ضرر نجومی به خاطر فروش نادرست محصولات پتروشیمی

صنعت پتروشیمی ایران متکی بر منابع عظیم نفت و گاز کشور، غالبا به صورت افقی و در لایه‌های اولیه زنجیره ارزش توسعه یافته است. این موضوع باعث شده است که تقاضای خوراک و سوخت به ویژه گاز طبیعی در این صنعت بالا باشد و ارزش افزوده صنعت پتروشیمی نیز نسبت به کشورهای پیشرفته در این حوزه در سطح بالایی قرار نگیرد.

این صنعت علی‌رغم گذشت ۵۷ سال از آغاز به کار خود، کماکان از نظر توسعه متوازن و پایدار با وضعیت مطلوب فاصله دارد. مطمئنا مشابه هر صنعت دیگری، از صنعت پتروشیمی انتظار می‌رود که دو راهبرد تهاجمی (ورود به بازارهای صادراتی و ارزآوری) و راهبرد تدافعی (جلوگیری از واردات و ارتقای تاب‌آوری زنجیره تأمین مواد اولیه صنایع داخلی) را به صورت همزمان و بهینه دنبال کند.

این صنعت صرفا در سلول‌هایی (سبز رنگ) توسعه کافی پیدا کرده است که موجب تقویت راهبرد تهاجمی شده و تولید محصولات پایه و صادراتی را دنبال کرده است و نتیجه نیز تولید متانول، اوره و پلی اتیلن، با هدف صادرات شده است. منتها راهبرد تدافعی در این سال‌ها در این صنعت با بی‌توجهی مواجه شده است؛ لذا عملا بسیاری از صنایع نهایی پایین‌دستی و تکمیلی با کمبود یا نبود خوراک مواجه شده‌اند که توسعه این صنایع اشتغال‌زا و ارزش‌آفرین را با مشکلات بسیار زیادی مواجه کرده است از این رو راهبرد تدافعی را می‌توان به عنوان احیاء کننده صنایع پایین‌دستی و تکمیلی و ارتقاء دهنده تاب‌آوری زنجیره تأمین این صنایع  در نظر گرفت.

همان‌طور که مشخص است در سلول‌های زردرنگ، محصولاتی به عنوان نمونه مشخص شده‌اند که میزان تولید آنها علی‌رغم کشش بازار داخلی و جهانی در داخل کشور کافی نیست و در برخی از مواقع سال به دلیل عدم وجود عرضه کافی، شاهد رقابت‌های شدید در بورس کالا و عدم تأمین کافی مواد اولیه صنایع نهایی هستیم.

در ارتباط با سلول‌های قرمز رنگ نیز که به نوعی نشان دهنده محصولاتی هستند که علی‌رغم نیاز کشور و صنایع، در حال حاضر در داخل کشور تولید نمی‌شود. این موضوع منجر به آن شده است که صنایع نهایی تکمیلی، اشتغال‌زا و دانش‌بنیان که محرک اصلی توسعه اقتصادی کشور هستند، با نبود مواد اولیه دست و پنجه نرم کنند که منجر به از دست رفتن بسیاری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنایع تکمیلی شده است.