بیانیه رسمی انجمن تولیدکنندگان پروبیوتیک به مناسبت هفته جهانی مقابله با مقاومت ضدمیکروبی
(با استناد به پروتکل ملی اقدام علیه مقاومت‌های ضدمیکروبی)
هفته جهانی آگاهی از مقاومت ضدمیکروبی فرصتی است برای یادآوری یکی از جدی‌ترین تهدیدهای مشترک سلامت انسان، حیوان، محیط‌زیست و امنیت غذایی. مقاومت ضدمیکروبی (AMR) امروز نه‌تنها یک چالش درمانی، بلکه تهدیدی استراتژیک برای آینده نسل‌هاست؛ تهدیدی که در‌صورت بی‌توجهی، ما را به دوران پیشا‌‌آنتی‌بیوتیک بازخواهد گرداند.
انجمن تولیدکنندگان پروبیوتیک با استناد به پروتکل ملی اقدام برای کاهش مقاومت ضدمیکروبی، تأکید می‌کند که مقابله با AMR تنها با یک رویکرد «یک سلامت» (One Health) و همکاری هماهنگ همه دستگاه‌ها، متخصصان، تولیدکنندگان، دامپزشکان، پزشکان و عموم جامعه ممکن است:
۱- اجرای سخت‌گیرانه قوانین و نظارت علمی بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
براساس پروتکل ملی، به‌روزرسانی و اجرای کامل مقررات مصرف داروهای ضدمیکروبی در پزشکی انسانی و دامپزشکی ضروری است.
این انجمن خواستار اجرای فوری موارد زیر است:
- ممنوعیت کامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌عنوان محرک رشد در دامپروی.
- اعمال محدودیت بر فروش آزاد داروهای ضدمیکروبی و تمرکز بر تجویز نسخه‌محور.
- حذف آنتی‌بیوتیک‌های حیاتی پزشکی از کاربردهای غیردرمانی در حیوانات.
این گام‌ها، پایه‌ای‌ترین ابزار برای مهار موج رو‌به‌رشد مقاومت متقاطع میان انسان و حیوان است.
۲- مدیریت مسئولانه و علمی مصرف داروهای ضدمیکروبی
مطابق پروتکل، کنترل نسخه‌نویسی، آموزش مصرف‌کنندگان و جلوگیری از سوءمصرف در کشاورزی از اولویت‌هاست.
بر این اساس انجمن از همه تولیدکنندگان، دامداران، داروسازان و مراکز درمانی می‌خواهد:
- مصرف داروهای مشترک انسان–حیوان را فقط در موارد کاملا ضروری انجام دهند.
- داروهای مصرف‌نشده را طبق دستورالعمل‌های زیست‌محیطی به داروخانه‌ها بازگردانند.
- تولید غذای سالم با حداقل مصرف آنتی‌بیوتیک را به یک استاندارد ملی تبدیل کنند.
۳- تقویت نظام‌های پایش، داده‌محور کردن تصمیم‌گیری و شفافیت اطلاعات
رصد علمی مقاومت‌های ضدمیکروبی ستون اصلی هر برنامه ملی است.
براساس پروتکل، باید سامانه‌های یکپارچه برای پایش مصرف آنتی‌بیوتیک و شناسایی عوامل مقاوم در سطح کشور ایجاد شود.
این انجمن اعلام می‌کند که بدون تحلیل داده، نقشه‌برداری مقاومت و انتشار گزارش‌های ملی هیچ اقدام پایداری امکان‌پذیر نیست.
۴- پیشگیری، کنترل عفونت و حفاظت از محیط‌زیست
با توجه به انتشار محیطی آنتی‌بیوتیک‌ها، کنترل عفونت و مدیریت صحیح فاضلاب‌های دارویی باید به یک اولویت راهبردی تبدیل شود.
پروتکل بر ایجاد ساختارهای رسمی IPC و گسترش بهداشت پایه تأکید می‌کند.
انجمن خواستار اقدام فوری برای موارد زیر است:
- ارتقای استانداردهای بهداشت در مراکز درمانی و دامپزشکی
- مدیریت پایدار پسماندهای دارویی
- کنترل منبع و مسیر انتشار میکروب‌های مقاوم در طبیعت
۵- حمایت از نوآوری و توسعه جایگزین‌های طبیعی و غیرآنتی‌بیوتیکی
پروتکل به روشنی بر افزایش سرمایه‌گذاری در پژوهش و توسعه جایگزین‌های دارویی، کاهش نیاز به آنتی‌بیوتیک و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی مانند FAO و WOAH تأکید دارد.
این انجمن اعلام می‌کند:
- بدون حمایت از نوآوری در تشخیص سریع، درمان هدفمند و محصولات غیرآنتی‌بیوتیکی
- بدون توسعه نسل جدید داروهای طبیعی، ایمن و سازگار با محیط
پیروزی در جنگ با مقاومت میکروبی مقدور نخواهد بود.
۶- گذار به سیستم تولید پایدار و مسئولانه در کشاورزی و دامپروری
پروتکل بر لزوم حمایت از تولید پایدار که وابستگی به آنتی‌بیوتیک را کاهش می‌دهد، تأکید دارد.
انجمن تولیدکنندگان پروبیوتیک از تمامی فعالان حوزه غذا و دام می‌خواهد:
- سلامت دام و بهبود بهره‌وری را بر پایه مدیریت، تغذیه و بهداشت پیشگیرانه بنا کنند.
- از وابستگی تاریخی به آنتی‌بیوتیک فاصله بگیرند.
جمع‌بندی و فراخوان ملی
در این هفته، ما هشدار می‌دهیم:
مقاومت ضدمیکروبی یک بحران پنهان است؛ اما پیامدهای آن بسیار آشکار خواهد بود.
بر این اساس انجمن تولیدکنندگان پروبیوتیک همه نهادها، دانشگاه‌ها، انجمن‌ها، صنعت دام و غذا، و مردم را دعوت می‌کند تا:
- مصرف آنتی‌بیوتیک را مسئولانه
- رفتار بهداشتی را جدی
- و نقش خود در حفاظت از سلامت نسل‌های آینده را شفاف و فعال انجام دهند.
مقاومت میکروبی مرزی نمی‌شناسد؛ پس پاسخ ما نیز باید بدون مرز، هماهنگ و علمی باشد.
