کارشناس خبرۀ ارزشیابی سهام کیست؟

ارزشیابی سهام در تمام رویکردهای آن (تنزیل جریان نقد، بازاری و خالص ارزش روز دارایی ها) حاصل یک فرایند است. فرایندی که در آن (١) ورودی فرایند در هریک از رویکردها توسط کارشناس برآورد (٢) و به فرایندی با روابط از قبل مشخص‌شده در قالب فایل اکسل ارایه و (۳) نهایتاً خروجی‌های این فرایند به دست می‌آید.

پرواضح است نحوه اجرای فرایند ارزشیابی توسط کارشناس «خبره» با کارشناس «تازه کار» در بخش ۲ (روابط و فرمول‌های فرایند) ارزشیابی سهام تفاوت چندانی نخواهد داشت. البته که روابط و فرمول‌های فرایند ارزشیابی سهام در کتاب‌های تخصصی ارزشیابی سهام با آنچه در بازار سرمایه ایران قابل اجراست بعضاً تفاوت‌های محسوسی دارد اما آنچه کارشناس خبره (تکاور ارزشیابی) را از کارشناس تازه‌کار یا کم‌تجربه متمایز می‌کند بخش های ۱ و ۳ فرایند می‌باشد. آنجا که:

۱- نظر و کیفیت استدلال ایشان در خصوص نرخ رشد مقدار فروش و قیمت محصولات شرکت موردنظر در آینده - بر اساس تمام اطلاعات در حال حاضر- (در تاریخ ارزشیابی) چیست؟

۲- نظر و کیفیت استدلال ایشان دربارۀ حاشیه سود منطقی (منصفانه) شرکت - بر اساس تمام اطلاعات در حال حاضر- (در تاریخ ارزشیابی) چیست؟

۳- اقلام سرمایه در گردش و مخارج سرمایه‌ای شرکت موردنظر از نظر ایشان - بر اساس تمام اطلاعات در حال حاضر (در تاریخ ارزشیابی) - چه تغییراتی در آینده خواهد داشت؟ بدیهی است میزان صحت و دقت نگاه ایشان در این خصوص بر روی برآورد ساختار سرمایه و نهایتاً برآورد هزینه های مالی و سود خالص شرکت مؤثر خواهد بود.

۴- کیفیت نگاه و استدلال ایشان در خصوص اثر اقلام غیرعملیاتی (برای مثال سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت) و اثر آن بر برآورد ارزش سهام شرکت موردنظر - بر اساس تمام اطلاعات در حال حاضر (در تاریخ ارزشیابی) -چیست؟

۵- ایشان چه تعدیلاتی بر ضرایب قیمت به سود خالص، قیمت به فروش و... برای ارزشیابی سهام شرکت موردنظر به رویکرد بازاری - بر اساس تمام اطلاعات در حال حاضر (در تاریخ ارزشیابی) – و بر اساس چه استدلالی در نظر می گیرد؟ به عبارت دیگر، ضرایب خام و داده های بازار را به چه صورت برای ارزشیابی سهام شرکت موردنظر پالایش می کند؟

۶- زمانیکه با مسائل غامض یا نو در ارزشیابی سهام شرکت روبرو می‌شود، ایشان خلاقیت و تجربه را چگونه ترکیب و راه‌حل‌های نوآورانه و مبتکرانه ارایه می‌دهد؟

۷- و نهایتاً پس از اینکه ارزش سهام را از رویکردهای مختلف برآورد کرد، کارشناس ارتباط بین هر یک از برآوردها را به چه نحو تحلیل و تفسیر و جمع‌بندی و نتیجه‌گیری می‌کند؟

در واقع، نحوه و کیفیت ریزکاوی تکاور ارزشیابی با کارشناس تازه کار زمین تا آسمان متفاوت است و تفاوت در کیفیت صحت و دقت ریزکاوی این دو می‌باشد که تمایز در کیفیت گزارش ارزشیابی سهام را ایجاد می‌کند.

کارشناس خبره سالهای سال زیر و بم ارزشیابی سهام شرکت‌های مختلف را چشیده و به‌عبارتی در ریزکاوی شرکت‌ها استخوان خُرد کرده است.

به زعم اینجانب، خبرگی در ارزشیابی سهام تنها از مسیر تجربه گذر خواهد کرد. اما آنچه از یک کارشناس تازه کار ارزشیابی سهام انتظار می‌رود، چیست؟ صرفاً روحیۀ کار تیمی، روحیۀ یادگیری و دانش اولیۀ فایننس و بس! مابقی (موارد فوق‌الذکر که بخشی از ویژگی‌های خبرگی در ارزشیابی سهام است) از تونل زمان و مسیر تجربه و مشاهده و نگاه تیزبین به‌دست خواهد آمد!