عوامل رشد موزه‌های خصوصی در دولت روحانی

موزه‌ها به عنوان محلی برای نگهداری اشیا تاریخی و میراث فرهنگی منقول یکی از شاخصه‌های ارزیابی و محصول توسعه هستند؛ به همین دلیل در ارزیابی‌ها کمیت و کیفیت موزه‌ها در رده‌های نخست جدول قرار دارند؛ در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر تشکیل موزه‌های تخصصی در حوزه میراث فرهنگی، وزارتخانه‌ها و دستگاه هایی مانند نفت، ارتباطات، کشاورزی و شهرداری‌ها هم به عرصه موزه‌سازی وارد شدند از طرفی بسیاری از علاقه مندان هم موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی راه‌اندازی کردند.

کارشناسان معتقدند با توجه به ظرفیت‌های متنوع و مختلف داخلی، ایران می‌تواند در عرصه‌های بسیاری در دنیا از جمله نفت و گاز، معدن، دانش و علوم، و همچنین امور دفاعی در جهان حضور پیدا کند، اما بی‌تردید در عرصه میراث فرهنگی و هنرهای سنتی و صنایع دستی بازیگر اصلی و بدون رقیب در منطقه و جهان است؛ این شایستگی به جز آثار و مقاله‌های علمی، از شگفتی و تحسین بازدیدکنندگان خارجی موزه‌ها وقتی به ایران سفر می‌کنند و چه زمانی که اشیای تاریخی مربوط به فرهنگ و تمدن ایران را در موزه‌های جهان می‌بینند، مشهود است.

همین علاقه در تمام یک قرن گذشته برای دیدن آثار تمدن ایرانی و حجم آثار تاریخی کشف شده در کاوش‌ها در کشور نشان می‌دهد برای حفاظت همچنین نمایش این آثار، علاوه بر مشارکت سایر سازمان‌های دولتی برای احداث موزه‌های اختصاصی و منطقه ای، بخش خصوصی هم می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و توسعه موزه‌های مشارکتی و خصوصی وارد عرصه موزه‌سازی و مجموعه داری شود.

موزه‌ها در دولت تدبیر و امید

محمدحسن طالبیان پیرامون رشد ۴.۵ برابری موزه‌های خصوصی در دولت تدبیر و امید گفت: راه‌اندازی موزه‌های فعال (وابسته، سایر ارگان‌ها و نهادهای دولتی، مشارکتی و خصوصی)، حفاظت و مرمت اشیای فرهنگی، تاریخی (در بخش دولتی، خصوصی)، سامان دهی و مستندنگاری اشیاء فرهنگی، تاریخی (در بخش دولتی و خصوصی) و تجهیز موزه‌ها به سیستم‌های الکترونیکی از برنامه‌های شاخص اداره کل موزه‌ها در دولت دوازدهم مطابق با موارد و عناوین قید شده در برنامه ششم توسعه کشور است.

معاون میراث فرهنگی کشور با بیان اینکه تاکنون ۷۴۵ موزه در کشور راه‌اندازی شده و فعالیت می‌کند، گفت: در دولت دوازدهم تعداد ۱۸۳ موزه راه‌اندازی شده که از این تعداد ۱۶ موزه وابسته، ۷۳ موزه برای سایر نهادها و ارگان‌های دولتی، ۸۹ موزه خصوصی و ۵ موزه مشارکتی هستند، که رشد چشمگیری نسبت به گذشته داشته است.

۶۳۶ هزار قلم شی از اموال منقول فرهنگی تاریخی سامان دهی و مستندسازی شده است که تعداد ۹۳هزار آن مربوط به سال ۱۳۹۹ است، همچنین ۳۳ هزار و ۸۳۴ قلم شی در دولت دوازدهم حفاظت و مرمت شده است؛ از طرفی اداره کل موزه با همکاری مرکز فناوری اطلاعات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همه موزه‌های کشور به سیستم فروش الکترونیکی بلیت مجهز شده که در دوران کرونا به فروش اینترنتی و زمان بندی شده برای بازدید بسیار کمک کرد.

معاون میراث فرهنگی کشور حمایت از بخش خصوصی برای ایجاد و توسعه موزه را از سیاست‌ها و رویکردهای دولت تدبیر و امید دانست و اظهارکرد: از ابتدای دولت یازدهم این رویکرد شکل گرفت که موزه‌ها را به بخش خصوصی سوق داده شوند، در سال ۱۳۹۲ تعداد ۴۰ موزه خصوصی فعال بود و درحال‌حاضر به ۱۷۱ موزه فعال خصوصی ارتقا یافته است.

وی خاطرنشان کرد: علاوه بر حمایت‌های کارشناسی، حمایت هایی در زمینه تجهیز و ارتقای سطح کیفی موزه‌های خصوصی در این سال‌ها انجام شده و در کنار آن نیز وام‌های بلاعوض و و کم بهره به موزه‌های خصوصی اختصاص یافته است.

افتتاح ۶ موزه و تکمیل سه موزه استانی در سال ۱۴۰۰

طالبیان درباره اهداف و برنامه‌های معاونت میراث فرهنگی کشور در سال ۱۴۰۰ گفت: مطابق با برنامه‌ریزی هایی که انجام شده ۴ موزه در استان خراسان رضوی شامل موزه آب در گناباد، موزه بجستان، موزه نسخ خطی در تایباد، موزه مردم شناسی در بردسکن افتتاح می‌شود.

معاون میراث فرهنگی کشور افزود: امسال علاوه بر افتتاح موزه مفاخر فارس و یک موزه در شهر سرخه در استان سمنان، موزه استانی یاسوج و مخزن امن قم و هچنین فاز اول ساختمان موزه منطقه‌ای خوزستان نیز تکمیل می‌شود.

مرمت ۱۵۰۰ شی، ثبت ملی ۵۱۰ اثر فرهنگی، تاریخی و طبیعی

طالبیان حفاظت و مرمت ۱۵۰۰ قلم شی فرهنگی تاریخی را از دیگر برنامه‌های معاونت میراث فرهنگی کشور عنوان کرد و افزود: براساس پرونده‌های تشکیل شده، ثبت ۱۵۰ اثر ناملموس، ۱۸۰ اثر تاریخی فرهنگی غیرمنقول، ۸۰ اثر طبیعی و ۱۰۰ اثر منقول در فهرست آثار ملی و آثار واجد ارزش تاریخی فرهنگی در دستور کار قرار دارد و ۵۰ اثر در حوزه ثبت آثار و مستندسازی و اسکن پرونده‌های حریم کشور تعیین حریم می‌شود.

معاون میراث فرهنگی درباره پرونده‌های ثبت جهانی آثار گفت: در صورت برگزاری اجلاس سالانه یونسکو، دو پرونده پیشنهادی ایران میراث فرهنگی تاریخی راه آهن سراسری ایران و منظر فرهنگی اوارامانات (هورامانات) در تیرماه ۱۴۰۰ مطرح خواهد شد. همچنین ۲ پرونده میراث فرهنگی ناملموس به دبیرخانه یونسکو برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز تدوین و ارسال شده است.

انتشار کتاب میراث فرهنگی ناملموس ایران برای نخستین بار

معاون میراث فرهنگی کشور تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات این حوزه که با هدف معرفی و دردسترس قرار دادن اطلاعات این حوزه جهت علاقمندان انجام شده چاپ اطلاعات پرونده‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی، چاپ کتاب در سه حوزه آثار تاریخی غیر منقول، میراث فرهنگی ناملموس، میراث طبیعی و همچنین کتاب اطلاعات حرائم مصوب آثار تاریخی فرهنگی است که در دست اقدام است.

در حوزه فناوری‌های نوین نیز ورود اطلاعات در نرم افزار جام در حال بارگذاری است و تاکنون تمام اطلاعات حوزه ثبت و حریم در سامانه به ثبت رسیده است که بدلیل محدودیت‌های حفاظتی، دسترسی آن عام نیست.

طالبیان با اشاره تنوع و تعدد آثار ثبت شده ملی گفت: امسال علاوه بر انتشار جلد دوم کتاب آثار تاریخی فرهنگی ثبت شده ملی و جلد دوم کتاب میراث طبیعی ثبت شده ملی، کتاب اطلاعات و نمونه حرایم آثار ملی کشور در فهرست آثار ملی کشور و کتاب میراث فرهنگی ناملموس ایران برای نخستین بار منتشر می‌شود.

مشارکت ۸۰ درصدی مردم در مرمت بناها

طالبیان با اشاره به برنامه‌های حفظ و احیا و مرمت بناهای تاریخی با مشارکت مردم و بخش خصوصی گفت: مشارکت مردم در بخش مرمت بناهای تاریخی در چهار سال گذشته از حدود ۲۰ درصد به ۸۰ درصد افزایش یافته است.

معاون میراث فرهنگی کشور افزود: امسال علاوه بر تهیه و تدوین نقشه‌ها و جزییات اجرایی فهرست بها واحد پایه رشته مرمت بناهای تاریخی و معماری سنتی با همکاری سازمان برنامه و بودجه در هفته میراث فرهنگی، کتابچه مقررات ارتقای کیفیت، توسعه فناوری و استاندارد‌سازی مصالح سنتی در مرمت شامل: گچ سنتی، آجر، کاشی سنتی و خشت با همکاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی و فهرست و اطلاعات معماران، استادکاران و کارگاه‌های تهیه مصالح سنتی تهیه و تدوین می‌شود.