دولت معدندار را به رسمیت بشناسد

مهرداد اکبربان به مناسبت دهه صنعت و معدن اظهار کرد: حدود یک درصد جمعیت جهان را داریم و حدود ۱.۷ درصد ذخایر معدنی جهان در ایران قرار دارد؛ بنابراین میانگین جهانی ایران در زمینه ذخایر معدنی در وضعیت خیلی خوب و پرباری قرار دارد. این درحالیست که ایران نیز سال‌ها به درآمدهای نفتی متکی بوده و اکنون در شرایط تحریم و اتفاقاتی که برای فروش نفت به‌وجود آمده شاید بتوان آن را موقعیتی دانست تا وابستگی ایران را به فروش نفت کم کند، اما بخشی که می‌تواند موتور محرکه اقتصاد کشور باشد بخش معدن است.

وی افزود: در این موضوع یک دغدغه قدیمی وجود دارد و اینکه بین بخش خصوصی و حاکمیت است. به این شکل که نگاه بخش خصوصی به بخش معدن در دولت‌ها وجود نداشته است. در واقع بخش خصوصی به معدن به یک بخش کسب و کار مستقل نگاه می‌کند که عده‌ای خاص در آن سرمایه‌گذاری کردند، زیرا این بخش جای سرمایه‌پذیری بوده و ریسک بالایی دارد و هر نهادی به آن به ویژه بخش اکتشاف ورود نمی‌کند. بنابراین مطالعات اولیه اکتشافات در بسیاری از کشورها از جمله ایران در اختیار حاکمیت و دولت بوده و دلیل آن عدم توان پرداخت هزینه‌های اولیه توسط بخش خصوصی و مکتشفین عادی است.

رئیس انجمن سنگ آهن ایران افزود: ماهیت معدن و فعالیت در آن باید بلند مدت و میان مدت باشد و حمایت پایدار و مستمر از کسی که به این بخش ورود می‌کند باید وجود داشته باشد.

اکبریان گفت: دولت نگاه اینچنینی نداشته و معدن و معدندار را به رسمیت نمیشناسد و آنها را انباردار مواد اولیه صنایع داخلی خاص می‌داند. این موضوع می‌تواند برای چند معدن بزرگ صدق کند و دولت که طی ۱۰ها سال پیش آن را اجرا کرده، ادامه دهد اما اینکه معادن کوچک و متوسط که در اختیار بخش خصوصی است و با سرمایه شخصی به آن ورود کرده‌اند و تمام زحمات را متقبل شده و اکنون به سرانجام رسیده‌اند را درگیر یکسری سیاست‌ها و قوانین به عنوان تنظیم بازار و سهمیه بندی، قیمتگذاری و...کرده و اجازه ندهد که مانند واحدهای تولیدی دیگر کار خود را انجام دهد، ادامه کار را برای این بخش سخت می‌کند.

به گفته وی، در این زمینه نگاه دولت به معادن تقاضا محور بوده تا صنایع معدنی نیاز خود به یک ماده معدنی با یکسری مشخصات را مطرح کند و در نتیجه معادن کوچک نیز رونق پیدا میکرد. اما اگر مابقی تولیدات معادن مورد نیاز صنایع معدنی نبودند باید خاموش می‌ماندند. اکنون صادرات بسیاری‌ای مواد معدنی متوقف است و همین سیاست فعلی به آن دامن زده است.

نگاه دولت به بخش معدن مانند بخش خصوصی باشد

اکبریان تصریح کرد: نگاه بخش خصوصی این است که معدن باید عرضه محور باشد نه تقاضا محور و دولت اجازه دهد همه معادن کشور در عرصه اکتشافات، استخراج و درون معدنی همچنین صنایع معدنی فعال شوند(زیرا صنایع معدنی یکی از پولسازترین بخشها برای کشور است). به این صورت که در ادامه راه کسانی که به صورت مستمر کار کرده‌اند فهرستی از محصولات را ارائه دهند که می‌تواند هم مورد نیاز صنایع داخلی باشد و هم اینکه اجازه صادرات داشته باشند. در واقع امید هر تولیدکننده است است که بتواند صادرات داشته باشد.

رئیس انجمن سنگ آهن ایران افزود: این مدل از رفتار توسط دولت و اهمیت دادن به صادرات و صنایع معدنی کشور و اینکه استقلال و پرچم بخش معدن را به رسمیت بشناسند و ما را انباردار صنایع معدنی نداند منجر به توسعه بخش معدن می‌شود.

وی ادامه داد: یکی از خواسته‌های ما از دولت بعدی این است که از ما حمایت کند و هویت و استقلال بخش معدن به ویژه بخش خصوصی که در سراسر کشور پخش شده و در بخش کوچک و متوسط هستند را به رسمیت شناخته و اجازه دهند که این شرکت‌ها تبدیل به شرکت‌های بزرگ شوند. اکنون موفقترین شرکت‌ها در دنیا شرکت‌های کلان بخش معدنی هستند و در جهان غولهای معدنی داریم اما متاسفانه در ایران کوتوله‌های معدنی وجود دارند که ناشی از نگاه دولت است که اجازه ظهور شرکت‌های بزرگ را نداده است.

او با بیان این مطالب افزود: این در حالیست که شرکت‌های بزرگ برای هر کشوری نیاز اولیه است زیرا میتوانند مطالعات بزرگ انجام داده و وارد ریسک‌های بزرگ شوند و سرمایه‌گذاری انجام دهند، هم اینکه تعامل بزرگ با شرکت‌های داخلی و خارجی داشته باشند و قراردادهای طویل المدت به امضا برسانند. این موارد اقدامانی است که شرکت‌های کوچک نمی‌توانند انجام دهند.

به گفته اکبریان، شاید آمدن دولت جدید این امکان را به ما بدهد که آیا می‌تواند بخش معدن کشور در مسیر درست خود قرارگیرد یا خیر.

سهم بخش معدن در تولید ناخالص ملی

به گفته اکبریان، موضوع بعدی سهم معدن در تولید ناخالص ملی بوده که قابل تعمیم است. زمانی که سنگ آهن از معدن خارج و تبدیل به کنسانتره گندله شمش و محصولات نهایی دیگر می‌شود، اگر بخواهیم به درستی راجع به ظرفیت معادن سنگ آهن نگاه کنیم باید سهم زنجیره فولاد در تولید ناخالص ملی را بیان کنیم. زیرا رسته واحد و یکسانی در کشور است.

رئیس انجمن سنگ آهن ایران ادامه داد: میزان سهم این بخش در تولید ناخالص ملی قابل توجه است و نباید مورد اغماض قرار گیرد و نگاه کلان به آن داشته باشیم. این درحالیست که متاسفانه کمترین محبت و توجه در سال‌های اخیر به بخش معدن وجود داشته و سطح انتظارات معدنی‌ها نیز از دولت بشدت کاهش پیدا کرده و تنها خواسته ما این است که دولت مداخلات نابجا انجام ندهد و تصمیمات خیلی هیجانی اتخاذ نکند و بخشنامه‌های نقد شونده صادر نشود و اجازه دهد که مکانیزم بازار راه خود را پیدا کند.

وی ادامه داد: زیرا هر بازاری این قدرت را دارد که در بازه چند ماهه بازیابی شده و بعد از مدتی به تعادل برسد(اعضا و اجزای بازار خود را کنترل می‌کنند). این در حالیست که چندسال است برای مصرف‌کننده و تولیدکننده نهایی شرایطی را ایجاد کرده‌اند و میگویند نمیتوان منتظر ماند و ۶ ماه زمان داد تا بازار متعادل شود، در نتیجه به بازار ورود می‌کنند و اکنون میینیم که این روند ادامه دار شده و حتی مصرف‌کننده نهایی نیز به بالاترین قیمت محصول را خریداری می‌کند.

به گفته رئیس انجمن سنگ آهن ایران، این اقدام یک روش غلط در زمان اشتباه بوده و طی سال‌های اخیر اقداماتی به عنوان تنظیم بازار از سوی بخشهای مختلف دولت همچون وزاتخانه صمت، وزارت نفت، وزارت اقتصاد و دارایی، مجلس شورای اسلامی صورت گرفته و تغییر مثبت در شرایط بازار به وجود نیامده است.