در همه موارد ضروری است. بیشتر سموم تکنیکال مصرفی جهان در هند و چین تولید و عرضه می‌شوند و ایران نیز آن را تهیه می‌کند. بخش عمده سموم آماده مصرف نسل جدید نیز از کشورهای اروپایی همچون آلمان، انگلستان، اسپانیا و ایتالیا تامین و وارد کشور می‌شوند.

کشاورز در راستای تولید محصول سالم و کیفی برای تهیه کود، سم و بذر باکیفیت هزینه می‌کند اما به‌دلیل خشکسالی‌های پی‌درپی تولیدکنندگان نیازمند حمایت‌های دولت هستند تا سم و کود سالم به‌دست آنها برسد، این در حالی است که میزان مصرف سموم کشور ۳۰ هزار تن در سال و ایران یکی از کم‌مصرف‌ترین کشورها در این بخش است.

برای تولید یک محصول سالم و باکیفیت باید مجموعه‌ای از کودها و سموم مختلف مورداستفاده قرار گیرد، این در حالی است که به‌دلیل سنتی بودن روش کشاورزی در بسیاری از مواقع این نهاده‌ها سوءمصرف می‌شوند، اما از لحاظ استاندارد مشکلی ندارند و جزو سموم متداول در دنیا هستند. در واقع ایراداتی در نحوه مصرف سموم وجود دارد. نوع، میزان و زمان سم‌پاشی محصول بسیار دارای اهمیت و نیازمند علم و آگاهی است اما بسیاری از کشاورزان به این امر توجهی ندارند یا از افراد و فروشندگانی مشورت می‌گیرند که دانش لازم را در این زمینه ندارند؛ در نتیجه عدم آگاهی کشاورز از زمان استفاده از سموم و نوع مناسب سم برای محصول باعث برگشت برخی محصولات کشاورزی از بازارهای صادراتی شده است. کشاورز باید بداند چه زمانی از این سموم استفاده کند که اثرات آن در محصول باقی نماند. همچنین مصرف آفت‌کش‌ها برای جلوگیری از مقاوم شدن آفت، بیماری‌ها و علف‌های هرز بسیار حیاتی و لازم است؛ از این رو لازم است ابتدا آمار دقیقی از حجم مصرفی سموم پرخطر ارائه و در گام بعدی شرایط برای ورود سموم کم‌خطر فراهم شود. عموما روش استفاده از سموم نوین نیست و به‌صورت دستی انجام می‌شود. پیشنهاد من این است که باتوجه به اینکه عمده زمین‌های کشاورزی در اطراف روستاها هستند، به‌صورت روستامحور کشاورزان را تجهیز کرد و فرآیند سم‌پاشی را به سمت سم‌پاشی نوین برد. می‌توان دهیاری‌ها را با ارائه تسهیلات و آموزش به‌عنوان متولی انجام این کار انتخاب کرد. همان‌گونه که اشاره شد شاهد بازگشت برخی از محصولات صادراتی به کشور به‌علت رعایت نشدن استانداردها هستیم. علت بازگشت برخی از محصولات صادراتی کیفیت پایین نیست، بلکه استانداردهای کیفی کشورهای مختلف متفاوت است. زمانی که محصولی مرجوع می‌شود، می‌توان متوجه شد در استفاده از کود یا آفت‌کش‌ها زیاده‌روی شده و همین مسئله سبب می‌شود این کالاها از مقاصد صادراتی عودت داده شود. اگر در تولید یک محصول نگاه صادرات‌محور داریم باید استانداردهای کشورهای هدف را در نظر بگیریم. مراکز رسمی فروش محصولات کشاورزی در نقاط مختلف شهرها وجود دارند. در حال ‌حاضر تعدادی از شرکت‌های بزرگ و معتبر تولید سموم کشاورزی شماره‌ای را در اختیار کشاورزان قرار داده‌اند تا کشاورزان با استفاده از آن استعلام اصالت سموم خریداری‌شده را انجام دهند و به کشاورزان توصیه می‌شود سموم موردنیاز خود را فقط از نمایندگی‌های مجاز شرکت‌ها خریداری کنند. به‌طور حتم تخصص فنی فروشندگان سموم شیمیایی اهمیت بسیار بالایی دارد و حضور کارشناس فنی دارای مجوز در محل فروشگاه سم به‌صورت مداوم ضروری است. در مجموع باید گفت مصرف زیاد کودهای شیمیایی طی سال‌های اخیر موجب ایجاد نگرانی‌هایی در بخش کشاورزی، محیط‌زیست و بهداشت شده است. میزان استفاده کود باید باتوجه به نیاز گیاه باشد. از طرفی باید میزان مصرف و نوع کود متناسب با نوع محصول انتخاب شود، زیرا برخی کشاورزان تخصصی در زمینه استفاده از کود ندارند که لازم است با فعالیت‌های ترویجی ازسوی مروجان آموزش‌های لازم به کشاورزان داده شود.