آقای رئیس‌جمهوری مدیریت بیمه یک ضرورت ملی است

امروزه بیمه یک ضرورت برای زندگی انسان‌ها به‌شمار می‌آید که آسیب‌های بی‌توجهی به آن جبران‌ناپذیر است. دولت‌ها باید بیمه را جدی بگیرند. مردم باید بیمه را جدی بگیرند. دولت‌ها باید بخشی از هزینه بیمه مردم را بپردازد، مهم‌ترین وظیفه دولت‌ها پرداخت حق بیمه مردم در زمان بیماری و بیکاری است، دولت‌ها باید هزینه بیمه مردم سرزمین‌های خودشان را به‌عنوان یک موضوع جدی در نظر بگیرند.

مردم باید بخشی از هزینه بیمه را در سبد خانواده خود ببینند و مثل آب و برق و گاز و نان به آن اهمیت بدهند. بیمه کلمه‌ای فارسی و از ریشه بیم به معنی ترس‌وگریز است. معادل انگلیسی آن insurance و معادل فرانسوی آن assurance است. ریشه لاتین این کلمه securus و به‌معنای اطمینان، تامین و تضمین است.

بنا به تعریف فرهنگستان زبان فارسی، بیمه عملی است که اشخاص با پرداخت پولی، مسئولیت کالا یا سرمایه یا جان خود را برعهده دیگری می‌گذارند و بیمه‌کننده هنگام زیان وی، باید مقدار زیان را بپردازد.

تعریف قانونی بیمه می‌گوید، بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت واردشده به او را جبران کند یا وجه معینی به او بپردازد.

در تعریف فنی بیمه آمده است که مجموع عملیاتی که شخص (حقوقی) به‌نام بیمه‌گر با گردآوری افراد زیادی به‌نام بیمه‌گذاران و دریافت حق‌السهمی از هریک از آنها به‌نام حق‌بیمه متعهد می‌شود که در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت به جبران آن اقدام کند.

متاسفانه با همه الزاماتی که در جهان امروز برای ضرورت‌های بیمه ذکر شده و می‌شود، ضریب بیمه در ایران بسیار کم است. بیشترین بیمه متعلق به اتومبیل و در دو حوزه بیمه اجباری شخص ثالث و بیمه بدنه است و بعد هم بیمه خدمات درمانی است. درصد کمی از بیمه‌نامه‌ها هم متعلق به خانه، آتش‌سوزی و دزدی و... وجود دارد.

چرا در ایران که همیشه مشکلات طبیعی سیل، زلزله، آتش‌سوزی و... دارد، بیمه مناسبی در این زمینه نداریم؟

چرا شرکت‌های بیمه، علاقه‌ای به تبلیغات در حوزه بیمه‌گری این‌گونه حوادث ندارند؟

چرا مردم ما به صنعت بیمه اعتماد ندارند؟

چرا حق‌بیمه نسبت به درآمد اکثریت مردم، گران است؟

چرا بیمه واحدی برای همه کارکنان دولت فراهم نشده است؟

چرا آموزش در حوزه بیمه در کشور وجود ندارد؟

تفاوت بیمه‌ها چنان مشهود است که بعضی از آنها هیچ‌گونه کارآمدی درکشور ندارند.

در همه کشورهای جهان صنعت بیمه در حوزه بهداشت و درمان بسیار قوی بوده و در زمان بیماری پشتوانه‌ای برای افراد است اما نحوه عملکرد آن در کشور ما تفاوت فاحشی با سایر کشورها دارد.

صنعت بیمه در نظام سلامت، آنطور که شایسته و مورد نیاز بیماران است، عمل نکرده و همواره بیمه‌شدگان این گلایه را دارند که سازمان‌های بیمه‌گر در زمان بیماری حمایت لازم را از بیمار نمی‌کنند.

گلایه از سازمان‌های بیمه‌گر تنها به گیرندگان بیمه ختم نمی‌شود، بلکه ارائه‌دهندگان خدمات نیز از نحوه عملکرد بیمه‌ها ناراضی بوده و می‌گویند که سازمان‌های بیمه‌گر با تاخیرهای چند ماه مطالبات‌شان را پرداخت می‌کنند و از سویی، سازمان‌های بیمه‌گر نیز اظهار می‌کنند که منابع کافی در اختیار ندارند تا بتوانند حمایت کافی و به‌موقع از بیماران و ارائه‌دهندگان خدمات درمانی داشته باشند.

علاوه بر این، افرادی که زیرپوشش بیمه‌های مکمل قرار دارند، رضایت چندانی از عملکرد این بیمه‌ها ندارند و معمولا مطالبات بیماران در بازه‌های زمانی بلندمدت به آنها پرداخت می‌شود و اگر نگاهی درست و منطقی به بیمه‌های موجود در نظام سلامت شامل بیمه‌های پایه و تکمیلی داشته باشیم، با تعدد و سردرگمی روبه‌رو خواهیم شد.

در برنامه پنجم توسعه برای ایجاد سیاست واحد در ارائه خدمات درمانی به‌عموم مردم و نیز ایجاد عدالت در دسترسی همگان به خدمات نظام سلامت مقرر شد تمامی بیمه‌های درمانی در سازمانی به‌نام سازمان بیمه پایه سلامت ادغام شوند و سیاست‌گذاری درباره روند هزینه‌ها و اداره‌کرد صندوق به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی واگذار شود. براساس قانون برنامه پنجم توسعه تمامی بیمه‌های مکمل درمانی باید حذف شوند و سیاست‌های درمانی تنها از طریق این صندوق و به‌طور واحد در سراسر کشور جریان پیدا کند.

باید میزان پرداختی بیمه‌ها براساس قانون چهارم و پنجم توسعه به ۷۰ درصد رسیده و فقط ۳۰ درصد هزینه‌ها را مردم پرداخت کنند که متاسفانه تاکنون چنین نبوده است.

بیمه نوعی مشارکت اجتماعی است. مبنای وجود شرکت بیمه، حضور ریسک‌های متعدد و عدم قطعیت در ابعاد گوناگون زندگی انسان است که افراد با پرداخت بیمه سعی در انتقال ریسک خود به شرکت بیمه دارند. بیمه نگاه به آینده است و شرکت‌های بیمه با استفاده از تکنیک‌های آمار و احتمالات سعی می‌کند با مدیریت ریسک، خدمات تعهدشده را با کمترین هزینه به مشترکان خود ارائه کنند.

بلایایی طبیعی چون سیل، توفان، برف و زلزله و وقوع تصادف، آتش‌سوزی، بیماری، مصدومیت، بیکاری و ورشکستگی نشان می‌دهد به‌طور مرتب گروه‌های زیادی از مردم، موسسه‌ها و بنگاه‌ها دچار خسارت‌های جانی و مالی می‌شوند؛ از این‌رو باید بیمه را جدی گرفت. باید احتیاط کرد و نگذاشت چنین حوادثی اتفاق بیفتد، بی‌توجهی به خسارت‌دیده از لحاظ اخلاقی درست و به مصلحت جامعه نیست.

آقای رئیس‌جمهوری

در آستانه روز بیمه فرصتی است تا دوباره موضوع بیمه مورد توجه و کار کارشناسی قرار گیرد.

نظام سلامت در بیشتر کشورها جزو اولویت‌های نخست دولتمردان آنها است. این کشورها تخصیص اعتبار به بیمه سلامت را نوعی سرمایه‌گذاری می‌دانند، نه هزینه. شاید لازم باشد در فصل تخصیص بودجه دولتمردان نگاهی متفاوت به نظام سلامت داشته و با تخصیص اعتبارات لازم به این حوزه و همچنین تقویت منابع بیمه‌ای بسترهای لازم را برای حمایت از عموم مردم در زمان بیماری و بیکاری فراهم کنند تا عدالت در سلامت نیز رعایت شود و مردم از خدمات مطلوب بهداشتی و درمانی به‌طور یکسان بهره برده و هزینه زیادی را از جیب خود در زمان بیماری نپردازند. تقویت منابع بیمه‌ای و حمایت از بیمه‌شدگان در زمان بیماری باید از اولویت‌های دولت و مجلس برای رفاه حال قشرهای گوناگون جامعه باشد زیرا در این شرایط حساس کشور که هدفمندی یارانه‌ها در جریان است، احتمال آسیب‌دیدن توان مالی بسیاری از خانواده‌ها بر اثر ابتلا به بیماری‌ها وجود دارد؛ بنابراین بهتر است دولت و مجلس با همکاری هم به‌طور فعالانه‌تر وارد این عرصه شوند و یارانه نقدی را به یارانه‌ای در حوزه بیمه‌ها تبدیل کنند.