اقتصاد سوپرمنی

اقتصاد ایران روزهای سختی را می‌گذراند و در شرایطی ویژه شاهد حرکت صعودی تمام بازارهای موازی هستیم. در ماه‌های اخیر تقریبا دیگر قله‌ای نیست که فتح نشود و در این شرایط پرنوسان جریان سیال سرمایه از بازاری به بازار دیگر در حرکت است.

این روند در شرایطی اتفاق می‌افتد که هر یک از بازارهای موازی برای کسب نظر موافق یا طرفدار بیشتر در حال سبقت از دیگری برای نجات اقتصاد پا به عرصه رقابت می‌گذارند. به‌عبارت دیگر پس از هر افزایش نرخ در هر یک از بازارهای سرمایه‌ای، سایر بازارهای موازی مانند ارز، خودرو، مسکن و طلا وارد میدان شده و بسیاری علاقه‌مندند تا با قبول نقش سوپرمن اقتصاد ایران، وارد میدان شده و برای ساماندهی بازار یا کاهش قیمت‌ها کاری انجام دهند. این اقدامات که در رسانه‌ها هم انعکاس می‌یابد با مصاحبه‌های فراوان و با رویکرد حمایت از مصرف‌کنندگان صورت می‌پذیرد و تقریبا در همه جا این الگوی رفتاری به چشم می‌خورد! دولت هم برای حمایت از این نقش‌های سوپرمنی کم نگذاشته و با اجرای طرح‌هایی مانند ممنوعیت درج نرخ خودرو در وب‌سایت‌ها و ممنوعیت درج نرخ زمین و مسکن در و‌ب‌سایت‌های ارائه‌دهنده آگهی املاک به ساماندهی بازار می‌پردازد.

در این بین طرح‌های دیگری نیز با هدف رونق اقتصاد اجرایی می‌شوند؛ از طرح‌های زودبازده برای کارآفرینی گرفته تا طرح‌های اخذ مالیات از ملک و املاک و خودرو و سکه! خبرها هم برای تحقق هدف زنده نگه داشتن اقتصاد یکی پس از دیگری منتشر می‌شوند تا بلکه به‌عنوان اهرمی برای هدایت بازار به سمت آرامش نقشی ماندگار ایفا کنند. از خبرهای ورود بانک مرکزی به بازار ارز با هدف کنترل بازار گرفته تا اعلام اخبار نتایج و تصمیمات جلسه بررسی مشکل مرغداران و تعیین نرخ مرغ و تخم‌مرغ. حال باتوجه به تمام اقدامات صورت گرفته سوال اساسی این است که چرا اساسا «اقتصاد» با این پیچیدگی در ایران اینقدر ساده‌انگارنه دیده می‌شود! به بیان دیگر هر فردی این اجازه را به خود می‌دهد که فقط با نگاه بخشی برای کلیت اقتصاد نسخه بپیچد. بدون شک این نبود توازن در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی خروجی جز پیامدهای ایجاد شده در اقتصاد این روزها ندارد. اقتصادی که نیاز به «سوپرمن» برای نجات از بحران داشته باشد، اقتصادی است که به‌جای تفکر عمیق اقتصادی و تعیین رویه‌های معین و مشخص گوشه‌چشمی به حرکات فردی دارد! همانند تیم فوتبالی که به‌جای بازی تیمی به‌دنبال حرکت‌های فردی بازیکنان‌اش است. در این شرایط وقتی بازیکنان هم ظرفیت لازم را نداشته باشند، وضعیت مشخص است. اقتصاد ایران روزی نجات خواهد یافت که دیگر از سوپرمن‌ها خبری نباشد و به‌جای آن سیستم‌های تصمیم‌گیری مدون جایگزین تصمیمات سلیقه‌ای و ناگهانی براساس شرایط روز شده باشد. تنها در این شرایط است که تمام مسئولان و مهره‌گردانان اقتصاد در چارچوب تعریف و برنامه‌ریزی شده حرکت خواهند کرد.

همانند تیم فوتبالی که تمامی اجزای آن با نظم و الگو و استراتژی مشخصی کار می‌کنند! با برنامه‌ریزی می‌توان به آینده اقتصاد امیدوار بود. در دنیای امروز کشورهای درحال‌توسعه دریافته‌اند که موفقیت در گرو داشتن برنامه و اجرای کارشناسی شده آن است.

آنها می‌دانند که در مسیر توسعه به برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی نیاز دارند. اکنون ایران ما نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و قابل‌اجراست که در پی آن مشکلات و مسائل اقتصادی حل شود. بهتر خواهد بود اگر در این زمینه از متخصصان استفاده شود تا کارآیی برنامه‌ها بالا برود و از منابع و ظرفیت‌ها به‌طور صحیح استفاده شود. در این صورت از هدررفت منابع جلوگیری و در نهایت مسیر دستیابی به توسعه همه‌جانبه هموارتر خواهد شد. شاید در این صورت دیگر اقتصاد ما نیاز به سوپرمن نداشته باشد.