جای آهن اسفنجی در زنجیره تولید آهن همدان خالی است

همدان از نظر پتانسیل‌های معدنی و همچنین راه‌دسترسی (به ویژه دسترسی به مسیر غرب کشور و نزدیکی به مرز) و همچنین نزدیکی به قطب‌های صنعتی مرکزی و قزوین شرایط مطلوبی برای گسترش فعالیت‌های معدنی دارد.

همچنین استان همدان به عنوان یکی از استان‌های دارای پتانسیل و ذخایر معدنی غنی و متنوع در سطح کشور با داشتن مواردی همچون آندالوزیت شیست، فلدسپات و سیلیس در ملایر، معادن دولومیت در نهاوند دارای مزیت نسبی است.

معادنی نظیر سیلیس، دولومیت، سنگ‌های تزئینی، سنگ آهن، فلدسپات، آهک صنعتی، آندالوزیت، پوکه معدنی، میکا، سنگ‌های آهکی و ... بخش غالب 280 معدن فعال این استان را تشکیل می‌دهند که ذخیره این معادن بالغ بر یک میلیارد و هفتصد و هفتاد و هفت میلیون تُن استخراج سالانه است. در این راستا بیش از 2500 نفر در معادن مختلف مشغول به کار هستند. 

با توجه به اهمییت این موضوع به سراغ محمد بشیر یوسفی رئیس نظام مهندسی معدن استان همدان رفتیم تا برای جلسه نخست از سلسله گفتگوهای «معادن همدان؛ قوت‌ها و ضعف‌ها» در جریان کلیات این حوزه در همدان قرار گیریم.

یوسفی گفت: با توجه به مواد معدنی موجود در استان که بیشتر متشکل از  سیلیس، دولومیت، آهن، سنگ‌های ساختمانی و شن و ماسه است. در بخش آهک خوشبختانه کارخانه‌هایی جهت فرآوری وجود دارد و مشکلی از نظر تولید در این زمینه وجود ندارد. اکنون سه کارخانه سیمان  در استان فعال هستند. در بخش دولومیت که اکنون فرآوری منیزیم از دولومیت مطرح است، کارخانه فروسیلیس غرب این فرآوری را آغاز کرده است. با توجه به حجم و ذخیره خوب دولومیت در استان و استراتژیک بودن فلز منیزیم، لازم است شرکت‌های بیشتری به این عرصه ورود  و سرمایه‌گذاری کنند.  

وی افزود: با توجه به احداث کارخانه‌های فروسیلیس در استان که دو مورد به بهره‌برداری رسیده و دو مورد دیگر در حال تجهیز و نصب ماشین‌آلات و دستگاه‌های مرتبط هستند که از نظر توسعه صنعتی استان و ایجاد اشتغال بسیار خوب هستند؛ اما باید آلودگی این کارخانه‌ها را در نظر گرفت و چاره‌ای برای رفع این آلودگی‌ها اندیشید که مطمئنا محیط زیست برنامه‌ای برای حل آن دارد و به این قضیه ورود خواهد کرد. 

ذخایر آهن نیز در استان در رده متوسط قرار دارد که پیرو آن دو کارخانه کنسانتره در استان احداث شده است، همچنین شرکت صبانور کارخانه گندله‌سازی را راه‌اندازی کرده است؛ برای تکمیل زنجیره تولید آهن اکنون نیاز است که آهن اسفنجی و در نهایت شمش تولید شود تا زنجیره تولید آهن در استان همدان به کمال برسد.

آیا استان ظرفیت ایجاد کارخانه فولاد را دارد؟

یوسفی پاسخ داد: بله، دارد. در اصل ذوب آهن باید اینکار را انجام می‌داد. در اصل این کار اگر بخواهد انجام شود و کارخانه فولادی در استان ایجاد شود؛ باید در صالح آباد یا اسدآباد انجام شود. زیرا حجم آهن‌ها در این موقعیت بیشتر است.

ذخایر مناسبی از شن و ماسه در استان وجود د ارد که البته مدتی ثبت آنها ممنوع شده بود، اما در همدان مشکل خاصی وجود نداشت و فعالیت داشتند. بیشترین مشکل در عرصه فرآوری است. دراصل چرخه فرآوری باید در استان تکمیل شود و مواد به صورت خام از استان خارج نشود؛ مثلا آندالوزیت موجود در ایران دارای رتبه یک است در واقع گارنت و آندالوزیت موجود در جاده ملایر توسط تیمی در حال فرآوری است و جایگزین محصولات وارداتی شد که در ساخت آجرنسوز (با تحمل حرارت 1800 درجه سانتیگراد) به کار می‌رود؛ که نیاز به ورود سرمایه‌گذاران به این حوزه دارد.

رئیس نظام مهندسی معدن استان همدان ادامه داد: باید گفت سنگ‌های مشکی و گابرو ساختمانی در جهان حرف اول را می‌زند و قیمت خوبی  دارند. تراورتن‌های دینگله کهریز نیز با کیفیت خوب و سیم‌برشی  وجود دارد، اما مشکل اصلی در دینگله کهریز دپو باطله‌های تراورتن است که باید چاره‌ای برای آن اندیشید.